Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Νομικός, δήμαρχος Λάρνακας. Γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Σέργιος της επαρχίας Αμμοχώστου το 1899 και πέθανε το 1978. Σπούδασε νομικά στο La Salle Extension University του Σικάγου (Ηνωμένες Πολιτείες), απ' όπου κι αποφοίτησε το 1926. Από τον χρόνο αυτό άρχισε να ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα στη Λάρνακα, μέχρι το 1940. Τότε διορίστηκε δικαστής αγροτικών χρεών (1940-1945) κι αργότερα (1945-1967) εργάστηκε και πάλι ως δικηγόρος. Το 1967 έγινε δικαστής, υπηρετώντας μέχρι το 1975.

Ο κυβερνήτης Γούλλεϋ επέτρεψε τη διενέργεια δημοτικών εκλογών, που έγιναν στις 21 Μαρτίου 1943, ύστερα από 14 χρόνια. Οι προηγούμενες δημοτικές εκλογές είχαν γίνει το 1929 και έκτοτε, κατά την Παλμεροκρατία που ακολούθησε, οι δήμαρχοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι διορίζονταν. Ο νέος κυβερνήτης, αν και διόρισε δημοτικούς άρχοντες στις 26 Ιουνίου 1942, στις 27 Νοεμβρίου 1942 και κάτω από συνεχείς πιέσεις, δημοσίευσε του Νόμο αρ. 23/1942 με του οποίο ακύρωνε τους προηγούμενους σχετικούς με δημοτικά θέματα Νόμους του 1934, 1937, 1938 και 1941, και τροποποιούσε εκείνον του 1930. Ο κυβερνήτης επέτρεψε ταυτόχρονα και τις ποικίλες προεκλογικές δραστηριότητες, που πήραν και την εποχή εκείνη, όπως συνήθως, τη μορφή οξείας πολιτικής διαμάχης. Οι επόμενες δημοτικές εκλογές έγιναν το 1953. 

Στις εκλογές του 1943 για πρώτη φορά έκανε οργανωμένα την εμφάνισή του το ΑΚΕΛ τόσο στη Λάρνακα όσο και σε άλλες πόλεις, μετά την ίδρυση του το 1941, με πυρήνες δράσης τις εκτός νόμου οργανώσεις του Κ.Κ.Κ και τις εργατικές συντεχνίες. Ο πέραν του ΑΚΕΛ χώρος στη Λάρνακα παρέμεινε ουσιαστικά ανοργάνωτος. Στις εκλογές κατήλθαν δύο συνδυασμοί: ο δεξιός «Εθνικός Συνδυασμός» με αρχηγό τον πρώην δήμαρχο Δημητρό Ν. Δημητρίου και το «ΕΜΕΛΕΚ» (Ενιαίο Μέτωπο Εργατών και Εργαζόμενου Λαού) του ΑΚΕΛ, με υποψήφιο το δικηγόρο Κώστα Σιακαλή. Για πρώτη φορά η αντιπαράθεση δεν ήταν μόνο πολιτική αλλά και ταξική. Νικητής των εκλογών ήταν ο «Εθνικός Συνδυασμός» που κατάφερε να καταλάβει όλες τις θέσεις του Δ.Σ. και να εκλέξει για δεύτερη φορά δήμαρχο τον Δημητρό Ν. Δημητρίου [Μάτσα], ο οποίος παρέμεινε μέχρι το 1946.

Για τις επόμενες δύο θητείες εξελέγη ο συνεργαζόμενος με το ΑΚΕΛ δικηγόρος Λύσος Σανταμάς. Η εκλογική μάχη δόθηκε ανάμεσα στον «Συνδυασμό Εθνικής Ενότητας» του ΑΚΕΛ / Παλαιές Συντεχνίες και του «Εθνικού Συνδέσμου» του ΚΕΚ [Κυπριακό Εθνικό Κόμμα] / Νέων Συντεχνιών [πρόδρομος οργάνωση της ΣΕΚ]. Ήταν μια δύσκολη εποχή αφού ο κόσμος που έβγαινε από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μαστιζόταν από τη φτώχεια και την ανεργία. Επίσης ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα όξυνε περισσότερο το πολιτικό κλίμα στην Κύπρο μεταξύ των δύο παρατάξεων που υπερθεμάτιζαν και οι δύο για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Και ενώ το ΑΚΕΛ κατάφερε να συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιό του πρόσωπα από την αστική τάξη (Σανταμάς, Λουκαΐδης, πατέρας του γνωστού νομικού Λουκή Λουκαΐδη κ.ά), ο δεξιός συνδυασμός είχε να αντιμετωπίσει εσωτερικά προβλήματα από τις προσωπικές διαφορές μεταξύ κυρίως των οικογενειών Δημητρίου και Πιερίδη. Ύστερα από πολλές αναβολές και ανατροπές ονομάτων υποψηφίων αποφασίστηκε όπως τεθεί επικεφαλής του «Εθνικού Συνδέσμου», ο πρώην Δήμαρχος Μάτσας. Οι κοινωνικές όμως συγκυρίες [ανεργία, φτώχεια και ως εκ τούτου ισχυρό συνδικαλιστικό κίνημα], ευνόησαν το ΑΚΕΛ που τελικά κατάφερε για πρώτη φορά να εκλέξει το δικό του συνεργαζόμενο υποψήφιο, το δικηγόρο Λύσο Σανταμά [1946-1949]. Στις εκλογές αυτές φαίνεται ότι ο Ζήνων Πιερίδης για λόγους προσωπικής αντιζηλίας προς το Δημήτριο Ν. Δημητρίου Μάτσα, υποστήριξε παρασκηνιακά το ΑΚΕΛ.

Η δεύτερη θητεία του Λύσου Σανταμά κάλυψε την περίοδο από το 1949 μέχρι το 1953. Στο νέο δ.σ. συμμετείχαν από τον αριστερό συνδυασμό και δύο ονόματα που θα διαδραμάτιζαν ρόλο στα μελλοντικά δημοτικά πράγματα της πόλης: ο γιατρός Αννίβας Φράνσης και ο  γενικός γραμματέας των Παλαιών Συντεχνιών Γιώργος Χριστοδουλίδης.

Εξελέγη και υπηρέτησε ως δήμαρχος της Λάρνακας για δυο συνεχείς θητείες (1946-1949 και 1949-1953). Υπηρέτησε επίσης ως έφορος των ελληνικών εκπαιδευτηρίων της Λάρνακας. Με την ιδιότητα του δημάρχου της Λάρνακας πήρε μέρος στις εργασίες της διασκεπτικής συνέλευσης του 1948 για τον καταρτισμό συντάγματος της Κύπρου (που απέτυχαν). Τον ίδιο χρόνο (1948) πήρε μέρος σε αποστολή στην Αγγλία για προώθηση του αιτήματος της αυτοκυβέρνησης της Κύπρου.

Η Αλκή

Υπήρξε εκ των ιδρυτών του αθλητικού σωματείου ΑΛΚΗ το οποίο διασπάστηκε το 1948 από την ΕΠΑ. 

Τα εγκαίνια του οικήματος της Αλκής έγιναν από τον Δήμαρχο Λάρνακας, Λύσο Σανταμά, στις 23 Απριλίου 1948. Επειδή αρνήθηκαν οι ιερείς της Λάρνακας να τελέσουν τον αγιασμό, κλήθηκε ο ιερέας από το γειτονικό χωριό Περβόλια, μιας κοινότητας από τις «μικρές Μόσχες» κοντά στη Λάρνακα, που ανακηρύχθηκε, μάλιστα, επίτιμο μέλος της «Αλκής». (Στον ιερέα, επιβλήθηκε από την Ιερά Σύνοδο αργία ενός μηνός «για τέλεση ιεροπραξίας εκτός της ενορίας του»…) Στις 30 Μαΐου 1948 έγινε στη Λάρνακα το πρώτο ποδοσφαιρικό παιγνίδι ανάμεσα στη Αλκή και τη Νέα Σαλαμίνα με νικήτρια την ομάδα της Λάρνακας με 2-0, στο γήπεδο του βρετανικού στρατοπέδου της πόλης, τις μέρες που κορυφωνόταν ο ποδοσφαιρικός διχασμός σε παγκύπριο επίπεδο, με τις αποχωρήσεις των αριστερών ποδοσφαιριστών από το ΑΠΟΕΛ. Το ματς της Λάρνακας ήταν, ουσιαστικά, ο προάγγελος της ίδρυσης της νέας Ομοσπονδίας, της ΚΕΠΟ, που μέχρι το 1953 θα λειτουργούσε παράλληλα με την ΚΟΠ.»

Πηγές 

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Κίτιον-Λαρνακα-Σκάλα 
3. Πέτρος Παπαπολυβίου: Περί Ιστορίας