ΟΥΝΕΣΚΟ UNESCO
Εκπαιδευτική, επιστημονική και πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, όπως δηλώνει και η ονομασία της, που προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Ιδρύθηκε στο Λονδίνο στις 16 Νοεμβρίου 1945, αρχικά από 44 κράτη. Σήμερα μέλη της είναι τα περισσότερα κράτη της γης. Έδρα της Οργάνωσης είναι το Παρίσι. Μεταξύ των σκοπών της ΟΥΝΕΣΚΟ είναι η εξυπηρέτηση της παγκόσμιας ειρήνης μέσω της προώθησης της διεθνούς συνεργασίας σε τομείς όπως οι επιστήμες, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός. Μεταξύ των στόχων της είναι η πλήρης εξάλειψη του αναλφαβητισμού και των φυλετικών διακρίσεων, η διατήρηση, προστασία και προβολή των επιστημονικών και πολιτιστικών επιτευγμάτων του ανθρώπου και συνεπώς και η προστασία και προβολή σημαντικών χώρων και μνημείων, τόσο ανθρώπινων δημιουργημάτων όσο και δημιουργημάτων της φύσης, παντού στον κόσμο.
Το οργανωτικό σχήμα της ΟΥΝΕΣΚΟ αποτελείται από τη Γενική Διάσκεψη (που συνέρχεται ανά 2ετία), το 45μελές Εκτελεστικό Γραφείο και τη Γραμματεία. Στην ΟΥΝΕΣΚΟ υπάγεται και το ιδρυμένο από το 1962 Διεθνές Ινστιτούτο Εκπαιδευτικού Προγραμματισμού (International Institute for Educational Planning). Επίσης τον Ιανουάριο του 1969 ενσωματώθηκε στην ΟΥΝΕΣΚΟ και το Διεθνές Γραφείο Εκπαίδευσης (International Bureau of Education). Τον Δεκέμβριο του 1984 είχαν αποχωρήσει από την ΟΥΝΕΣΚΟ οι Ηνωμένες Πολιτείες, και τον επόμενο χρόνο και το Ηνωμένο Βασίλειο, ύστερα από διεθνείς επικρίσεις για υπερβολικά πολιτικοποιημένη στάση της Οργάνωσης.
Η Κύπρος έγινε μέλος της ΟΥΝΕΣΚΟ αμέσως μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 6 Φεβρουαρίου 1961, και έκτοτε εκπροσωπείται με δική της αποστολή.
Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου
Η ΟΥΝΕΣΚΟ έχει συντάξει μακροσκελή Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στον Κατάλογο περιλαμβάνονται τόσο αρχαιολογικοί χώροι όσο και φυσικοί χώροι και δρυμοί, αλλά και αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία όλων των εποχών, ακόμη και ολόκληρες πόλεις. Η αναγραφή στον Κατάλογο σημαίνει αφενός ότι όσα περιλαμβάνονται θεωρείται ότι αποτελούν κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας, και αφετέρου ότι πρέπει να συντηρούνται και να προστατεύονται.
Τιμητική διεθνή αναγνώριση της πολιτιστικής προσφοράς της Κύπρου στον πανανθρώπινο πολιτισμό ανά τους αιώνες, αποτελεί το γεγονός ότι στον Κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ περιλαμβάνονται και τρεις κυπριακοί αρχαιολογικοί χώροι καθώς και δέκα εκκλησίες της οροσειράς του Τροόδους. Συγκεκριμένα: Πρώτος εντάχθηκε στον Κατάλογο, το 1980, ολόκληρος ο αρχαιολογικός χώρος της Παλαιπάφου (Κούκλια) που περιλαμβάνει και τα κατάλοιπα του φημισμένου ιερού της Αφροδίτης, για δυο βασικούς λόγους:
Τον ρόλο που διαδραμάτισε η περιοχή της Πάφου στη λατρεία της θεάς Αφροδίτης και, Στο ρόλο που διαδραμάτισε η Κύπρος και η Πάφος ειδικότερα στην εξάπλωση του Χριστιανισμού, με τα γεγονότα που συνδέονται με το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου από την περιοχή.
Το διαβατήριο όμως για την εγγραφή της Νέας Πάφου στον κατάλογο αποτέλεσαν τα ψηφιδωτά της Ρωμαϊκής περιόδου, όχι μόνο στην Οικία του Διονύσου αλλά και στην Έπαυλη του Θησέα και στη Βασιλική της Χρυσοπολίτισσας. Συμπεριλαμβάνονται επίσης και οι «Τάφοι των Βασιλέων» της Ελληνιστικής περιόδου.
Η δεύτερη εγγραφή έγινε το 1985 και περιέλαβε τις εννέα Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες (Βλέπε Βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδοτος Αρχείου ΡΙΚ) στην οροσειρά του Τροόδους, ενώ μία ακόμη προστέθηκε το 2001.
Οι λόγοι στους οποίους στηρίχθηκε η Επιτροπή για την ένταξη των δέκα εκκλησιών στον κατάλογο είναι:Αποτελούν μαρτυρία του Βυζαντινού πολιτισμού στο νησί. Πρόκειται για σημαντικά μνημεία εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της υπαίθρου που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, και
η τέχνη των εκκλησιών αυτών περικλείει στοιχεία που επιδεικνύουν τη σχέση μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Χριστιανικής τέχνης.
Οι εκκλησίες αυτές είναι: Άγιος Νικόλαος της Στέγης στην Κακοπετριά, Παναγία Φορβιώτισσα ή Ασίνου παρά το Νικητάρι, Παναγία του Άρακα παρά τα Λαγουδερά, Άγιος Ιωάννης Λαμπαδιστής στον Καλοπαναγιώτη, Τίμιος Σταυρός Αγιασμάτη κοντά στην Πλατανιστάσα, Παναγία Ποδύθου στη Γαλάτα, Παναγία Μουτουλλά, Αρχάγγελος Μιχαήλ Πεδουλά, Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Παλαιχώρι, Τίμιος Σταυρός στο Πελέντρι.
Όλοι αυτοί οι ναοί κοσμούνται και με σημαντικές τοιχογραφίες, όπως και πολλοί άλλοι. Επίσης οι έξι από τους δέκα ήταν ναοί μοναστηριών.
Η τρίτη εγγραφή, το 1998,περιέλαβε τον αρχαιολογικό χώρο του Νεολιθικού οικισμού της Χοιροκοιτίας. Η Χοιροκοιτία συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο για τρεις βασικούς λόγους: Είναι ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Νεολιθικής περιόδου που αντικατοπτρίζει την εξάπλωση,τη μόνιμη εγκατάσταση σε οικισμούς, και τον ρόλο που διαδραμάτισε η Κύπρος στη μετάδοση του Νεολιθικού πολιτισμού από την ανατολική Μεσόγειο στη Δύση ( 7η χιλ. - 4η χιλ. π.Χ.).