Πτηνολογία
Ένας από τους πολλούς κλάδους της βιολογίας. Οι ασχολούμενοι με την πτηνολογία λέγονται πτηνολόγοι ή, στο κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα, πουλλολόοι. Η πτηνολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη των πουλιών, της πτηνοπανίδας. Από τα αρχαία χρόνια είχαν ασχοληθεί με τη μελέτη των πουλιών πολλοί Έλληνες συγγραφείς και φιλόσοφοι, μ’ επικεφαλής τον Αριστοτέλη. Εξ άλλου σήμερα τα περισσότερα επιστημονικά ονόματα των πουλιών της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής προέρχονται απ’ αυτά που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς. Ο Όμηρος αναφέροντας τον σπουργίτη των Νεοελλήνων, τον ονομάζει στροῦθον, ονομασία με την οποία το πουλί αυτό είναι ακόμη σήμερα γνωστό στην Κύπρο.
Βλέπε λήμμα: Σπουργίτι
Οι Κύπριοι, λόγω των ιδιαζουσών συνθηκών και των πολλών κατακτητών που πέρασαν από το νησί τους και τους κρατούσαν σε κατάσταση αμάθειας και σκλαβιάς, δεν ασχολήθηκαν με τη μελέτη της πτηνοπανίδας τους. Μόνη προσπάθειά τους, μέσα στους αιώνες, ήταν η ανακάλυψη τρόπων για σύλληψη των πουλιών προς εξασφάλιση τροφής.
Ωστόσο αρχαίοι συγγραφείς κάνουν λόγο για μερικά πουλιά της Κύπρου, όπως τα περιστέρια, ιερά πτηνά της Αφροδίτης.
Βλέπε λήμμα: Πεζούνιν
Ιστορικά στοιχεία
Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια υπάρχουν κάποιες αναφορές από Κυπρίους χρονογράφους και ξένους επισκέπτες για μερικά μόνο είδη πουλιών. Ο Λεόντιος Μαχαιράς ομιλεί για ύπαρξη γερακάρηδων, δηλαδή εκπαιδευτών γερακιών που χρησιμοποιούνταν από τους ευγενείς στα κυνήγια τους. Ο Γεώργιος Βουστρώνιος επίσης ομιλεί για κυνηγετικά φαρκονία (=γεράκια). Εξάλλου, ξένοι επισκέπτες αναφέρουν τα αμπελοπούλια που συλλαμβάνονταν κατά χιλιάδες στα Μεσαιωνικά χρόνια κι αποτελούσαν βασικό εξαγωγικό είδος της Κύπρου προς τη Βενετία κι άλλα μέρη, συσκευασμένα σε ξύδι, αποτελούσαν δε στη μεσαιωνική Ευρώπη έδεσμα πολυτελείας.
Βλέπε λήμμα: Αμπελοπούλια
Μελέτες γύρω από τα πουλιά
Ο πρώτος που έγραψε αξιόλογες σημειώσεις για τα πουλιά της Κύπρου ήταν ο δόκτωρ J. Sibthorp (Σίπθορπ), που συνέταξε και τον πρώτο κατάλογο των πουλιών του νησιού, το 1787. Ο κατάλογός του αριθμούσε 81 είδη και δημοσιεύθηκε το 1818, η δε εργασία του έθεσε τα θεμέλια για τις διάφορες μεταγενέστερες μελέτες. Το 1865 επεσκέφθησαν την Κύπρο οι διάσημοι βιολόγοι Unger και Κοtschy, που δημοσίευσαν λίγο αργότερα πιο συμπληρωμένο κατάλογο των πουλιών της Κύπρου (Die insel Cypern) που περιελάμβανε 84 είδη.
Από τότε γίνονταν, από καιρού εις καιρόν, διάφορες μελέτες για τα πουλιά της Κύπρου, βασικά από ξένους ειδικούς και μελετητές. Κατά το 1943 ο γνωστός Κύπριος επιστήμονας εντομολόγος και βιολόγος Γ.Α. Μαυρομουστάκης δημιούργησε δυο συλλογές ταριχευμένων πουλιών της Κύπρου για το Μουσείο Ζωολογίας του Χάρβαρντ (Ηνωμένες Πολιτείες) και για το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Στοκχόλμης.
Η συστηματική κι επιτόπια μελέτη των πουλιών της Κύπρου (περιλαμβανομένων βέβαια και των αποδημητικών που περνούν από το νησί) άρχισε από το 1970, όταν ιδρύθηκε ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου. Ο κατάλογος των πουλιών που απαντώνται στην Κύπρο αριθμεί σήμερα 357 είδη.
Βλέπε λήμμα: Πουλιά της Κύπρου
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια