Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ιεροτελεστία ανατολικής καταγωγής προς τιμήν του Άδωνι και της Αφροδίτης, στην οποία κάθε χρόνο τα πιο ωραία κορίτσια υμνούσαν και λάτρευαν τον νεαρό εραστή της θεάς του έρωτα.

Βλέπε λήμματα: Άδωνις και Αφροδίτη

Όπως έχει αποδειχθεί, τη 2η χιλιετηρίδα π.Χ. ήταν γιορτή των Φοινίκων και των Κυπρίων, που αργότερα διαδόθηκε σ' όλη τη Μεσόγειο. Έτσι, από τον 7ο αι. π.Χ. γιόρταζαν τα Αδώνια στα ελληνικά νησιά Ρόδος και Λέσβος. Στην Ελλάδα επίσης μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (4ος-1ος αι. π.Χ.) και στην Ιταλία περίπου από τον 1ο αι. μ.Χ.

Η ιεροτελεστία που γινόταν την άνοιξη (Αριστοφάνης, Ειρήνη, στ. 420) ή προς το τέλος του καλοκαιριού (Θουκυδίδης, VI. 30, Πλούταρχος, Αλκ. 18, 13) ήταν γιορτή όλων των γυναικών και κοριτσιών. Σε όλα τα κέντρα λατρείας οι γιορτές γίνονταν την ίδια εποχή, αλλά υπήρχαν διαφορές ως προς τις εκδηλώσεις. Στη Βύβλο της Φοινίκης γιόρταζαν πρώτα το θάνατό του Άδωνι και μετά την ανάστασή του. Στην Ελλάδα τιμούσαν μόνο το θάνατο του. Στην Αλεξάνδρεια πρώτα γινόταν εύθυμη γιορτή προς τιμή του Άδωνι και μετά πένθιμη τελετή για τον αφανισμό του.

Εκδηλώσεις στην Κύπρο

Στην Κύπρο τα Αδώνια ήταν κοινή γιορτή του Άδωνι και της Αφροδίτης. Οι εκδηλώσεις γίνονταν κάθε άνοιξη στην Αμαθούντα, στην Πάφο, στους Γόλγους, στη Σαλαμίνα και στο Ιδάλιον και διαρκούσαν δυο μέρες. Η πρώτη μέρα ήταν αφιερωμένη στην επιστροφή του Άδωνι από τον Άδη και στην ένωσή του με την Αφροδίτη, ενώ η δεύτερη μέρα ήταν εκείνη του αφανισμού του.

Την αυγή της πρώτης μέρας, όταν η γή ήταν ακόμα υγρή από τη δροσιά, ξεκινούσε πομπή από γυναίκες που έψαλλαν ύμνους και μετέφεραν στην παραλία ή στις όχθες του ποταμού αγάλματα του Άδωνι και της Αφροδίτης. Στο ζευγάρι αυτό πρόσφεραν μέλι, καρπούς, σπόρους και λουλούδια. Η κύρια, ωστόσο, προσφορά ήταν οι λεγόμενοι «κήποι του Άδωνι», που ετοιμάζονταν οκτώ μέρες πριν γίνει η τελετή και ήταν πήλινα αγγεία στα οποία φύτευαν κόκκους από σιτάρι ή κριθάρι που βλαστούσαν. Άλλο είδος «κήπων του Άδωνι» ήταν μαρούλια και μάραθος, χωρίς ρίζες, φυτεμένα σε καλαθάκια. Με την προσφορά αυτή και με εύθυμους ύμνους τέλειωνε η πρώτη μέρα της γιορτής.

Τη δεύτερη μέρα γίνονταν εκδηλώσεις για τον αφανισμό του Άδωνι, κατά τις οποίες λατρεύονταν τα είδωλά του και ψάλλονταν πένθιμοι ύμνοι με συνοδεία αυλού. Τα είδωλα ήταν τυλιγμένα σε κόκκινα υφάσματα που συμβόλιζαν το αίμα του θανάσιμα πληγωμένου Άδωνι. Η παράδοση λέει ότι πρώτος ποιητής των ελεγείων και των θρήνων των αφιερωμένων στον Άδωνι ήταν ο πατέρας και παππούς του (-> Άδωνις) βασιλιάς Κινύρας.

Βλέπε λήμμα: Κινύρας

Όταν τέλειωναν οι θρήνοι, οι γυναίκες πήγαιναν πάλι στη θάλασσα ή στον ποταμό, όπου και έπνιγαν τα είδωλα του Άδωνι, ενώ τους «κήπους» του τους έριχναν σε πηγάδια.

Οι προσφορές προς τον Άδωνι και οι τελετές προς τιμήν του φανερώνουν ότι λατρευόταν σαν προστάτης της βλάστησης. Η ανάσταση κι ο θάνατός του συμβολίζουν την αλλαγή των εποχών.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια