Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

"Ο δημιουργηθείς ογκώδης οργανισμός, ακριβώς λόγω του πρωτεύοντος ρόλου ον διαδραματίζει επί της οικονομικής ζωής του τόπου, υπέχει και σοβαροτάτην ευθύνην έναντι αυτού". Η φράση αυτή του τότε διευθυντή της Τράπεζας Κύπρου Γεώργιου Γκαράνη στο πλαίσιο ετήσιας γενικής συνέλευσης, στις 31 Μαΐου 1960, εμπερικλείει σε λίγες γραμμές τη φιλοσοφία του οργανισμού για το κοινωνικό έργο που θεωρεί πως οφείλει και πρέπει να επιτελεί, πέρα από την όποια συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή για να δούμε πώς αυτή ακριβώς η φιλοσοφία οδήγησε, μεταξύ άλλων, και στη δημιουργία του Ογκολογικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου.

Τον Ιούλιο του 1990, το διοικητικό συμβούλιο του συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου αποφασίζει να πραγματοποιήσει μία σημαντική δωρεά προς το κυπριακό κοινό, δείχνοντάς του και έμπρακτα την ευγνωμοσύνη του. Μετά από αρκετό προβληματισμό, αποφασίζει όπως η δωρεά αυτή προσφερθεί στον τομέα της υγείας του λαού.

Τον Νοέμβριο του 1990, η Συμβουλευτική Επιτροπή η οποία συστάθηκε, υποβάλλει εισήγηση όπως δημιουργηθεί ένα τριτοβάθμιο ιατρικό κέντρο το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες ειδικότητες, όπως η ογκολογία, μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών, λευχαιμία κ.λπ. Λόγω του ότι οι ειδικότητες αυτές είναι πολλές, το συγκρότημα της Τράπεζας Κύπρου αποφασίζει όπως η δωρεά διατεθεί αποκλειστικά στον τομέα της ογκολογίας.

Έναν χρόνο αργότερα, τον Νοέμβριο του 1991, τα διοικητικά συμβούλια του συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου και του ιατρικού της ιδρύματος αποφασίζουν να υιοθετήσουν τις βασικές αρχές σχετικής μελέτης, οι οποίες συνίστανται στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, αυτόνομου Ογκολογικού Κέντρου, το οποίο θα παρέχει διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες. Όραμα των δωρητών είναι όπως αυτό αποτελέσει ένα κέντρο τελειότητας (Centre of Excellence).

Στις 6/11/1992 υπογράφεται συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ιατρικού ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου, σύμφωνα με την οποία το ιατρικό ίδρυμα αναλαμβάνει την κάλυψη του κόστους ανέγερσης και εξοπλισμού του κέντρου. Σε αντάλλαγμα της δωρεάς, η κυβέρνηση παραχωρεί κρατική γη στον χώρο του Μακάρειου Νοσοκομείου, δίπλα από το Κέντρο Θαλασσαιμίας, για την ανέγερση του Ογκολογικού Κέντρου και αναλαμβάνει την κάλυψη των ετήσιων λειτουργικών του δαπανών στο διηνεκές, με τη μέθοδο της ετήσιας καθορισμένης χορηγίας από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στις 3/1/1995 υπογράφεται στην παρουσία του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη το καταστατικό έγγραφο του κέντρου μεταξύ των ιδρυτών. Βάσει αυτού, ο αριθμός των επιτρόπων είναι επτά: Τρεις διορισμένοι από την Κυπριακή Δημοκρατία, τρεις από το ιατρικό ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, ενώ ο πρόεδρος των επιτρόπων διορίζεται από κοινού. Στις συνεδρίες παρίστανται, χωρίς δικαίωμα ψήφου, ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος Κύπρου, ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Καρκινοπαθών και Φίλων και αργότερα, η Europa Donna Κύπρου.

Στις 14/9/1995 κατατίθεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο θεμέλιος λίθος του έργου. Το Ογκολογικό Κέντρο λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 1998 με δύο κλινικές: Ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και ακτινοδιαγνωστικής και παθολογίας ογκολογίας. Όραμα και αποστολή του:

• Η αντιμετώπιση και θεραπεία του καρκίνου με σύγχρονες υπηρεσίες.
• Η συνεργασία με τα κρατικά νοσοκομεία, τις ιδιωτικές κλινικές και τους συνδέσμους που στηρίζουν τους ασθενείς.
• Η ανάπτυξη πρωτοβουλιών και συμμετοχή σε προγράμματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου.
• Η ανάπτυξη ερευνητικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
• Η δημιουργία και σύσφιξη επιστημονικών δεσμών με αναγνωρισμένα ογκολογικά κέντρα.
• Τέλος, η εξέλιξή του σε κέντρο παραπομπής στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.

Διεθνής διαπίστευση ποιότητας
Αναφέραμε στην αρχή το όραμα των δωρητών για ένα κέντρο τελειότητας (Centre of Excellence). Έχει γίνει αυτό το όραμα πραγματικότητα; Ο γενικός διευθυντής του κέντρου Πάνος Εργατούδης τονίζει πως όχι μόνο έχει γίνει πραγματικότητα αλλά έχει επικυρωθεί και από διεθνή οργανισμό. "Από το 2007, με απόφαση της Τράπεζας Κύπρου και της κυβέρνησης, το κέντρο έκανε αίτηση στον αγγλικό οργανισμό διαπίστευσης CHKS. Ήρθαν επιθεωρητές από την Αγγλία και έλεγξαν, έθεσαν τα κριτήριά τους, το κέντρο προετοιμάστηκε και κατάφερε να πάρει αυτή τη διαπίστευση. Αυτό σημαίνει ότι μπαίνουμε σε μία διαδικασία για την οποία πρέπει να πληρούμε συγκεκριμένα κριτήρια και πρότυπα που προκύπτουν από σχετικές έρευνες και μελέτες και που τηρούν άλλοι ανάλογοι διεθνείς οργανισμοί. Κάθε χρόνο, έρχεται επιθεωρητής από το εξωτερικό και ελέγχει ότι τηρούνται όλα όσα πρέπει και κάθε τρία χρόνια, γίνεται ξανά διαπίστευση ποιότητας μετά από επιθεώρηση που διαρκεί πέντε ημέρες".

Ο τελευταίος ανά τριετία έλεγχος από τον οργανισμό διαπίστευσης CHKS διενεργήθηκε τον Απρίλιο του 2016 και ως αποτέλεσμα το κέντρο διατηρεί τη διαπίστευση ποιότητας μέχρι το τέλος Απριλίου 2019. Το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου είναι το πρώτο νοσηλευτήριο σε Κύπρο και Ελλάδα που εξασφάλισε τέτοια διαπίστευση.

Μονάδα Κλινικών Μελετών «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης»
Στο πλαίσιο των προσπαθειών για διαρκή ανάπτυξη και βελτίωση, αξίζει να σημειωθεί πως από τον Μάρτιο του 2017, το ίδρυμα Λεβέντη χρηματοδοτεί την ανάπτυξη Μονάδας Κλινικών Μελετών στο κέντρο. Σκοπός της μονάδας είναι η διενέργεια πρώιμων κλινικών μελετών με στόχο την εύρεση της ασφαλούς δόσης αντικαρκινικών ουσιών που χορηγούνται για πρώτη φορά σε άνθρωπο, τη μελέτη του μεταβολισμού της ουσίας από το ανθρώπινο σώμα, την εξακρίβωση της επίδρασής της στον ανθρώπινο οργανισμό και της αποτελεσματικότητάς της στον έλεγχο της νόσου. Ασθενείς οι οποίοι έχουν εξαντλήσει τις συμβατικές θεραπευτικές επιλογές για τη νόσο τους, θα μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες θεραπείες που στοχεύουν επιλεκτικά μοριακά μονοπάτια στον καρκίνο αλλά και σε φάρμακα που δεν είναι διαθέσιμα από το εθνικό σύστημα υγείας.

Πολυθεματικές ομάδες
Ένα σημείο στο οποίο εστιάζει το Ογκολογικό Κέντρο είναι το όφελος των πολυθεματικών ομάδων (ογκολογικά συμβούλια) για τις πλείστες κακοήθειες. Ονομάζονται πολυθεματικές ομάδες διότι σε αυτές συμμετέχουν, πέραν των ογκολόγων, χειρουργοί, πλαστικοί χειρουργοί, ιστοπαθολόγοι και ακτινοδιαγνώστες. Σε εβδομαδιαία βάση γίνονται συναντήσεις για τους συχνότερους καρκίνους, όπως τον καρκίνο του μαστού, του γαστρεντερικού συστήματος, του πνεύμονα, αλλά και πιο αραιές συναντήσεις για σχεδόν όλες τις άλλες κακοήθειες. Οι αποφάσεις των ογκολογικών συμβουλίων καταγράφονται στα πρακτικά και καθορίζεται η πορεία του ασθενούς. Είναι πολύ σημαντικό ότι σε πάρα πολλές μορφές καρκίνου παρατηρείται βελτίωση των αποτελεσμάτων στο θέμα της επιβίωσης και αυτό οφείλεται κυρίως στην καλυτέρευση της γνώσης γύρω από τη βιολογική συμπεριφορά του νοσήματος, η οποία οδήγησε σε επαναστατικές θεραπείες.

Παραδοσιακά, η φροντίδα του ασθενή με καρκίνο γινόταν από έναν και μόνο ιατρό, ο οποίος παρέπεμπε τον ασθενή όπου και εάν χρειαζόταν. Οι πολυθεματικές ομάδες ήρθαν για να οργανώσουν την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των ειδικών και να μειώσουν την ταλαιπωρία και το άγχος του ασθενή. Από πολλές μελέτες και αναλύσεις, ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, φαίνεται ότι μέσα από την πολυθεματική ομάδα αλλάζει ο χειρισμός και η θεραπεία τουλάχιστον στο 1/5 των ασθενών, π.χ. απόφαση για λήψη ή όχι χημειοθεραπείας, με αποτέλεσμα να υπάρχει αύξηση της επιβίωσης. Όλες οι μελέτες γύρω από τη χρήση της πολυθεματικής ομάδας δείχνουν καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς και βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Τα συμβούλια αυτά είναι πλέον καθιερωμένα στα πλείστα ογκολογικά κέντρα, μεταξύ αυτών και το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου.

Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου
Το 2023 εγκαινιάστηκε κτήριο του Ινστιτούτου Έρευνας Καρκίνου Κύπρου (The Cyprus Cancer Research Institute – CCRI) «Nicola David – Pinedo». Το κτήριο αναγέρθηκε με στόχο να στεγάσει το Ινστιτούτο και να προάγει την καινοτόμο έρευνα στον καρκίνο. Με επίκεντρο τον άνθρωπο και την έρευνα στον τομέα της ογκολογίας, το Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου Κύπρου «Nicola David – Pinedo» είναι μία στρατηγική συνεργασία του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Καραϊσκάκειου Ιδρύματος και του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου.

Η λειτουργία του Ινστιτούτου Έρευνας Καρκίνου Κύπρου φανερώνει ότι συνέργειες με ιδρύματα και οργανισμούς μπορούν να ωθήσουν τη χώρα μας στην πραγματική ανάπτυξη. Πρόκειται για μία συμμαχία ιδρυμάτων και θεσμών που αποδεικνύουν καθημερινά την προσήλωση στους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκαν και λειτουργούν, με κυριότερο τη διεξαγωγή καινοτόμου έρευνας με εστίαση στη φροντίδα και τη μέριμνα για τον άνθρωπο.

Το νέο κτήριο, συνολικού εμβαδού 3.111 τετραγωνικών, βρίσκεται πλησίον της δυτικής εισόδου της Πανεπιστημιούπολης και αποτελεί την Α’ Φάση της κτιριακής υποδομής του Ινστιτούτου. Οι υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του θα φιλοξενούν ερευνητικές ομάδες παγκόσμιας εμβέλειας, με στόχο τη διεξαγωγή ουσιαστικής και πρωτοποριακής έρευνας σε θέματα καρκίνου. Στόχος του Ινστιτούτου είναι να καταστεί κορυφαίο κέντρο έρευνας καρκίνου διεθνώς, δημιουργώντας γέφυρες επικοινωνίας και ανταλλαγής γνώσεων με αντίστοιχα εξειδικευμένα ερευνητικά ιδρύματα σε όλον τον κόσμο, προσφέροντας παράλληλα ευκαιρίες κατάρτισης και εξειδίκευσης σε νέους/νέες επιστήμονες.

Με αυτόν τον τρόπο, το κτήριο του Ινστιτούτου στοχεύει κυρίως να λειτουργήσει ως πυρήνας για την ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου ερευνητικής αριστείας ώστε να αναδείξει τη χώρα μας ως κέντρο έρευνας για τον καρκίνο και ως εκκολαπτήριο νέων επιστημόνων, με τελικό αποδέκτη, της όλης αυτής προσπάθειας, τον άνθρωπο.

"The Wall Gallery"
To Ογκολογικό Κέντρο σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ABR (Alternative Brains Rule) και τη στήριξη της Τράπεζας Κύπρου, δημιούργησε το πρωτοποριακό έργο "The Wall Gallery", με στόχο να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών του. Ξεκίνησε ως μία ιδέα από την υπεύθυνη των νοσηλευτών και η συζήτηση αρχικά αφορούσε τη δημιουργία γκράφιτι έξω από τα παράθυρα των ασθενών. Ακολούθησε σχετική έρευνα και μελέτη για το πώς τα σύγχρονα κέντρα υγείας σε όλο τον κόσμο στρέφονται προς την τέχνη για να δημιουργήσουν ένα θεραπευτικό περιβάλλον και τελικά δημιουργήθηκε το "The Wall Gallery" -που ονομάστηκε έτσι αφού θα λειτουργεί όπως μία γκαλερί τέχνης- απέναντι από τα παράθυρα των δωματίων των εσωτερικών ασθενών του κέντρου. Η κλίμακα του μεγέθους του έργου είναι τόσο μεγάλη ώστε φαίνεται σαν μια πραγματική θέα, σαν ένα πραγματικό τοπίο, έξω από το παράθυρο του καθενός.

Με το βλέμμα στο μέλλον
Ποιος είναι, όμως, ο ρόλος σήμερα της Τράπεζας Κύπρου στα του Ογκολογικού της Κέντρου; Η Τράπεζα συμμετέχει σε αυτό με δύο τρόπους. Ο ένας είναι ο οικονομικός και ο δεύτερος είναι με τη συμμετοχή στο διοικητικό συμβούλιο.

Γίνονται στρατηγικές σκέψεις για το Ογκολογικό Κέντρο, εξετάζονται ανάγκες οι οποίες μεγαλώνουν χρόνο με τον χρόνο, αναπτύσσεται η τεχνολογία συνεχώς. Στόχος είναι το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου να συνεχίσει να εφαρμόζει τις αποφάσεις των ιδρυτών του για να μετεξελιχθεί σε ένα ολοκληρωμένο κέντρο αντιμετώπισης του καρκίνου, προσθέτοντας ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για να προσφέρει νέες διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους για τον καρκίνο.