Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμμαδιές- Ammadies. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στο κατεχόμενο τμήμα της Τηλλυρίας, στα ΝΑ. του Κάτω Πύργου ή στα ΝΔ. του Λιμνίτη. Ο δρόμος Κάτω Πύργου-Λιμνίτη - Καραβοστασίου απέχει 1,5 χμ. περίπου από το χωριό, ενώ ο Κάτω Πύργος απέχει γύρω στα 4 χμ. περίπου. Το χωριό υφίστατο, πιθανώς, κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια και σταδιακά κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας, εκτουρκίστηκε.

Γεωγραφία

Το χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 180 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι τοποθετημένο πάνω στις λάβες που περιζώνουν το πυριγενές σύμπλεγμα Τροόδους.

Το χωριό έχει δυο τμήματα, το νότιο, που βρίσκεται στην κορυφογραμμή του μικρού οροπεδίου μεταξύ του ποταμού του Λιμνίτη και του ποταμού του Πύργου, πιο κοντά στο δάσος, και το βόρειο, που βρίσκεται κοντά στον κύριο δρόμο Κάτω Πύργου-Λιμνίτη.

Η μορφολογία του εδάφους είναι η γνωστή μορφολογία των λαβών με τους ήπιους αποστρογγυλωμένους λόφους. Έχει όμως διαμελιστεί σε μεγάλο βαθμό από τους παραποτάμους του Λιμνίτη και του Πύργου. Η μέση ετήσια βροχόπτωση που δέχεται η περιοχή στις Αμμαδιές κυμαίνεται γύρω στα 475 χιλιοστόμετρα.

Ένα μεγάλο τμήμα του χωριού είναι ακαλλιέργητο λόγω κυρίως περιβαλλοντολογικών συνθηκών. Κατά την καταγραφή αμπελώνων (1971) μόνο μια πολύ μικρή έκταση εκαλλιεργείτο με ντόπιο μαύρο σταφύλι. Ούτε και υπάρχουν αρδευόμενες εκτάσεις στο χωριό, όπως στον γειτονικό Λιμνίτη ή τον Πύργο. Στα βόρεια του χωριού, στις εκτάσεις που γειτνιάζουν με τη θάλασσα, συγκαλλιεργείτο, πριν από την τουρκική εισβολή, η ελιά και η χαρουπιά. Σχετικά ανεπτυγμένη ήταν η αιγοτροφία. Στο χωριό εκτρέφονταν 418 κατσίκες, που ανήκαν σε 48 ιδιοκτήτες, πράγμα που δείχνει πως σχεδόν κάθε σπίτι διέθετε λίγες κατσίκες. Αισθητή ήταν η απουσία προβάτων, μια και ολόκληρο το χωριό διέθετε μόνο 3 πρόβατα.

Πληθυσμός

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ο σχετικά μεγάλος πληθυσμός το 1973 για ένα χωριό χωρίς ιδιαίτερους φυσικούς πόρους πρέπει να οφείλεται σε πολιτικούς λόγους: τον Ιανουάριο του 1964 ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός από το χωριό Βροΐσια μετακινήθηκε στις Αμμαδιές. Τον Αύγουστο του 1964 ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός του Αγίου Ιωάννη (Σελέμανοι) μετακινήθηκε επίσης στις Αμμαδιές (Βλέπε: R. Patrick, Political Geography and the Cyprus Conflict 1963-1971, σ. 275).

Ιστορία 

Οι Αμμαδιές, ο Ξερόβουνος, ο Άγιος Ιωάννης (Σελέμανοι) και ο Λιμνίτης είναι τέσσερα γειτονικά χωριά, που μαζί αποτελούν ένα μικρό τουρκοκυπριακό σύμπλεγμα χωριών στο ανατολικό τμήμα της Τηλλυρίας.

Στην ουσία ένα μέρος του χωριού βρίσκεται σήμερα στην λεγόμενη ουδέτερη ζώνη, ενώ το άλλο βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Το χωριό μετονομάστηκε από τους Τούρκους, στην προσπάθειά τους να εξαλείψουν κάθε ελληνικό τοπωνύμιο από το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, σε Gunebakan, που μπορεί να μεταφραστεί ως χώρος ηλιόλουστος.

Ο Τζέφρυ (1918) αναφέρεται σε δυο εκκλησίες του χωριού, μια σύγχρονη και μια παλιά, κι οι δυο αφιερωμένες στον άγιο Γεώργιο. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρεται στις εκκλησίες που βρίσκονται στ' άλλα τουρκοκυπριακά χωριά της περιοχής και προσθέτει πως και σε εκείνα που δεν κατοικούνται από Χριστιανούς οι εκκλησίες έχουν ανοικοδομηθεί στα χρόνια της βρεττανικής κατοχής του νησιού.

Βλέπε λήμμα: Αγγλοκρατία 

Ο Ν. Κληρίδης γράφει πως στο χωριό κατοικοῦν λινοπάμπακοι. Οἱ ἂνθρωποι αὐτοί στά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας ἦσαν Ἓλληνες Χριστιανοί, ἀλλά γιά νά ἀποφύγουν τά κακά τῆς τούρκικης διοίκησης, καί νά μή καταδιώκονται, ἂλλαξαν τήν πίστη τους. Παραδέχτηκαν τή Μωαμεθανική διδασκαλία, χωρίς ὃμως ν’ αρνηθούν ὁλότελα τή χριστιανική διδασκαλία τήν ὁποίαν ἀγαποῦσαν πολύ.

Τοπων: Αμμαδιές ή Αμμαθκιές ή Αμμαδκιές, λέξεις προερχόμενες από τη λέξη αμμουδιές, λόγω υπάρξεως άμμου στην περιοχή ή και αμμουδερής παραλίας στην κοντινή θαλάσσια περιοχή.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια