Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Είναι πράξεις βίας κατά τις οποίες ένοπλος ή ένοπλοι θέτουν υπό τον έλεγχό τους αεροσκάφη της πολιτικής αεροπορίας ενώ αυτά βρίσκονται σε πτήση, και με την απειλή των όπλων αναγκάζουν τους πιλότους να εκτελέσουν τις εντολές τους. Οι αεροπειρατείες γίνονται για διάφορους, πολιτικούς κυρίως, λόγους. Συνήθως οι αεροπειρατές θέτουν όρους στις κυβερνήσεις στις οποίες ανήκουν τα αεροσκάφη που καταλαμβάνουν, με τους οποίους ζητούν απελευθέρωση κρατουμένων σε φυλακές. Σε άλλες περιπτώσεις, οι αεροπειρατές είναι άνθρωποι που απλώς προσπαθούν να φύγουν μ' αυτό τον τρόπο από μια χώρα και να πάνε σε κάποια άλλη της προτίμησής τους, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ζητούνται λύτρα. Καμιά αεροπειρατεία δεν συνέβη σε αεροσκάφη των Κυπριακών Αερογραμμών, όμως υπήρξαν σοβαρές περιπτώσεις κατά τις οποίες διάφορες αεροπειρατείες σχετίστηκαν με την Κύπρο, είτε έληξαν σε κυπριακά αεροδρόμια. Τέτοιες περιπτώσεις είναι:

1. Στις 29 Οκτωβρίου 1972 αεροσκάφος τύπου «Μπόιγκ 727» της δυτικογερμανικής εταιρείας «Λουφτχάνσα» ετέθη υπό τον έλεγχο αεροπειρατών ενώ πετούσε στον κυπριακό εναέριο χώρο. Ύστερα από άδεια των κυπριακών αρχών, το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, όπου ανεφοδιάστηκε με καύσιμα κι αναχώρησε. Όπως εγνώσθη, οι αεροπειρατές ήσαν Παλαιστίνιοι και ζητούσαν την απελευθέρωση συμπατριωτών τους που κρατούνταν σε φυλακές της Δυτικής Γερμανίας.

2. Στις 20 Ιουλίου 1973 πέρασε από τον εναέριο χώρο της Κύπρου αεροσκάφος τύπου  «Τζάμπο»   των  Ιαπωνικών  Αερογραμμών που βρισκόταν υπό τον έλεγχο αεροπειρατών.   Σε  μήνυμά  τους,  που έστειλαν στον κόσμο μέσω του πύργου ελέγχου του αεροδρομίου Λευκωσίας, οι αεροπειρατές ανέφεραν ότι ήσαν Παλαιστίνιοι καταδρομείς καθώς και μέλη του Ιαπωνικού Ερυθρού Στρατού που «διεξάγουν πόλεμο μέχρι θανάτου εναντίον του ιμπεριαλισμού και του σιωνισμού».

3. Στις 26 Νοεμβρίου 1973 αεροπειρατές κατέλαβαν αεροσκάφος τύπου«Τζάμπο»των Ολλανδικών   Αερογραμμών. Παρόλο που η αεροπειρατεία αυτή δεν σχετίστηκε με κυπριακό χώρο, σχετίστηκε όμως με την Κύπρο γιατί οι αεροπειρατές ζήτησαν, μεταξύ άλλων, να διαβιβαστεί παράκλησή τους προς τον Κύπριο Πρόεδρο  Μακάριο να απελευθερώσει 7 Άραβες που κρατούνταν στις φυλακές της Λευκωσίας ύστερα από βομβιστικές επιθέσεις τους εναντίον αεροσκάφους της ισραηλιτικής εταιρείας ΕΛΑΛ στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Το μήνυμα προς τον Κύπριο πρόεδρο ήταν ευγενικά  διατυπωμένο και αποτελούσε παράκληση και όχι όρο, συνοδευόταν δε με ευχαριστίες για την όλη στάση του προέδρου Μακαρίου έναντι των Αράβων, που ήταν στάση φιλική. Η παράκληση δεν έγινε αποδεκτή. Αρκετά μετά τη λήξη της αεροπειρατείας, όμως, η κυπριακή κυβέρνηση ελευθέρωσε τους 7 Άραβες στις 7 Δεκεμβρίου 1973 και τους απέλασε.

4. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1976, τρεις Παλαιστίνιοι αεροπειρατές κατέλαβαν αεροσκάφος τύπου DC 9 της εταιρείας KLM ενώ τούτο πετούσε σε γαλλικό εναέριο χώρο. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε στις 8.30' στο αεροδρόμιο της Λάρνακας όπου ανεφοδιάστηκε κι αναχώρησε για το Τελ Αβίβ. Εκεί δεν μπόρεσε να προσγειωθεί κι επέστρεψε ξανά στη Λάρνακα στις 14.40'. Σ' αυτό κρατούνταν, εκτός από το πλήρωμα και 78 επιβάτες. Οι αεροπειρατές αξίωναν την απόλυση από φυλακές  του  Ισραήλ  83 Παλαιστινίων. Ύστερα από παρέμβαση του προέδρου Μακαρίου, οι αεροπειρατές ελευθέρωσαν τους επιβάτες και το πλήρωμα και παραδόθηκαν στις κυπριακές αρχές, οι οποίες και κράτησαν την υπόσχεση που είχαν δώσει σ’ αυτούς, για ασφαλή μεταφορά τους εκτός Κύπρου. Εστάλησαν στη Λιβύη. Η κυβέρνηση της Ολλανδίας ευχαρίστησε  την  κυβέρνηση  της  Κύπρου.

5. Αεροπειρατές κατέλαβαν, στις 13 Σεπτεμβρίου 1977,  αεροσκάφος της  εταιρείας «Λουφτχάνσα», ενώ πετούσε πάνω από το νησί Έλβα. Αφού τούτο ανεφοδιάστηκε στη Ρώμη, προσγειώθηκε επίσης για  ανεφοδιασμό στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Επέβαιναν 82 επιβάτες και 5μελές πλήρωμα, κι οι αεροπειρατές ζητούσαν την απελευθέρωση συντρόφων τους που βρίσκονταν φυλακισμένοι στη Δυτική Γερμανία και στην Τουρκία. Ο αρχηγός των τεσσάρων αεροπειρατών έδωσε το όνομα Βάλτερ Μαχμούτ. Το αεροσκάφος αυτό το κυνηγούσε άλλο δυτικογερμανικό αεροσκάφος με καταδρομείς, που προσγειώθηκε επίσης στη Λάρνακα λίγα μόνο λεπτά μετά την αναχώρηση του πρώτου. Ύστερα από ολονύχτια πτήση, το αεροσκάφος των Δυτικογερμανών καταδρομέων πρόλαβε εκείνο των αεροπειρατών στο αεροδρόμιο της Μογκατίσου (Σομαλία), όπου οι καταδρομείς διενήργησαν επίθεση κι εξουδετέρωσαν τους αεροπειρατές.

6. Τον Φεβρουάριο του 1978 η Κύπρος βρέθηκε άθελά της στο επίκεντρο των ενδοαραβικών διενέξεων, ενόψει των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ, ύστερα από τη διπλωματική προσέγγιση Ισραήλ και Αιγύπτου με κορύφωση την αεροπειρατεία και πάλι με επίκεντρο το αεροδρόμιο της Λάρνακας από Παλαιστίνιους ένοπλους τρομοκράτες. Αφορμή στάθηκε η σύνοδος του Κινήματος Αφροασιατικής Αλληλεγγύης στο ξενοδοχείο Χίλτον στη Λευκωσία. Στις 11:30 το πρωί της 18ης Φεβρουαρίου στη διάρκεια διαλείμματος της συνόδου, δύο ένοπλοι Παλαιστίνιοι εισέβαλαν με πιστόλια στο ξενοδοχείο και δολοφόνησαν τον Γενικό Γραμματέα του Κινήματος, Αιγύπτιο Γιουσέφ ελ Σεμπάι 60 χρόνων, διευθυντή της εφημερίδας «Αλ Αχράμ» του Καΐρου, ένθερμου υποστηρικτή της Κύπρου και προσωπικού φίλου του Αιγυπτίου Προέδρου Ανουάρ Ελ Σαντάτ.

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν  έφεραν τις δύο χώρες, Κύπρο και Αίγυπτο, σε επικίνδυνη τροχιά πολιτικής σύγκρουσης. Οι δύο ένοπλοι απαίτησαν και πέτυχαν την εξασφάλιση αεροπλάνου, πραγματοποιώντας αεροπειρατεία με σκοπό τη μεταφορά τους στο εξωτερικό, αφού είχαν προηγουμένως συλλάβει ως ομήρους έντεκα από τους Άραβες συνέδρους, τον αντιπρόεδρο του Κινήματος, Βάσο Λυσσαρίδη και τον Κύπριο υπουργό Εσωτερικών και Άμυνας Χριστόδουλο Βενιαμίν, ο οποίος είχε σπεύσει στη σκηνή για να  διαπραγματευθεί εκ μέρους της κυβέρνησης την απελευθέρωση των ομήρων. Είχαν απειλήσει πως αν δεν τους δινόταν αεροπλάνο, θα εκτελούσαν τους ομήρους. Οι δύο τρομοκράτες μαζί με τους 11 ομήρους και τους δύο Κύπριους πολιτικούς, μεταφέρθηκαν στο αεροδρόμιο Λάρνακας όπου επιβιβάστηκαν αεροπλάνου των Κυπριακών Αερογραμμών. (βλέπε: Γεγονότα Αεροδρομίου Λάρνακας)

7.Στις 24 Αυγούστου 1979, αεροπλάνο των Λιβυκών Αερογραμμών τύπου  «Μπόιγκ 727» ενώ εκτελούσε εσωτερικό δρομολόγιο μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης με 60 επιβάτες, τέθηκε υπό τον έλεγχο αεροπειρατή κι οδηγήθηκε στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Ο αεροπειρατής, που ήταν απόστρατος αξιωματικός του λιβυκού στρατού, παραδόθηκε στις κυπριακές αρχές οι οποίες τον παρέδωσαν την επομένη, 25 Αυγούστου 1979, στις αρχές της Λιβύης.

8. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1981, γιουγκοσλαβικό αεροπλάνο   που   εκτελούσε   εσωτερικό δρομολόγιο από το Ντουμπρόβνικ στο Βελιγράδι με 101 επιβάτες και 9μελές πλήρωμα, κατελήφθη από τρεις Γιουγκοσλάβους αεροπειρατές. Το αεροπλάνο κατευθύνθηκε αρχικά στο Πρίντιζι, μετά όμως στράφηκε προς την Αθήνα όπου και προσγειώθηκε. Από την ελληνική πρωτεύουσα αναχώρησε την επομένη, 27 Σεπτεμβρίου 1981, με κατεύθυνση το Τελ Αβίβ, όπου όμως δεν μπόρεσε να προσγειωθεί επειδή οι ισραηλιτικές αρχές έκλεισαν το αεροδρόμιο. Τελικά το αεροπλάνο προσγειώθηκε στη Λάρνακα, όπου οι τρεις αεροπειρατές παραδόθηκαν στις κυπριακές αρχές, οι οποίες και τους έδωσαν στις γιουγκοσλαβικές.

9. Στις 22 Ιουνίου 1983 δυο αεροπειρατές έθεσαν υπό τον έλεγχό τους αεροπλάνο τύπου «Μπόιγκ 707» των Ρουμανικών Αερογραμμών, που εκτελούσε πτήση από την Αθήνα στην Τρίπολη της Λιβύης. Επέβαιναν 23 επιβάτες και 11μελές πλήρωμα. Το αεροπλάνο προσγειώθηκε στη Λάρνακα, αφού έδωσαν τη σχετική άδεια οι αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας ύστερα από έκκληση του κυβερνήτη του αεροπλάνου, που ανέφερε ότι είχαν εξαντληθεί τα καύσιμα. Διαπιστώθηκε ότι οι αεροπειρατές ήσαν Λιβάνιοι Σιίτες Μουσουλμάνοι κι απαιτούσαν να τους δοθούν τα επίσημα πορίσματα των ερευνών σχετικά με την εξαφάνιση του ιμάμη Σαατέν, που είχε συμβεί 5 χρόνια πιο πριν, όταν αυτός βρισκόταν καθ' οδόν προς τη Λιβύη ύστερα από επίσκεψή του στον πάπα. Ύστερα από διαπραγματεύσεις, οι δυο αεροπειρατές παραδόθηκαν στις κυπριακές αρχές. Δικάστηκαν από το κακουργιοδικείο της Λάρνακας και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 7 χρόνων.

10. Στις 23 Μαρτίου 2019  ο Αιγύπτιος  Σεϊφ Ελντίν Μουσταφά κατέλαβε αιγυπτιακό αεροπλάνο, το οποίο εκτελούσε την εσωτερική πτήση Αλεξάνδριας-Καϊρου στο οποίο επέβαιναν 72 επιβάτες.
Ο αεροπειρατής έθεσε το αεροσκάφος υπό τον έλεγχό του όταν έδειξε  στο προσωπικό του αεροσκάφους μια ζώνη, στην οποία φαινόταν πως υπήρχαν καλώδια, και ένα τηλεχειριστήριο.
Τελικά παραδόθηκε στις κυπριακές αρχές αφού άφησε ελεύθερους τους επιβάτες και το προσωπικό. Πρόβαλε ως δικαιολογία για την πράξη ότι ήθελε να έρθει στην Κύπρο όπου ήταν παντρεμένος με Κύπρια με την οποία είχε παιδί. Παρέμεινε για 3 χρόνια σε Κυπριακές και το 2019 παραδόθηκε στην Αίγυπτο όπου καταδικάστηκε σε ισόβια.