Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λέγεται και σιμιλλόχορτον (το) ή σίμιλλος (ο) ή και λάζαρος (ο). Χρυσάνθεμον, κοινώς τσιτσιμπόλα. Κοινότατο στην Κύπρο αγριολούλουδο, ζιζάνιο που αυτοφύεται σε μεγάλους αριθμούς, της οικογένειας των Συνθέτων (Compositae). Στην Κύπρο αυτοφύεται σε δυο είδη:

1. Chrysanthemum segetum (Χρυσάνθεμον το σιτόφιλον).

2. Chrysanthemum coronarium (Χρυσάνθεμον το στεφανωματικόν).

Το δεύτερο απαντάται σε δυο υποείδη, κι αυτοφύεται μέχρι και σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων. Το πρώτο μέχρι και σε υψόμετρο 300 περίπου μέτρων από το επίπεδο της θάλασσας. Επίσης το δεύτερο ανθίζει κάπως πιο νωρίς από το πρώτο, δηλαδή από τον Δεκέμβριο, ενώ το πρώτο από τον Ιανουάριο και ύστερα, μέχρι τον Ιούνιο.

Τα φυτά αυτά ανήκουν σε γένος που αριθμεί πάνω από 120 είδη, κυρίως των εύκρατων περιοχών. Τα είδη που αυτοφύονται στην Κύπρο δίνουν ωραιότατα λουλούδια έντονου κίτρινου χρώματος, που στο σχήμα μοιάζουν με τις μαργαρίτες. Αναπτύσσονται σε ύψος μέχρι και 70 εκατοστόμετρα (το δεύτερο είδος ακόμη περισσότερο). Είναι επίσης χαρακτηριστικό το φύλλωμα των φυτών, με πολλά λεπτά φύλλα έντονου πράσινου χρώματος. Είναι είδη συγγενικά προς τα καλλιεργούμενα καλλωπιστικά είδη χρυσανθέμων, τις γνωστές οκτωβρούδες.

Στην Κύπρο το σιμιλλούδιν αυτοφύεται σε πολύ μεγάλους αριθμούς στα πεδινά, ιδίως σε χωράφια, κατά μήκος των δρόμων και σε ακαλλιέργητες εκτάσεις. Κατά την περίοδο της άνθησής του, το έντονο κίτρινο χρώμα των λουλουδιών του κυριαρχεί εντυπωσιακά στο πεδινό κυπριακό τοπίο που το μετατρέπει σε χρυσό.

Ωστόσο, το ένα από τα δύο είδη τα οποία αυτοφύονται στην Κύπρο, το είδος Chrysanthemum coronarium (Χρυσάνθεμον το στεφανωματικόν), εκτός από τα γνωστά λουλούδια του έντονου κίτρινου έως χρυσού χρώματος, πολύ σπάνια απαντάται να δίνει και λουλούδια άσπρου-κρεμ χρώματος με κίτρινο στο κέντρο. Η περίπτωση όπου τα λουλούδια του φυτού είναι ασπροκίτρινα αντί έντονα κίτρινα, είναι στην Κύπρο πολύ σπάνια. Φυτά με ασπροκίτρινα λουλούδια (σε αντίθεση προς τα φυτά με έντονα κίτρινα άνθη) παρατηρήθηκαν σε μερικές μόνο περιοχές της Κύπρου, και σε λίγους αριθμούς. Κυρίως δε σε μερικές περιοχές του διαμερίσματος Μόρφου, κοντά στο χωριό Κάρμι, κοντά στο χωριό Ζύγι και σε σημείο του δρόμου Λευκωσίας-Λεμεσού, κοντά στο χωριό Μοσφιλωτή. Το σιμιλλούδιν που δίνει άνθη ασπροκίτρινου χρώματος ανήκει στο υποείδος Chrysanthemum coronarium var discolor.

Το σιμιλλούδιν, γνωστό από τα αρχαία χρόνια, είναι φυτό φαρμακευτικό, πλούσιο σε ένα είδος ελαίου (olio tanaceti), με θεραπευτικές ιδιότητες. Τα στελέχη του, όταν είναι τρυφερά, καθαρίζονται από τον εξωτερικό τους φλοιό και τρώγονται. Τα άνθη του φυτού χρησιμοποιούνταν κι ως βαφικά, ιδίως για βάψιμο αυγών κατά το Πάσχα (δίνοντας ένα ωχροκίτρινο χρώμα). Σε παλαιότερες εποχές τα σιμιλλούδκια τα χρησιμοποιούσαν και στο έθιμο της νεκρανάστασης του Λαζάρου, κατά το οποίο ένα παιδί υποδυόταν τον νεκρό Λάζαρο και σηκωνόταν όταν ψαλλόταν το «Λάζαρε δεύρο έξω...»  Όταν το παιδί υποδυόταν τον νεκρό Λάζαρο, κατά το Σάββατο του Λαζάρου, ξάπλωνε στο έδαφος και καλυπτόταν με άνθη από σιμιλλούδκια, προφανώς επειδή ανευρίσκοντο άφθονα. Γι’ αυτό και το φυτό λέγεται και λάζαρος, χωρίς να έχει όμως καμιά σχέση με το αυτοφυόμενο είδος γλαδίολου που λέγεται επίσης λάζαρος* και μαχαιράς.