Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παιδικό παιγνίδι. Ο χαρταετός, που στην Κύπρο λέγεται πετάσιν επειδή πετάει. Παλαιότερα σχεδόν όλα τα παιδιά κατασκεύαζαν μόνα τους τα πετάσια τους, που τα πετούσαν κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.

Το πετάσιν κατασκευάζεται ως εξής: Εξευρίσκεται κατάλληλο ξηρό καλάμι που, εάν είναι λεπτό, χρησιμοποιείται ως έχει. Συνήθως όμως σχίζεται κατά μήκος για να δώσει δυο τεμάχια. Το καλάμι χρησιμοποιείται επειδή είναι ελαφρό. Τρία, συνήθως, τεμάχια καλαμιού χρησιμοποιούνται, σε μέγεθος ανάλογο προς το επιθυμητό μέγεθος του πετασιού. Οι δυο άκρες κάθε τεμαχίου χαράσσονται με μαχαίρι ώστε να στερεωθεί σ’ αυτές ο σπάγγος. Τα τεμάχια δένονται σφικτά με σπάγγο, στο σχήμα που φαίνεται στο σχεδιάγραμμα. Οι άκρες τους ενώνονται με σπάγγο, κι έχουμε ένα συμμετρικό εξάπλευρο πλαίσιο. Ολόκληρη η επιφάνειά του καλύπτεται με σκληρό χαρτί ή ρούχο που συγκολλάται στις πλευρές με ζυμάρι, έτσι ώστε να καλύπτει τον σπάγγο. Το κέντρο του πετασιού ενισχύεται με κομμάτι από στρογγυλό ρούχο που επικολλάται με ζυμάρι. Μετά μπαίνουν τα λεγόμενα σώζυα (ζύγια): Είναι ένα τεμάχιο σπάγγου που ενώνει τις δυο κάτω άκρες δυο καλαμιών, κι άλλο παρόμοιο στις δυο άνω άκρες. Το μήκος είναι τέτοιο όση και η απόσταση από το κέντρο του πετασιού. Ένα άλλο κομμάτι σπάγγου ενώνει το κέντρο του επάνω σώζυου με το κέντρο του πετασιού. Από το ίδιο σημείο της ένωσης δένεται και το κουβάρι του σπάγγου που θα κρατεί το πετάσιν όταν θα πετά. Στο κέντρο του κάτω σώζυου δένεται η ουρά (ο νούρος) του πετασιού, που κατασκευάζεται από κουρέλια ή ψαλιδισμένα χαρτιά δεμένα κατά μήκος ενός σπάγγου. Το μέγεθος της ουράς εξαρτάται από το μέγεθος του πετασιού.

Η κατασκευή αυτή, όταν αφήνεται αντίθετα προς τον άνεμο, ανυψώνεται και πετά στον ουρανό, συγκρατούμενη από μεγάλο κουβάρι σπάγγου που το παιδί ξετυλίγει σιγά-σιγά. Επίσης, τραβώντας ή αμολώντας ανάλογα το κουβάρι, κατευθύνει το πέταγμα. Όταν θέλει να προσγειώσει το πετάσιν του, το παιδί δεν έχει παρά να τυλίγει το κουβάρι του σπάγγου.

Όταν το πετάσιν ανυψωθεί στον ουρανό και σταθεροποιηθεί, λέμε ότι εστύλλωσεν. Τα παιδιά κόβουν τότε χαρτονάκια σε στρογγυλό σχήμα που τα περνούν στον σπάγγο και «στέλλουν μήνυμα» στο πετάσιν, γιατί τα χαρτονάκια αυτά με τη βοήθεια του αέρα «ταξιδεύουν» πάνω στον μακρύ σπάγγο μέχρι το ύψος του πετασιού.

Πολλά παιδιά βάφουν με διάφορες μπογιές τα πετάσια τους. Σε μεγάλα πετάσια κρέμαζαν και φαναράκια όταν τα πετούσαν τις νύκτες.

Το πετάσιν είναι εντελώς διαφορετικό από την μικρή ψαλλίδαν που επίσης κατασκεύαζαν και πετούσαν τα παιδιά. Η ψαλλίδα είναι μικρή κατασκευή, μόνο από χαρτί, κατάλληλα κομμένο και διπλωμένο.