Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με την ονομασία αυτή είναι γνωστά μερικά αυτοφυή στην Κύπρο αγριολούλουδα της οικογένειας των Ρανουνγκουλιδών/Βατραχιωδών (Ranunculaceae). Της οικογένειας αυτής αυτοφύονται 19 είδη και υποείδη στην Κύπρο, μεταξύ των οποίων το είδος Ranunculus kykkoensis που είναι ενδημικό, όπως και το επίσης ενδημικό υποείδος Ranunculus millefoliatus ssp. leptaleus. To πρώτο, όπως φανερώνει και η ονομασία του, απαντάται στα βουνά του Κύκκου κι ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου, και το δεύτερο σε διάφορα μέρη του νησιού, από τα παράλια μέχρι και σε υψόμετρο 900 περίπου μέτρων κι ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου.

Με την ονομασία προβατάρης είναι περισσότερο γνωστά τα ακόλουθα:

1. Ranunculus bullatus: Απαντάται στην Κύπρο και το υποείδος του ssp. cytheraeus. Πρόκειται για ωραίο αγριολούλουδο που χαρακτηρίζεται από σχετικά μεγάλα και πλατιά φύλλα έντονου πράσινου χρώματος, από τα οποία ξεπετιέται το στέλεχος επί του οποίου παρουσιάζεται το λουλούδι του φυτού. Το άνθος του είναι συμμετρικό, ωραίου κίτρινου χρώματος, με 5 σέπαλα και 5 πέταλα. Ανθίζει μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου. Αυτοφύεται σε πετρώδη και ασβεστολιθικά κυρίως εδάφη, σε πλαγιές λόφων, από τα παράλια μέχρι και σε υψόμετρο 300 περίπου μέτρων. Το μικρό αυτό φυτό έχει φαρμακευτικές ιδιότητες.

Βλέπε λήμμα: Βοτάνι

2. Ranunculus muricatus: Μεγαλύτερο από το προηγούμενο, φθάνει σε ύψος περί τα 25 εκ. Έχει μεγάλα παλαμοειδή φύλλα. Δίνει επίσης ωραία κίτρινου χρώματος άνθη κι ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου. Αυτοφύεται σε σκιερά κυρίως και υγρά μέρη, σε όχθες ποταμών, σε χαράδρες, ακόμη και σε περιβόλια, από τα παράλια μέχρι και σε υψόμετρο 1.525 περίπου μέτρων. Και το φυτό αυτό είναι φαρμακευτικό.

3. Ranunculus ficaria: Χαρακτηρίζεται κι αυτό από τα πλατιά, έντονου πράσινου χρώματος φύλλα του, και το ωραίο, κίτρινου χρώματος, λουλούδι του με περισσότερα όμως πέταλα (8-15). Είναι κι αυτό φαρμακευτικό. Απαντάται σε υγρά εδάφη, στις όχθες ρυακιών κ.α., από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και σε υψόμετρο 1.220 περίπου μέτρων. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί ότι στην αυτή οικογένεια των Βατραχιιδών (Ranunculaceae) απαντώνται στην Κύπρο και τρία ενδημικά είδη ρανούνκουλου. Πρόκειται για τα ακόλουθα:

1. Ranunculus  cadmicus (Βατράχιον το καδμικό). Πολυετής πόα ύψους μόλις μέχρι και 15 εκατοστά, με βλαστούς πρασινοκαφέ, με φύλλα απλά, εναλλασσόμενα, διαιρεμένα σε λοβούς. Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου και δίνει άνθη ακτινόμορφα, κίτρινου χρώματος, με 5 έως και 12 πέταλα. Απαντάται μόνο στην περιοχή του Τροόδους, σε υψόμετρο άνω των 1.500 μέτρων.

2. Ranunculus  kikkoensis (Βατράχιον του Κύκκου). Είναι σπάνιο και προστατεύεται από τη Σύμβαση της Βέρνης. Όπως δηλώνει και η ονομασία του, απαντάται μόνο στο δάσος Πάφου, περιοχή Μονής Κύκκου, σε υγρά εδάφη και αραιά πευκοδάση, σε υψόμετρο μεταξύ 700 και 1.200 μέτρων. Πρόκειται για πολυετή κονδυλόρριζη πόα που αναπτύσσεται σε ύψος μέχρι και τα 40 εκατοστά. Έχει φύλλα απλά, παλαμοειδή, ανθίζει δε μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου. Δίνει άνθη έντονου κίτρινου χρώματος, ακτινόμορφα, σε κυματοειδείς ταξιανθίες.

3. Ranunculus  millefoliatus  ssp. leptaleus (Βατράχιον το μυριόφυλλο, υποείδος το λεπτό). Πολυετής κονδυλόρριζη πόα που φθάνει σε ύψος μόλις τα 15 εκατοστά. Έχει τριχωτούς βλαστούς, φύλλα γυμνά, επαλλασσόμενα, άμισχα και διαιρεμένα, δίνει δε άνθη έντονου κίτρινου χρώματος, ακτινόμορφα, με 5 σέπαλα και 5 πέταλα. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαΐου. Απαντάται σε αρκετές περιοχές, σε λόφους, άγονα εδάφη και σχισμές βράχων, σε υψόμετρο όχι πέραν των 900 μέτρων περίπου.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια