Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με την ονομασία αυτή απαντώνται πολλές τοποθεσίες σ' ολόκληρη την Κύπρο, ενώ πάρα πολλά άλλα τοπωνύμια με σύνθετες ονομασίες έχουν ως πρώτο συνθετικό τους τη λέξη Σταυρός. Τα τοπωνύμια αυτά σχετίζονται με την ύπαρξη — σε διάφορες εποχές — στην περιοχή του καθενός ξωκκλησιών ή μοναστηριών αφιερωμένων στον Τίμιο Σταυρό. Η ύπαρξη τόσων πολλών τοπωνυμίων αποδεικνύει και το μέγεθος της λατρείας του Σταυρού στην Κύπρο. Σε αρκετές περιπτώσεις η ύπαρξη εκκλησίας ή μοναστηριού του Τιμίου Σταυρού έδωσε την ονομασία όχι μόνο στην περιοχή αλλά και σε κοντινά βουνά ή λόφους, ακόμη σε δάση ή ποταμούς κλπ. Για παράδειγμα, έχουμε την ονομασία Σταυροβούνι, που φέρουν το μοναστήρι, η βουνοκορφή στην οποία βρίσκεται, όπως και το δάσος της περιοχής. Επίσης έχουμε το τοπωνύμιο Σταυρός της Ψώκας, που φέρει τόσο η εκκλησία παλαιού μοναστηριού, όσο κι ολόκληρη η περιοχή, καθώς και ο ποταμός που πηγάζει από εκεί.

Στο έργο A Complete Gazetteer of Cyprus των Μ. Χριστοδούλου και Κ. Κωνσταντινίδη (Nicosia, 1987), περιλαμβάνονται συνολικά 107 τοπωνύμια σ' ολόκληρη την Κύπρο, με την ονομασία Σταυρός.

Στο ίδιο έργο απαριθμούνται άλλα 60 περίπου τοπωνύμια που περιέχουν ως συνθετικό τη λέξη Σταυρός, όπως Σταυρωμένη, Σταυρός του ... / της ..., Σταυρούδια κλπ. Αρκετά άλλα τοπωνύμια προήλθαν από άλλες αιτίες, όπως λ.χ. διασταύρωση δρόμων (υπάρχουν πολλά τοπωνύμια Σταυροδρόμια). Απαντώνται, επίσης, διάφορα άλλα τοπωνύμια: Σταυρόπευκος, Σταυροπηγή, Σταυρόπετρα, Σταυρόκρεμμος, Σταυροκατσούνα, Σταυρίν, Σταυρούλλιν, Σταυρωτή κλπ.

Όλες αυτές οι ονομασίες, απλές και σύνθετες, ανήκουν σε εκκλησίες, μοναστήρια, τοποθεσίες, συνοικίες, οικισμούς, ποταμούς, δάση, λόφους, βουνοκορφές, γκρεμούς κ.α.