Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεικτό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια της Μεσαορίας, περί τα 25 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Αμμοχώστου. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.

Η Σύγκραση είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 35 μέτρων. Από πλευράς ανάγλυφου το τοπίο της είναι καμπίσιο με μια μικρή κλίση προς τα νότια.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου, οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας, οι προσχώσεις των αναβαθμίδων, το Σύναγμα (αποθέσεις άμμων και χαλικιών της Πλειστόκαινης περιόδου) και οι αποθέσεις του σχηματισμού Αθαλάσσας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες και άμμοι). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν προσχωσιγενή εδάφη, ξερορεντζίνες και καφκάλλες.

Η Σύγκραση δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 370 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι χαρουπιές και λίγα εσπεριδοειδή. Εξάλλου στο βόρειο τμήμα του χωριού περιλαμβάνεται το μικρό κρατικό δάσος Ασπρόβικλα.

Όσον αφορά τη κτηνοτροφία, το 1973 εκτρέφονταν 773 πρόβατα, 114 κατσίκες, 19 βόδια, 16 αγελάδες και 954 πουλερικά.

Περί το ένα χιλιόμετρο βόρεια του χωριού και μέσα στα διοικητικά του όρια βρίσκεται το ομώνυμο φράγμα, χωρητικότητας 1.115.000 μ³.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Σύγκραση συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Τρίκωμο (περί τα 4 χμ.), στα δυτικά με το χωριό Λάπαθος (περί τα 3,5 χμ.), στα νοτιοανατολικά με το χωριό Άγιος Γεώργιος Σπαθαρικού (περί τα 3 χμ.) και στα βορειοδυτικά με το χωριό  Άγιος Ιάκωβος (περί τα 8 χμ.).

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό υφίστατο από τα Μεσαιωνικά χρόνια. Απαντάται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Singrazi και ως Singrasi. Αποτελούσε φέουδο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όμως δεν γνωρίζουμε σε ποια οικογένεια ευγενών ανήκε.

Ωστόσο γνωρίζουμε ότι κατά τα τέλη της περιόδου της Φραγκοκρατίας το χωριό ήταν ιδιωτικό φέουδο. Σύμφωνα προς αναφορά του Φλωρίου Βουστρωνίου, όταν ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ προέβη σε αναδιανομή των φέουδων μετά την άνοδό του στο θρόνο το 1460, προσέφερε τη Σύγκραση σε κάποιον αξιωματούχο Μάρκο Γαβριήλ.

Δεν είναι βέβαιο από πού προήλθε η ονομασία του χωριού, που ίσως να είναι παραφθορά κάποιας αρχικής. Σύμφωνα προς μια άποψη, προήλθε από τις λέξεις σύν - κράσις, εκ των οποίων η δεύτερη σημαίνει συγκερασμό, συγχώνευση, ανάμειξη ή συνένωση. Λέγεται, μάλιστα, ότι η ονομασία προέκυψε από το γεγονός ότι στην περιοχή του χωριού «σμίγει» το πεδινό έδαφος με την αρχή του ανωμάλου εδάφους που, στη συνέχεια, οδηγεί στους πρόποδες και στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου. Ωστόσο είναι πιθανό, σε παλαιότερες εποχές, να «έσμιγαν» στην περιοχή κάποια άλλα στοιχεία.

Η περιοχή του χωριού ήταν κατοικημένη από τα αρχαία χρόνια και υφίσταται σ' αυτήν αρχαιολογικός χώρος.

Η αξιόλογη εκκλησία του Αγίου Προκοπίου, μια από τις εκκλησίες του χωριού, είναι μεγάλο σταυροειδές βυζαντινό οικοδόμημα του 11ου ή 12ου αιώνα. Βλέπε γι' αυτήν χωριστή αναφορά στο λήμμα Προκόπιος άγιος, Σύγκραση. Παλαιά, κι ερειπωμένη σήμερα, είναι και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Σε λόφο που δεσπόζει του χωριού, βρίσκεται ξωκκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία Αφέντρικα, στο οποίο κατέφευγαν για βοήθεια όσοι έπασχαν από μεταδοτικές ασθένειες.

Κοντά και στις τρεις αυτές εκκλησίες υπήρχαν σκορπισμένα αρχαία και μεσαιωνικά αρχιτεκτονικά μέλη, όπως κιονόκρανα κι επιγραφές. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν κι άλλα ξωκλήσια, σύγχρονα. Υπάρχει, επίσης, τουρκικό τέμενος, το Yusuf Bin Osman Mesjid.

Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του χωριού προσφυγοποιήθηκαν το 1974, εξαιτίας της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής. Οι Τούρκοι μετονόμασαν το 1975 το χωριό σε Sinirustu, που μπορεί να ερμηνευθεί ως «επί των ορίων», πράγμα που αποτελεί τουρκική απόδοση της ελληνικής ερμηνείας του ονόματός του. Πάντως την τουρκική αυτή ονομασία οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού την χρησιμοποιούσαν και πριν από το 1974.

Υπάρχουν πληροφορίες ότι στο χωριό εγκαταστάθηκαν και Τούρκοι έποικοι από τη Μικρά Ασία.