Αγίρτα
Αγίρδα- Αgirda. Χωριό, βορειοδυτικά της Λευκωσίας, στη νότια πλαγιά της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, κάτω από δυο βουνοκορφές, εκείνες του Αγίου Ιλαρίωνα και του Προφήτη Ηλία.
Παλαιότερα ονομαζόταν Αγρίδι και Αγίρτα.
Το χωριό φαίνεται ότι δημιουργήθηκε στα Βυζαντινά χρόνια, κατά τα οποία οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου συνήθιζαν να προσφέρουν ως δώρα, σε πρόσωπα που πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες, ωραία και μεγάλα κτήματα. Κι ακριβώς η λέξη αγρίδι σήμαινε κτήμα κι απ' εδώ πήραν τα ονόματά τους διάφορα χωριά της Κύπρου όπως: Αγρίδι, Αγρίδια, Αγριδάκι κλπ.
Το Αγρίδι, που φαίνεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Agridi, κατοικήθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας από Τούρκους, οι οποίοι εκτόπισαν τους παλιούς κατοίκους. Οι νέοι του κάτοικοι άλλαξαν το όνομα του χωριού από Αγρίδι σε Αγίρτα, επειδή νόμισαν πως την αρχική του ονομασία την είχε πάρει από το άγριο βουνό, στη ρίζα του οποίου είναι χτισμένο. Έτσι το μετονόμασαν στην τουρκική γλώσσα Αγίρτα, λέξη σύνθετη από τις τουρκικές αγίρ νταγί (=βαρύ βουνό).
Στο χωριό Αγρίδι διεξήχθη στα 1232 αποφασιστικής σημασίας μάχη, που έμεινε στην Κυπριακή Ιστορία γνωστή ως μάχη του Αγριδίου.
Βλέπε λήμμα: Η Μάχη του Αγριδίου
Το χωριό κι η περιοχή του αποτέλεσαν θέατρο μαχών και στα εντελώς πρόσφατα χρόνια, στα 1964 και 1974.
Βλέπε λήμματα: Διακοινοτικές ταραχές και Αττίλας '74
Με το όνομα Αγρίδι υπάρχει και τοποθεσία μεταξύ των χωριών Δαλιού και Ποταμιάς, όπου στα Βυζαντινά χρόνια φαίνεται να υπήρχε κάποιος οικισμός. Σήμερα στην τοποθεσία αυτή στέκει μόνο ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον άγιο Δημητριανό.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια