Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Πάφου, 720 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται κάπου 5 χμ. στα νότια της Παναγιάς. Το χωριό είναι περισσότερο γνωστό, ιδιαίτερα στην Πάφο, ως Άις Φώτης. Το χωριό αυτό της Πάφου υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Μνημονεύεται ως S. Fotis σε χειρόγραφο της περιόδου της Βενετοκρατίας.

Ο Άγιος Φώτιος περιλαμβάνεται στη γεωγραφική περιφέρεια των Αμπελοχωριών, που εκτείνεται από τη Λάνια και το Δωρό της Λεμεσού, στ' ανατολικά, μέχρι τις Αρόδες, της Πάφου, στα δυτικά. Η κυριότερη ποικιλία των αμπελιών είναι το ντόπιο μαύρο χωρίς βέβαια να απουσιάζουν πολύ μικρές εκτάσεις με ξυνιστέρι και μαλάγα.

Εκτός από κρητίδες και μαργαϊκές κρητίδες, το χωριό είναι τοποθετημένο και πάνω στα πετρώματα του σχηματισμού των Μαμωνιών, ιδιαίτερα των αργίλλων και των ψαμμιτών.

Το λοφώδες τοπίο με τις πτυχώσεις και τις ήπιες και απότομες κλίσεις του, το διαμελισμένο από το ποτάμιο σύστημα του ποταμού της Έζουσας, δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 600 χιλιοστόμετρα. Εκτός από τ' αμπέλια, στον Άγιο Φώτιο καλλιεργούνται τα σιτηρά, τα όσπρια, τα κτηνοτροφικά φυτά και λίγα φρουτόδεντρα.

Το χωριό στα πρόσφατα χρόνια γνώρισε καταστροφικές κατολισθήσεις, πράγμα που ανάγκασε την Κυβέρνηση να προβεί στην οικοδόμηση ενός σύγχρονου οικισμού στην περιοχή Αμπελίτης, όπου τελικά μετακινήθηκαν τόσο ο Άγιος Φώτιος, όσο και ο γειτονικός Στατός. Με διοικητική πράξη που δημοσιεύτηκε το 1976 (αρ. εφημ. 1312, 19.11.76, αριθμός πράξης 234) το χωριό μετονομάστηκε σε χωριό Στατός - Άγιος Φώτιος. Στον παλαιό οικισμό διατηρούνται πολλά ερειπωμένα σπίτια.

Ο πληθυσμός του Αγίου Φωτίου (παλιό χωριό) σημείωσε αρκετές αυξομειωτικές διακυμάνσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως: