Σταυροβούνι μοναστήρι
Το μοναστήρι του Σταυροβουνιού βρίσκεται στην κορυφή του ομώνυμου χαμηλού βουνού, στην επαρχία Λάρνακας, γνωστού από τα αρχαία χρόνια με την ονομασία Όλυμπος. Είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό και σύμφωνα προς την παλαιά θρησκευτική παράδοση ιδρύθηκε από την ίδια την αγία Ελένη κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο, το πρώτο μισό του 4ου μ.Χ. αιώνα.
Βλέπε λήμμα: Αγία Ελένη και Κύπρος
Το μοναστήρι δεσπόζει ολόκληρης της περιοχής της νοτιοανατολικής Κύπρου. Βρίσκεται κτισμένο στην κορφή του Σταυροβουνιού, υψομέτρου 688 μέτρων. Από το μοναστήρι η θέα είναι πανοραμική, τόσο προς την κεντρική πεδιάδα, όσο και προς τη θάλασσα στ' ανατολικά και νοτιοανατολικά, όσο και προς την οροσειρά του Τροόδους προς τα δυτικά. Λόγω της απρόσκοπτης θέας, κυρίως προς τη θάλασσα, η θέση του μοναστηριού ήταν στρατηγικής σημασίας κατά τα Βυζαντινά χρόνια ιδίως, οπότε πιθανότατα λειτουργούσε κι ως παρατηρητήριο.
Βλέπε: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ
Η κορφή, γνωστή σήμερα ως κορφή Σταυροβούνι, ήταν γνωστή κατά την Αρχαιότητα με την ονομασία Όλυμπος. Τόσο ο Στράβων όσο κι ο Ευστάθιος αναφέρουν κυπριακό όρος μαστοειδές (σε σχήμα μαστού) που λεγόταν Όλυμπος και που, προφανώς, πρόκειται για το Σταυροβούνι που έχει, πράγματι, σχήμα μαστού. Ο Στράβων τοποθετεί όμως το όρος αυτό μεταξύ Αμαθούντος και Κουρίου (λανθασμένα, αφού στην περιοχή αυτή δεν υπάρχει τέτοια χαρακτηριστική κορφή), ενώ ο Ευστάθιος το τοποθετεί, ορθά, μεταξύ Κιτίου και Αμαθούντος:
... Καί ἐν Κύπρῳ δέ ὂρος μαστοειδές μεταξύ Κιτίου καί Ἀμαθοῦντος Ὄλυμπος λέγεται...
Η ονομασία Όλυμπος του βουνού αυτού, προερχόμενη προφανώς από την ονομασία του ομώνυμου γνωστότατου βουνού της Ελλάδας, φανερώνει ότι, πιθανότατα, στην κορυφή του Σταυροβουνιού λατρευόταν κατά την Αρχαιότητα ο Δίας, μάλιστα δε με το επίθετο Ολύμπιος. Είναι γνωστό ότι ο Δίας, με το επίθετο αυτό, λατρευόταν συνήθως στις βουνοκορφές, όπου υπήρχαν και κτισμένα ιερά αφιερωμένα σ' αυτόν. Μερικοί παλαιότεροι μελετητές (όπως λ.χ. ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός), θεωρούν ότι στο Σταυροβούνι λατρευόταν η θεά Αφροδίτη. Δεν μαρτυρείται λατρεία της Αφροδίτης στην περιοχή αυτή, αν και δεν αποκλείεται. Λατρεία της μαρτυρείται σε λόφο στο ακρωτήρι του Αποστόλου Ανδρέα, που λεγόταν επίσης Όλυμπος και τον οποίο σύγχυσαν με τον Όλυμπο / Σταυροβούνι.
Βλέπε: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ
Η λατρεία, κατά την Αρχαιότητα, του Ολυμπίου Διός στο Σταυροβούνι, αντανακλάται πιθανότατα στη μεσαιωνική παράδοση. Ο μεσαιωνικός χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς (15ος αιώνας), γράφει ότι τότε το βουνό λεγόταν Ολυμπία, κι ότι η ονομασία του είχε προέλθει από το όνομα του καλού ληστή (που είχε σταυρωθεί μαζί με τον Χριστό), ο οποίος λεγόταν, δήθεν, Ολυμπάς:
... Τό βουνίν τό λεγόμενον Ὀλυμπία, διά τόν σταυρόν τοῦ Ὀλυμπᾶ, τό ὄνομα τοῦ καλοῦ ληστῆ... (Χρονικόν, παρ. 8).
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
