Πιφάνης ή λουφκιαρκά
Λέγεται και αρκολουβκιά ή και κουδουνάκιν. Astragalus macrocarpus. Οικογένεια: Ελλοβοκάρπων (Leguminosae). Αυτοφυές στην Κύπρο φυτό ποώδες, πολυετές και θαμνώδες. Φθάνει σε ύψος περί το ένα μέτρο κι απαντάται από τις πεδινές μέχρι τις ορεινές περιοχές του Τροόδους και του Πενταδάκτυλου. Τα καλοκαίρια ξηραίνεται, αλλά επανεμφανίζεται μετά τα πρωτοβρόχια και ανθίζει κατά τον Φεβρουάριο. Τα άνθη του είναι άσπρα και μοιάζουν με τα άνθη των κουκιών. Ο κορμός του καλύπτεται με σταχτερό λεπτό τρίχωμα. Τα φύλλα του, σε ωραία συμμετρική διάταξη, ανά ζεύγη, έχουν βαθύ πράσινο χρώμα και φέρουν χρυσόχωο τρίχωμα που δίνει, στο κάτω μέρος, ωραία ασημιά απόχρωση. Οι καρποί του είναι μεγάλα πράσινα θυλάκια (όπως των κουκιών) που καλύπτονται με ασπριδερό τρίχωμα. Όταν ωριμάσουν ανοίγουν κατά μήκος στα δυο και σκορπούν τους σπόρους που περιέχουν. Οι καρποί του φυτού λέγονται πιφανοκούτσ΄ια και δεν τρώγονται από κανένα ζώο ή πτηνό.
Ένα υποείδος πιφάνη, το Astragalus macrocarpus ssp. lefkarensis (ο χαρακτηρισμός του προέρχεται από το όνομα του χωριού Λεύκαρα, στην περιοχή του οποίου είχε εντοπισθεί για πρώτη φορά) είναι ενδημικό της Κύπρου. Απαντάται, δηλαδή, μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού, κι είναι μάλιστα πολύ σπάνιο. Η βασική διαφορά του από τον κοινό πιφάνην είναι το χρώμα των λουλουδιών του, που είναι κίτρινο. Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου.
Στην Κύπρο απαντώνται και τα ακόλουθα είδη αστραγάλου, που είναι αυτοφυή στο νησί:
02. Astragalus pelecinus: Φθάνει σε ύψος μέχρι τα 40 εκ. περίπου. Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
03. Astragalus epiglottis: Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
04. Astragalus sinaicus: Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου.
05. Astragalus asterias: Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
06. Astragalus hamosus: Φθάνει σε ύψος μέχρι 50 εκ. περίπου. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου.
07. Astragalus boeticus: Φθάνει σε ύψος μέχρι και 60 εκ. περίπου. Ανθίζει
μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου.
08. Astragalus suberosus: Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
09. Astragalus lusitanicus: Φθάνει σε ύψος μέχρι το ένα μέτρο. Υποείδος του, που επίσης αυτοφύεται στην Κύπρο, είναι το Α. lusitanicus ssp. orientalis, σχεδόν παρόμοιο με το Α. macrocarpus.
10. Astragalus caprinus ssp. laniger: Ανθίζει μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου.
11. Astragalus echinus: Φθάνει σε ύψος μέχρι τα 60 εκ. περίπου. Ανθίζει μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου.
12. Astragalus cyprius: Είναι επίσης ενδημικό είδος της Κύπρου κι απαντάται σε υψόμετρο από 60 έως 900 μέτρα περίπου. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαΐου.
Διάφορα από τα είδη αστραγάλου είναι φυτά φαρμακευτικά. Η ονομασία αστράγαλος των φυτών είναι αρχαία ελληνική.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
