Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αγγολέμι- Angolemi. Χωριό στο κατεχόμενο τμήμα της Λευκωσίας, 3 περίπου χμ. στα βορειοδυτικά του χωριού Κάτω Κουτραφάς και 4 περίπου χμ. στ' ανατολικά της Πέτρας. Βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού της Ελιάς, 135 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στην πραγματικότητα βρίσκεται μεταξύ του ποταμού της Ελιάς και του παραπόταμού του, Γαδουροπνίκτη, δυο περίπου χμ. στα νοτιοανατολικά της συμβολής τους. Οι Τούρκοι σε μια προσπάθεια παραποίησης της ιστορίας και των γεωγραφικών δεδομένων, μετονόμασαν το χωριό σεTaspinar που σημαίνει πέτρινη βρύση.

Βλέπε λήμμα: Γαδουροπνίκτης

Το καμπίσιο τοπίο, διαμελισμένο από τις ξερές κοίτες του ποτάμιου συστήματος της Ελιάς, είναι τοποθετημένο πάνω σε πρόσφατες προσχώσεις της Ολόκαινης κι άλλες αποθέσεις της Πλειστόκαινης περιόδου. Θεωρείται μέρος της κεντρικής πεδιάδας της Κύπρου ή πιο ειδικά της δυτικής κεντρικής πεδιάδας (Μόρφου).

Πάνω στα κοκκινοχώματα του χωριού, με μια μέση ετήσια βροχόπτωση 318 περίπου χιλιοστομέτρων, καλλιεργούνται κυρίως τα σιτηρά. Η αρδευόμενη έκταση του χωριού, κυρίως κατά μήκος της κοιλάδας της Ελιάς, είναι πολύ μικρή, γύρω στις 70 σκάλες. Τόσο στο κατεχόμενο τμήμα του χωριού, όσο και σ' εκείνο που βρίσκεται στην «ουδέτερη» ζώνη, υπάρχουν πολλές ακαλλιέργητες εκτάσεις. Κατά την καταγραφή ζώων και πτηνών του 1973 στο χωριό εκτρέφονταν 2.263 αιγοπρόβατα.

Το Αγκολέμι γειτονεύει με μερικά άλλα τουρκοκυπριακά χωριά, όπως είναι η Ελιά και τα Καζιβερά, καθώς επίσης και με μεικτά χωριά όπως είναι το Καλό Χωριό, το Περιστερωνάρι και η Λεύκα.

Από πλευράς συγκοινωνιακού δικτύου, το Αγκολέμι βρίσκεται πολύ κοντά στο δρόμο Λευκωσίας - Αστρομερίτη -Τροόδους. Όμως το χωριό ενώνεται μέσω Πέτρας και Λεύκας με το Ξερό.

Η γειτνίαση του χωριού με το μεταλλείο της Σκουριώτισσας, καθώς και τις άλλες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις στο Ξερό, συνέβαλε στη σταδιακή αύξηση του πληθυσμού. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Τοπων: Αγγολέμι. Το όνομα του χωριού έχει φράγκικη προέλευση που θα πρέπει ν' αναζητηθεί στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Κατά πάσα πιθανότητα το χωριό πήρε το όνομα της γαλλικής Angouleme, ίσως γιατί κάποιος ευγενής που καταγόταν απ' εκεί είχε, στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, σχέση με το χωριό. Πιθανόν ο ευγενής αυτός να ήταν ο πατριάρχης Αντιοχείας Πιέρ ντ' Αγκουλέμ που σύμφωνα με τον de Mas Latrie (III, 502) κατείχε ως κτήμα του το χωριό Λαγουδερά και ίσως είχε κι έπαυλη στο Αγγολέμι. Συνεπώς: Τ' Αγγολέμη= το κτήμα του Αγγολέμη, γι' αυτό και το χωριό γράφεται και (ο) Αγγολέμης.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια