Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αρχαία ονομασία ποταμού της Κύπρου. Το όνομα στον τύπο Σάτραχος απαντάται στον ποιητή Λυκόφρονα (στίχ. 448). Στον επίσης ποιητή Νόννο (13.459) ο τύπος του ονόματος εμφανίζεται Σέτραχος («Σέτραχος ἱμερόεις» ο Σέτραχος που γεννά τον πόθο), ενώ το Μέγα Ετυμολογικόν και το Etymologicum Genuinum τον ονομάζουν Σέραχον και αναφέρουν ότι κατέρχεται από το όρος Αώον ή Αώιον. Ο Τζέτζης στα Σχόλιά του στον Λυκόφρονα σημειώνει ότι ο Σάτραχος ήταν και ποταμός και πόλη της Κύπρου.

Η διευκρίνιση ότι ο ποταμός αυτός πήγαζε από το όρος Αώον (που ταυτίζεται προς τη σημερινή κορφή Κιόνια), μας αναγκάζει να τον ταυτίσουμε με τον μεγάλο ποταμό Σερράχην κι όχι με τον ποταμό Σέτραχον, γιατί ο δεύτερος πηγάζει επίσης από τα βουνά του Τροόδους, όχι όμως τα ανατολικά. Εάν όμως αποδεχθούμε την εκφρασθείσα άποψη ότι η ομώνυμη πόλη Σάτραχος βρισκόταν κάπου στην περιοχή της σημερινής Λεύκας, τότε θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ο ποταμός Σάτραχος είναι ο σημερινός Σέτραχος, που περνά από τη Λεύκα και χύνεται στη θαλάσσια περιοχή του Ξερού.

Υπάρχουν, πάντως, αμφιβολίες εάν υπήρξε πράγματι αρχαία κυπριακή πόλη με την ονομασία Σάτραχος. Η σύγχυση γίνεται μεγαλύτερη επειδή υπάρχουν δυο ποταμοί της Κύπρου, που και οι δυο πηγάζουν από την οροσειρά του Τροόδους και χύνονται στον κόλπο της Μόρφου, με παραπλήσιες σημερινές ονομασίες: ο ένας ονομάζεται Σερράχης κι ο άλλος Σέτραχος (όπως ακριβώς αναφέρεται και κατά την Αρχαιότητα).

Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά του Λυκόφρονος (στο ποίημά του Ἀλεξάνδρα) που ομιλεί για τον αποικισμό της Κύπρου από τους Αχαιούς, λέγοντας ότι:

... καί Σάτραχον βλώξαντες Ὑλάτου τε γῆν Μορφώ παροικήσουσιν...

Μήπως εδώ υπάρχει σχέση του Σάτραχου με τη Μόρφου (Μορφώ); Εάν ναι, τότε πρόκειται για τον ποταμό Σερράχην που περνά από τη Μόρφου, κι όχι για τον Σέτραχον της Λεύκας.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια