Πιατσέντσα Φραντζέσκο
Ιταλός νομικός και συγγραφέας του 17ου αιώνα, που ίσως είχε επισκεφθεί την Κύπρο, αλλά που πάντως έγραψε γι' αυτήν. Γεννήθηκε στη Νεάπολη της Ιταλίας το 1637 (γι' αυτό και στο όνομά του προσέθεσε και το επίθετο Ναπολιτάνο) και πέθανε στη Μοδένα το 1687. Σπούδασε νομικά στο Τορίνο και υπήρξε διδάκτωρ της νομικής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μοδένα για ένα μόνο χρόνο, διότι πέθανε εκεί πρόωρα, σε ηλικία 50 χρόνων. Πέθανε πάμπτωχος, αφήνοντας μάλιστα και πολλά χρέη, που τα ανέλαβε ο προστάτης του, δούκας της Μοδένα Φραντζέσκο Β΄. Ο δούκας ανέλαβε μάλιστα και τη χρηματοδότηση ενός έργου του Πιατσέντζα, το οποίο και εξεδόθη ένα χρόνο μετά τον θάνατό του, το 1688.
Πρόκειται για το έργο «Χωρογραφία του Αρχιπελάγους» (δηλαδή του Αιγαίου πελάγους): «L'Egeo Redivivo o'sia Chorographia dell' Arcipelago... Grecia, Morea o' Peloponnese, di Candia, e Cipri...» κλπ. Είναι ένα ογκωδέστατο ιστορικο-γεωγραφικό σύγγραμμα, στο οποίο περιέλαβε και την Κύπρο. Δεν είναι το μοναδικό έργο του Πιατσέντζα αλλά εκείνο από τα έργα του που
ενδιαφέρει την Κύπρο, την οποία ο συγγραφέας εξετάζει μαζί με πολλά άλλα ελληνικά νησιά. Η Κύπρος αποτελεί ένα χωριστό και αρκετά εκτενές κεφάλαιο στο έργο του αυτό, μεταξύ δε των 63 χαρτών που ο Πιατσέντζα περιλαμβάνει στο βιβλίο του, είναι και ένας της Κύπρου.
Δεν είναι βέβαιο εάν ο Πιατσέντζα επισκέφθηκε ποτέ ο ίδιος την Κύπρο που, επί των ημερών του, ευρισκόταν υπό την κατοχή των Οθωμανών. Πάντως στο κείμενό του για την Κύπρο, που αποτελεί επίπονη πράγματι εργασία, χρησιμοποίησε μία εκτενή βιβλιογραφία, στην οποία συχνά κάνει αναφορές. Δεν λέγει πουθενά ότι βρέθηκε ο ίδιος ποτέ στο νησί, δεδομένου όμως του ότι κάποιες αναφορές του (εάν δεν τις είχε δανειστεί από άλλους) υποδηλώνουν μία κάποια προσωπική αντίληψη μερικών πραγμάτων, θεωρείται πιθανό ότι ο Πιατσέντζα είχε ίσως περάσει από την Κύπρο. Πιθανώς το 1668, οπότε είχε επισκεφθεί διάφορα ελληνικά μέρη, περιλαμβανομένης της Πελοποννήσου αλλά και της Κρήτης.
Πάντως, το περί Κύπρου κείμενό του δεν έχει περιηγητική αξία, διότι ο Φραντζέσκο Πιατσέντσα εξετάζει το νησί περισσότερο από πλευρά ιστορική και γεωγραφική. Αναφέρεται στις αρχαίες ονομασίες της Κύπρου, δίνει τα βασικά περί αυτής γεωγραφικά στοιχεία, κάνει μία γενική (συνοπτική και ελλιπή) ιστορική ανασκόπηση του αρχαίου παρελθόντος του νησιού, αφηγείται την ιστορία του των περιόδων της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας, αναφέρεται στις πόλεις, στους κατοίκους, σε θέματα εκκλησιαστικά, στις κοινωνικές τάξεις κλπ. Για την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής της Κύπρου, δίνει (όπως και πολλοί άλλοι) μία εικόνα ερήμωσης, εγκατάλειψης και αποσύνθεσης.
Το περί Κύπρου κείμενο του Φραντζέσκο Πιατσέντσα, παρά τις ελλείψεις και ατέλειές του, αποτελεί μία από τις πρώιμες προσπάθειες επιστημονικής προσέγγισης του θέματος. Το κείμενο αυτό παρετέθη, στην ιταλική πρωτότυπη γλώσσα αλλά και σε ελληνική μετάφραση της Νάσας Χριστοφίδου, στην Επετηρίδα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (τόμος XVIII, Λευκωσία, 1991). Επίσης, ελληνική απόδοση του κειμένου αυτού, μαζί με σημειώσεις και σχόλια, εδόθη και από τον Άντρο Παυλίδη, στο έργο του Η Κύπρος ανά τους Αιώνες (τόμος Β', Λευκωσία, 1994, σσ. 600-637).