Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ονομασία σημαντικού τμήματος των μεσαιωνικών οχυρώσεων της Αμμοχώστου. Η ξενική λέξη ραβέλιν (από την παλαιά ιταλική ravellino, σήμερα rivellinο, αγγλικά ravelin), σημαίνει σύνθετο εξωτερικό οχυρωματικό έργο, μπροστά από τις λοιπές οχυρώσεις, ακόμη μπροστά κι από την κύρια τάφρο που περιβάλλει τα τείχη. Δεν είναι ακριβώς προμαχώνας, υπό την έννοια της προέκτασης προς τα έξω ενός τμήματος του τείχους, αλλά χωριστό αμυντικό ισχυρό έργο που συμβάλλει στην άμυνα της πόλης ως τμήμα των γενικότερων οχυρώσεών της.

Ο Ραβελίνος της Αμμοχώστου (τον οποίο, συμβατικά αποκαλούμε προμαχώνα, με την έννοια ότι βρίσκεται προ των τειχών της πόλης) βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία των οχυρώσεών της. Δίπλα σ' αυτόν και ακριβώς στα δεξιά του (αντικρίζοντας τα τείχη απ' έξω) βρίσκεται η πύλη της Ξηράς, γνωστή κι ως πύλη της Λεμεσού, που ήταν η βασική είσοδος στην οχυρωμένη πόλη. Η είσοδος στην πόλη γινόταν, μάλιστα, μέσω του Ραβελίνου, δηλαδή, για περισσότερη ασφάλεια και έλεγχο, για να εισέλθει κάποιος στην πόλη, εισερχόταν σε ένα οχυρό γνωστό ως εξωτερικός Ραβέλιν, απ' εκεί βάδιζε σε κρεμαστή γέφυρα πάνω από την τάφρο, εισερχόταν στον Ραβελίνο και μετά συναντούσε την πραγματική πύλη της πόλης, επί του τείχους με προμαχώνα που βρίσκεται πίσω από τον Ραβελίνο. Η σημερινή είσοδος στην πόλη, στα δεξιά του Ραβελίνου, είναι σύγχρονη και δεν υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια.

Ο Ραβελίνος είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σωζόμενα αμυντικά έργα στην Κύπρο. Έχει σχήμα πεταλοειδές κι ευρίσκεται ακριβώς μπροστά από τον προμαχώνα της Λεμεσού, πάνω στον οποίο βρίσκεται πύργος που προσέφερε επιπλέον έλεγχο και προστασία στην πύλη της Λεμεσού. Ο προμαχώνας αυτός χρονολογείται στα 1544 (G. Jeffery, Historic Monuments of Cyprus, 1918, p. 107) και την ίδια εποχή θα πρέπει να κτίστηκε κι ο Ραβελίνος. Αποτελεί, δηλαδή, κτίσμα των Βενετών, που το 1570-71 υπερασπίστηκαν την πόλη της Αμμοχώστου κατά των Τούρκων με μια επική αντίσταση 11 μηνών με επικεφαλής τον Μαρκαντόνιο Βραγαδίνο.

Κατά τη διάρκεια της μακράς πολιορκίας της Αμμοχώστου από τους Τούρκους ο Ραβελίνος ήταν εκείνος που δέχθηκε τις σφοδρότερες επιθέσεις. Μάλιστα σ' αυτόν δόθηκαν ιδιαίτερα σκληρές μάχες, με χιλιάδες νεκρούς από πλευράς των επιτιθεμένων, αλλά και με πολλές απώλειες από πλευράς των υπερασπιστών του. Ο Α. Γάττος, που έζησε την αντίσταση της πόλης, γράφει ότι οι Τούρκοι είχαν κατασκευάσει πρόχειρο φρούριο απέναντι από τον Ραβελίνο, απ' όπου και τον χτυπούσαν συνεχώς με κανόνια. Στον Ραβελίνο είχαν κανόνια και οι Βενετοί, με τα οποία έπλητταν τις θέσεις του εχθρού. Σε μια περίπτωση, όταν οι Τούρκοι κατόρθωσαν να εισέλθουν στον Ραβελίνο, οι Βενετοί τον ανατίναξαν με αποτέλεσμα να σκοτωθούν γύρω στους 1.500 από τους επιτιθεμένους. Σε άλλη παρόμοια περίπτωση, σκοτώθηκαν 700 περίπου Τούρκοι. Τις σοβαρές ζημιές του οχυρού επιδιόρθωνε ο ευρισκόμενος στην Αμμόχωστο φημισμένος μηχανικός Ιερώνυμος Μάγγι Αγγιάρι.