Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα σπουργίτια αποτελούν τα πιο γνωστά και συμπαθητικά πουλιά στους ανθρώπους καθώς τα συναντούμε παντού, σε πάρκα, στις πόλεις, στις αυλές των σπιτιών αλλά και στην ύπαιθρο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολλά είδη σπουργιτιών και ότι στην Κύπρο συναντούμε τέσσερα διαφορετικά είδη από αυτά και ότι τα τρία αποτελούν αποδημητικά είδη.

Σε ολόκληρο τον πλανήτη συναντούμε 41 διαφορετικά είδη σπουργιτιών και ανήκουν όλα στην οικογένεια Πασσερίδες (Passeridae), η οποία αποτελείται από πέντε διαφορετικά γένη.

Τα τέσσερα είδη σπουργιτιών που συναντούμε στον τόπο μας είναι:

1. House sparrow – Passer domesticus (Linnaeus, 1758), σπιτοσπουργίτης, στρούθος.
2. Spanish sparrow – Passer hispaniolensis (Temminck, 1820) χωραφοσπουργίτης, αρκόστρουθος.
3. Rock sparrow – Rock petronia – Petronia petronia (Linnaeus, 1766) πετροσπουργίτης, πετρόστρουθος.
4. Eurasian tree sparrow – Passer montanus (Linnaeus, 1758) δεντροσπουργίτης, δεντρόστρουθος.

Ο στρούθος είναι ο πιο κοινός από όλα τα είδη σπουργιτιών στον τόπο μας αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη και πρόκειται για μόνιμο κάτοικο της Κύπρου (δεν είναι μεταναστευτικό είδος).Τον συναντούμε παντού, από τα παράλια μέχρι τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Πρόκειται για κοσμοπολίτικο είδος και εκτός από την Κύπρο τον συναντούμε στην Ευρώπη, στην Αφρική, στην Ασία, στην Αμερική, στην Αυστραλία και σε πολλά άλλα μέρη του πλανήτη, γεγονός που τον καθιστά το πιο διαδεδομένα άγριο πτηνό στον πλανήτη. Το σπουργίτι θεωρείται δείκτης βιοποικιλότητας στο περιβάλλον μας και η ανησυχητική μείωση του πληθυσμού του κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Φωλιάζει κυρίως στις πόλεις, πάνω σε δέντρα, σε κεραμίδια σπιτιών, σε τρύπες τοίχων, σε παλιά σπίτια και πολλές φορές καταλαμβάνει φωλιές χελιδονιών και άλλων πουλιών. Φτιάχνει τη φωλιά του με ξηρά χόρτα, ενώ στο εσωτερικό τοποθετεί μαλακά υλικά όπως φτερά που βρίσκει στη φύση. Γεννά μέχρι και 6 πιτσιλωτά αβγά που επωάζει κυρίως το θηλυκό για περίπου 14 μέρες. Οι γονείς ταΐζουν τα μικρά αποκλειστικά με έντομα, ενώ τα ενήλικα πουλιά τρέφονται με σπόρους, φρούτα, φυτικά είδη, ανθρώπινα σκουπίδια και έντομα. Τον χειμώνα κουρνιάζουν κατά τη διάρκεια της νύχτας συνήθως ομαδικά, σε δέντρα που βρίσκονται στις πόλεις. Εκατοντάδες σπουργίτια κουρνιάζουν τη νύχτα σε δέντρα στο κέντρο της Λευκωσίας.

 Ο αρκόστρουθος αποτελεί και αυτός κοινό είδος του τόπου μας και πρόκειται για αποδημητικό είδος που μας έρχεται το φθινόπωρο και διαχειμάζει εδώ. Ένα μεγάλο μέρος από τα πουλιά αυτά αναπαράγονται στον τόπο μας. Φτιάχνει τη φωλιά του πάνω σε δέντρα με ξηρά χόρτα, ενώ στο εσωτερικό τοποθετεί μαλακά υλικά όπως φτερά που βρίσκει στη φύση, συνήθως φωλιάζει σε αποικίες. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα τα εν λόγω πουλιά κινούνται σε τεράστια σμήνη αναζητώντας τροφή. Λόγω του ότι κινούνται σε σμήνη πολύ συχνά αποδεκατίζονται από λαθροκυνηγούς με ξόβεργα και δίχτυα. Οι διατροφικές και αναπαραγωγικές τους συνήθειες είναι οι ίδιες με τον κοινό στρούθο.

Ο πετρόστρουθος αποτελεί σπάνιο είδος για τον τόπο μας με μερικές αναφορές μόνο τον χρόνο. Πρόκειται για αποδημητικό είδος που μας έρχεται κυρίως το φθινόπωρο. Εκτός από την Κύπρο τον συναντούμε στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αφρική. Φτιάχνει τη φωλιά του ανάμεσα σε πέτρες και τρύπες σε τοίχους, γεννώντας μέχρι 5 αβγά. Δεν αναπαράγεται στον τόπο μας. Τρέφεται με σπόρους, φρούτα και έντομα. Είναι το μοναδικό είδος που ανήκει στο γένος Petronia.

Ο δεντρόστρουθος αποτελεί και αυτός σπάνιο είδος για τον τόπο μας με μόνο μερικές αναφορές τον χρόνο. Πρόκειται για αποδημητικό είδος που μας έρχεται το φθινόπωρο. Φωλιάζει στις πόλεις μέσα σε τρύπες και πολλές φορές καταλαμβάνει φωλιές χελιδονιών και άλλων πουλιών. Δεν αναπαράγεται στον τόπο μας. Τρέφεται με σπόρους, φρούτα και έντομα. Τον συναντούμε σε Ευρώπη και Ασία. Το συγκεκριμένο είδος λόγω της σπανιότητάς του δεν έχω καταφέρει ακόμα να το δω και να το φωτογραφίσω.

Εχθροί αυτών των πουλιών είναι ο άνθρωπος (κυνηγοί), η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων, τα αρπαχτικά πουλιά, τα ερπετά και τα τρωκτικά που αρπάζουν τα αβγά και τους νεοσσούς από τις φωλιές τους.