Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Σολέα ή Σολιάείναι σύμπλεγμα 18 χωριών της επαρχίας Λευκωσίας που βρίσκονται στις κοιλάδες των ποταμών Καρκώτη και Ατσά και τα οποία σχηματίζουν ξεχωριστή γεωγραφική περιφέρεια. Η Σολιά είναι η γεωγραφική περιοχή που περικλείεται μεταξύ του δάσους Τροόδους στα δυτικά και του δάσους Αδελφοί στα ανατολικά. Περιλαμβάνει κυρίως την κοιλάδα του ποταμού Καρκώτη, στην οποία βρίσκονται τα 16 από τα 18 χωριά της περιφέρειας. Ο ποταμός Ατσάς, που κυλά ανατολικά και παράλληλα προς τον Καρκώτη, αν και ανεξάρτητος, συχνά θεωρείται ως αναπόσπαστο τμήμα της Σολιάς. Έτσι τα δυο χωριά της κοιλάδας του Ατσά, ο Άγιος Θεόδωρος Σολιάς και η Πέτρα, περιλαμβάνονται στην περιοχή της.

Το βόρειο τμήμα της Σολιάς, που  περιλαμβάνει τα χωριά Καλό Χωριό Λεύκας και Πέτρα, βρίσκεται από το καλοκαίρι του 1974 κάτω από τουρκική στρατιωτική κατοχή.

 Η Σολιάπεριλαμβάνει τα ακόλουθα 18 χωριά:

1. Άγιος Γεώργιος (Λεύκας)
2. Άγιος Επιφάνιος (Σολιάς)
3. Άγιος Θεόδωρος (Σολιάς)
4. Άγιος Νικόλαος (Λεύκας)
5. Γαλάτα
6. Ευρύχου
7. Κακοπετριά
8. Καλιάνα
9. Καλό Χωριό (Λεύκας)
10. Κατύδατα
11. Κάτω  Φλάσου
12. Κοράκου
13. Λινού
14. Πάνω Φλάσου
15. Πέτρα
16. Σινά Όρος
17. Σκουριώτισσα
18. Τεμβριά

Από τα πιο πάνω χωριά, τα 10 είναι αμιγή ελληνοκυπριακά, το ένα αμιγές τουρκοκυπριακό και τα 7 μεικτά.

Τα αμιγή ελληνοκυπριακά χωριά είναι τα ακόλουθα: Άγιος Θεόδωρος (Σολιάς), Άγιος Νικόλαος (Λεύκας), Γαλάτα, Ευρύχου, Κακοπετριά, Καλιάνα, Κατύδατα, Σινά Όρος, Σκουριώτισσα και Τεμβριά.

Τα  μεικτά χωριά είναι τα ακόλουθα: Άγιος Γεώργιος (Λεύκας), Καλό Χωριό (Λεύκας), Κάτω Φλάσου, Κοράκου, Λινού, Πάνω Φλάσου και  Πέτρα. Το αμιγές τουρκοκυπριακό χωριό είναι ο Άγιος Επιφάνιος (Σολιάς).

Η Σολιάγνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά  το 1960 μερικά χωριά  της  Σολιάς γνώρισαν πληθυσμιακή μείωση σαν αποτέλεσμα της αστυφιλίας και της αποδημίας που άρχισαν να αναπτύσσονται. Εξάλλου μετά το 1964, εξαιτίας των διακοινοτικών ταραχών που ακολούθησαν την τουρκοκυπριακή ανταρσία, οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι της Σολιάς εγκατέλειψαν τα χωριά τους και μετακινήθηκαν στον τουρκοκυπριακό θύλακα της Λεύκας και σε γειτονικά αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά, στο πλαίσιο οδηγιών της Άγκυρας για δημιουργία στην Κύπρο ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων. Η τουρκική εισβολή του 1974 είχε αρνητικές επιπτώσεις στην πληθυσμιακή σύνθεση και ανάπτυξη της περιοχής. Εκτός από τα χωριά Πέτρα και Καλό Χωριό Λεύκας, που καταλήφθηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής, οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι μερικών χωριών κοντά στη γραμμή αντιπαράταξης, όπως είναι ο Άγιος Γεώργιος Λεύκας και ο Άγιος Νικόλαος Λεύκας, εγκατέλειψαν τα χωριά τους και μετακινήθηκαν σε ασφαλέστερες περιοχές. Εξάλλου, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Σολιάς εξαναγκάστηκαν από την ηγεσία τους να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε το 1975. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε διάφορα χωριά της Σολιάς αρκετοί Ελληνοκύπριοι εκτοπισμένοι, κυρίως από την πεδιάδα της Μόρφου.

Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή πληθυσμού του 1982, ο πληθυσμός των 16 ελεύθερων  χωριών της  περιοχής, είχε ως ακολούθως:

Η μείωση του αριθμού των κατοίκων της Σολιάς συνεχίστηκε και κατά τις επόμενες δεκαετίες. Η απογραφή πληθυσμού του 1992 έδωσε σύνολο 5.429 κατοίκων, ενώ τρία των χωριών παρουσιάζονται χωρίς κατοίκους. Συγκεκριμένα πρόκειται για τα χωριά Άγιο Γεώργιο που βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού, τον Άγιο Επιφάνιο και τον Άγιο Νικόλαο. Η επόμενη απογραφή, του 2001, έδειξε σύνολο κατοίκων 4.835, με το χωριό Πάνω Φλάσου να συνυπολογίζεται με την Κάτω Φλάσου.

Αναλυτικά, η  απογραφή του 1992 έχει ως εξής:

Η απογραφή, εξάλλου, του 2001 έδειξε μείωση του  πληθυσμού σε όλα τα χωριά της Σολιάς, εκτός  του χωριού Σινά Όρος όπου παρατηρήθηκε μικρή αύξηση. Συγκεκριμένα η απογραφή του 2001 έδωσε τους ακόλουθους αριθμούς κατοίκων:   

Το μεταλλείο χαλκού της Σκουριώτισσας, που βρίσκεται στην ελεύθερη περιοχή της Σολιάς, καθώς και το γειτονικό μεταλλείο χαλκού του Μαυροβουνίου, οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις του Ξερού και το λιμάνι του Καραβοστασίου (απ' όπου γινόταν η εξαγωγή του μεταλλεύματος), που βρίσκονται από το 1974 κάτω από τουρκική στρατιωτική κατοχή, πρόσφεραν στη διάρκεια της λειτουργίας τους εργοδότηση σε αρκετούς κατοίκους της  περιοχής και συνέβαλαν σημαντικά στην πληθυσμιακή της ανάπτυξη.  Το μεταλλείο της Σκουριώτισσας είναι το μόνο που εξακολούθησε να λειτουργεί. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 αρκετοί κάτοικοι της Σολιάς αναγκάστηκαν να ζητήσουν εργοδότηση στη Λευκωσία και τη Λεμεσό. Ένας μεγάλος αριθμός των κατοίκων της περιοχής, που εργάζονται στα αστικά κέντρα, είναι διακινούμενος και αυτό εξηγεί γιατί μερικά χωριά της Σολιάς, παρά την έλλειψη φυσικών πόρων, διατηρούν ένα σχετικά μεγάλο πληθυσμό.