Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι πεταλούδες είναι έντομα που ανήκουν στην τάξη των Λεπιδοπτέρων (Lepidoptera) και στην υποδιαίρεση Ropalocera (επειδή φέρουν κεραίες που μοιάζουν με ρόπαλο στο σχήμα τους). Στην τάξη αυτή υπάγονται πάνω από 145.000 είδη σ’ ολόκληρο τον κόσμο˙ εκτός από τις πεταλούδες υπάγονται και πολλές άλλες οικογένειες εντόμων, όπως Sphingidae, Pyralidae, Geometridae, Noctuidae, Lymantriidae κλπ.

 

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των πεταλούδων είναι τέσσερις πτέρυγες που καλύπτονται από λεπτά λέπια σε κεραμοειδή διάταξη, το μυζητικό στόμα σε σχήμα μικρής προβοσκίδας με το οποίο απορροφούν το νέκταρ, οι μακριές κεραίες και το λεπιοειδές ή τριχωτό λεπτό σώμα τους. Ο κύκλος ζωής τους υφίσταται πλήρη μεταμόρφωση: οι πεταλούδες γεννούν αυγά απ’ όπου προέρχονται οι προνύμφες (κάμπιες) που στη συνέχεια μετατρέπονται σε νύμφες και ανεπτυγμένα έντομα. Οι πεταλούδες απαντώνται σε διάφορα μεγέθη και σε μια μεγάλη ποικιλία από ωραίους χρωματισμούς.

 

Στην αρχαία Ελλάδα οι πεταλούδες ονομάζονταν «ψυχές». Πίστευαν ότι είναι οι ψυχές των νεκρών. Οι πρωτοευρωπαϊκοί λαοί, γενικά, πίστευαν ότι η ανθρώπινη ψυχή έπαιρνε τη μορφή της πεταλούδας και έτσι την αντιμετώπιζαν με μεγάλο σεβασμό, συχνά με φόβο. Οι Βορειοευρωπαϊκοί λαοί είναι γεμάτοι παραδόσεις για το γεγονός ότι τα όνειρα δεν είναι τίποτε άλλο από περιπλανήσεις της ψυχής-πεταλούδας σε άλλους κόσμους. Στη νότια Γερμανία οι παραδόσεις αναφέρουν ότι οι νεκροί ξαναγεννιούνται σαν παιδιά που πετούν τριγύρω με τη μορφή της πεταλούδας. Τούτο συνδέει τις πεταλούδες με την ιδέα της γονιμότητας. Οι Ιρλανδοί με τη σειρά τους θεωρούν ότι οι πεταλούδες είναι οι ψυχές των νεκρών που περιμένουν να περάσουν από το Καθαρτήριο.

 

Η Κύπρος, λόγω της θέσης της, του κλίματός της και της μορφολογίας του εδάφους της, είναι πλούσια τόσο σε αυτοφυόμενα όσο και σε καλλιεργούμενα είδη φυτών. Αυτό εξηγεί και τον μεγάλο σχετικά αριθμό ειδών εντόμων που συναντούμε στο νησί. Μέχρι τώρα στην Κύπρο έχουν προσδιορισθεί συνολικά 54 είδη πεταλούδων, μάλιστα επτά απ’ αυτές είναι ενδημικές (δεν απαντώνται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου). Οι πεταλούδες είναι γενικά αγαπητές σαν σύμβολα ζωής και ομορφιάς και συνυφασμένες με λιακάδα, λουλούδια και εξοχή. Τα ενδημικά είδη και υποείδη πεταλούδων που απαντώνται στην Κύπρο κατά γένος είναι:

 

1. Allancastria: 1. Α. cerisy cypria.
2. Hipparchia: 1. Η. syriaca cypriaca. 2. Η. pellucida cypriensis.
3. Chazara: 1. H. briseis larnacana.
4. Pseudochazara: 1. P. anthelea acamanthis.
5. Maniola: 1. M. cypricola.
6. Glaucopsyche: 1. G. paphos.

 

 

Οι πεταλούδες της Κύπρου κατά οικογένεια είναι οι ακόλουθες:

 

A) Papilionidae

1. Papilio machaon giganteus: Είναι η μεγαλύτερη πεταλούδα της Κύπρου με ωραίους χρωματισμούς. Πολύ κοινό είδος με τρεις γενεές τον χρόνο, εμφανίζεται δε από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω στον μαϊντανό, το σέλινο, τον μάραθο, τα πράσινα φύλλα της αναθρήκας, καθώς και πάνω στην τρυφερή βλάστηση των εσπεριδοειδών. Τα σκουλήκια της παρασιτίζονται πολύ.

 

2. Allancastria cerisy cypria: Είναι ενδημικό είδος της Κύπρου. Την συναντούμε σε πολλά μέρη του νησιού όπως στην περιοχή της Σολιάς, στο Σταυροβούνι, στον Άγιο Θεόδωρο, στην Αμαθούντα κ.α., τέλος Φεβρουαρίου-αρχές Απρίλιο και στις ψηλές περιοχές όπως στην Ποταμίτισσα τον Μάιο. Αρέσκεται σε περιοχές με τρεχούμενα νερά. Έχει μια μόνο γενεά τον χρόνο.

 

 

Β) Pieridae

3. Pieris brassicae: Είναι πολύ κοινό είδος, και είναι η λευκή μεγάλη πεταλούδα. Φέρει δυο μαύρα μεγάλα στίγματα στο πάνω ή κάτω μέρος της άνω πτέρυγας ανάλογα με το φύλο. Πετά από τα μέσα Μαρτίου μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου. Τα σκουλήκια της τρέφονται πάνω στα κραμβοειδή.

 

4.Πιερίδα των γογγυλίων. Small white – Pieris rapae (Linnaeus, 1758): Η πιερίδα των γογγυλίων είναι μικρομεσαίου μεγέθους άσπρη πεταλούδα της οικογένειας Πιερίδες (Pieridae). Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας των Κραμβοειδών και Brassicaceae (Λαψάνα). Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική και Αυστραλία. Την συναντούμε σε ολόκληρη την Κύπρο και είναι πολύ κοινή. Πετά από τον Μάρτιο μέχρι τον Νοέμβριο.

 

5. Eastern Bath white – Pontiadaplidice(Pontiaedusa )(Linnaeus, 1758): Η Eastern Bathwhite είναι πεταλούδα μέτριου μεγέθους και ανήκει στην οικογένεια Πιερίδες (Pieridae). Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία. Πρόκειται για πολύ κοινό είδος της Κύπρου και την συναντάμε παντού. Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας Resedaceae. Ένα από τα φυτά αυτά είναι και η γνωστή μας Λαψάνα – Sinapisalba και το τριφύλλι. Η οικογένεια Πιερίδες (Pieridae) περιλαμβάνει περισσότερα από 1.100 είδη σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Πετά από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Νοέμβριο τόσο στις πεδιάδες όσο και στις υψηλές περιοχές. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω στο φύλλωμα των φυτών της οικογένειας Cruciferae. Έχει τρεις γενεές τον χρόνο.

 

6. Pontia chloridice: Συγγενικό είδος με το προηγούμενο και συχνά συγχέονται τα δυο είδη. Απαντάται σε ημιορεινές και βραχώδεις περιοχές. Πετά από τον Απρίλιο μέχρι και τον Νοέμβριο με δυο γενεές τον χρόνο.

 

7. Euchloe ausonia: Κοινή πεταλούδα στις παραλιακές περιοχές που ποτίζονται, και σε χωράφια σπαρμένα με σιτηρά όπου αφθονούν ανθισμένες λαψάνες. Οι πρώτες πεταλούδες φαίνονται στα τέλη Φεβρουαρίου και έχουν βαθύ πράσινο χρώμα στο κάτω μέρος της κάτω πτέρυγας. Έχει δυο γενεές τον χρόνο.

 

8. Orange tip – Anthochariscardamines (Linnaeus, 1758) Πιερίδα της καρδαμίνης: Η Orangetip είναι και αυτή πεταλούδα μέτριου μεγέθους και ανήκει στην οικογένεια Πιερίδες (Pieridae).  Λευκή, μικρή, ωραία πεταλούδα με πορτοκαλί χρώμα στις άκρες των πάνω πτερύγων και πράσινο χρώμα στο κάτω μέρος των κάτω πτερύγων. Την συναντούμε σε πολλά μέρη της Κύπρου αλλά σε μικρό σχετικά πληθυσμό. Στις χαμηλές περιοχές όπως στη Δένεια, τον Κουτραφά, τη Σολιά, κ.α. εμφανίζεται από το τέλος Μαρτίου μέχρι το τέλος Απριλίου ενώ στις ψηλότερες περιοχές την συναντούμε μέχρι τα μέσα Μαΐου. Παρουσιάζει διμορφισμό (η θηλυκή έχει διαφορετικό χρωματισμό από την αρσενική).

 

9. Aporia crataegi: Μεγάλη λευκή πεταλούδα με πολύ διακριτικές μαύρες νευρώσεις. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας υπάρχουν μόνο δυο specimens με ημερομηνία συλλογής 28 Μαϊου 1928 και 7 Ιουνίου 1933 και με τοποθεσία την Τρικουκκιά. Στη Γεωργική Εντομολογία του Della Beffa αναφέρεται ότι στην Ιταλία παλαιά η πεταλούδα αυτή προξενούσε σημαντικές ζημιές πάνω στα οπωροφόρα δέντρα. Στην Κύπρο πιθανό να έχει εκλείψει.

 

10. Colias croceus: Στην Κύπρο απαντάται σε μεγάλο πληθυσμό από τον Μάρτιο μέχρι τον Νοέμβριο. Είναι ωραία πεταλούδα με έντονο κίτρινο και μαύρο χρώμα στις άκρες των πτερύγων. Την συναντούμε τόσο στις πεδιάδες όσο και στις ορεινές περιοχές πάνω στο ανθισμένο τριφύλλι και το περιπλοκάδι. Η αρσενική διαφέρει από την θηλυκή. Στην μορφή helica την συναντούμε επίσης στο τριφύλλι με έξαρση κατά χρονιές στις περιοχές Αραδίππου, Πέρα Χωριού, Καλού Χωριού κ.α.

 

11. Gonepteryx cleopatra: Είναι μεγάλη πεταλούδα με διμορφισμό (έντονο ωραίο κίτρινο χρώμα η αρσενική και ωχρό πράσινο χρώμα η θηλυκή). Εμφανίζεται από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο και αρέσκεται να πετά στους κήπους τις ηλιόλουστες μέρες τόσο στα χαμηλά όσο και στα ψηλά μέρη.

 

 

Γ) Danaidae

12.Plain Tiger – Danaus chrysippus (Linnaeus, 1758) αφρικανική μονάρχης: Η αφρικανική μονάρχης είναι μια πανέμορφη αποδημητική πεταλούδα της οικογένειας Νυμφαλίδες (Nymphalidae). Σχετικά σπάνιο είδος για τον τόπο μας λόγω του ότι υπάρχουν πολύ λίγα φυτά που είναι ως ξενιστές της στον τόπο μας. Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας Asclepiadoideae (Apocynaceae) και στην Κύπρο συναντάμε μόνο το είδος Cynanchum acutum που βρίσκεται στο κόκκινο βιβλίο της χλωρίδας του τόπου μας. Το συγκεκριμένο φυτό το συναντάμε μόνο σε δύο πολύ μικρές περιοχές της Κύπρου. Η αφρικανική μονάρχης είναι μεγάλη πεταλούδα με ωραίους συνδυασμούς καφέ, μαύρου και λευκού χρώματος. Είναι πάρα πολύ σπάνια στην Κύπρο. Τη συναντάμε σε αρκετούς διαφορετικούς βιοτόπους όπως ερήμους, βουνά, πεδιάδες και δάση. Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ασία, Αυστραλία και Αφρική. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας υπάρχουν τρεις πεταλούδες με ημερομηνία 16 Οκτωβρίου 1929 που προέρχονται από την Αμμόχωστο. Ερασιτέχνης συλλέκτης ανέφερε ότι την συνάντησε στην Αγία Νάπα το 1985. Ο γράφων συνέλεξε μια πεταλούδα στην Περιστερώνα στις 27.10.1986 αλλά σε κακή κατάσταση.

 

 

Δ) Nymphalidae

13. Libythea celtis: Ανέκαθεν πολύ σπάνιο είδος στην Κύπρο. Η τελευταία χρονολογία σύλληψης της είναι το 1920. Στην συλλογή του Τμήματος Γεωργίας υπάρχει ένα μόνο specimen και αυτό σε κακή κατάσταση χωρίς να αναφέρεται η ημερομηνία και η τοποθεσία σύλληψής της.

 

14. Charaxes jasius: Είναι μεγάλη και ωραία πεταλούδα και την συναντούμε σε πολλά μέρη της Κύπρου όπου καλλιεργούνται εσπεριδοειδή, όπως στο Φασούρι, τον Αστρομερίτη, την Περιστερώνα, τον Άγιο Θεόδωρο, την Ορμίδεια κ.α. Τα σκουλήκια της τρέφονται πάνω στην τρυφερή βλάστηση των εσπεριδοειδών. Έχει δυο γενεές τον χρόνο και εμφανίζεται από τον Μάιο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου.

 

15. Limenitis rivularis: Την συναντούμε στην οροσειρά του Τροόδους και σε υψόμετρο από τα Σπήλια-Κακοπετριά μέχρι την κορυφή. Έχει δυο γενεές τον χρόνο και πετά από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.

 

16. Nymphalis polychloros: Στην Κύπρο είναι πάρα πολύ σπάνια (πιθανό να έχει εκλείψει). Δεν αναφέρεται από το 1931. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας υπάρχουν μόνο τρία specimens˙ το ένα συνελέγη στο κυβερνητικό φυτώριο Τρικουκκιάς τον Αύγουστο του 1929 και τα δυο άλλα από τις Γερακιές εξετράφησαν στο εργαστήριο τον Μάιο του 1931. Τα σκουλήκια της τρέφονται πάνω στο φύλλωμα των πυρηνοκάρπων.

 

17. Vanessa atalanta: Είναι πολύ ωραία πεταλούδα με μεγάλο μέγεθος. Την συναντούμε από νωρίς τον Φεβρουάριο μέχρι τον Νοέμβριο. Συχνάζει σε περιοχές όπου υπάρχουν ανθισμένες μεσπιλιές και μοσφυλιές καθώς και ανθισμένα οπωροφόρα δέντρα.

 

18. Cynthia cardui: Είναι πεταλούδα που εμφανίζεται κατά χρονιές σε χιλιάδες. Το καλοκαίρι την συναντούμε στις δροσερές περιοχές του Τροόδους σε μεγάλο πληθυσμό να τρέφεται πάνω στα άνθη του φυτού κόνιζος. Πετά με μεγάλη ταχύτητα και από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο.

 

19. Pandoriana pandora: Απαντάται στην οροσειρά του Τροόδους σε υψόμετρο πάνω από 900 μ. Πετά από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο και τρέφεται πάνω στο γαϊδουράγκαθο όπου και είναι εύκολο να συλληφθεί με το εντομολογικό δίκτυ. Είναι κάπως σπάνια.

 

 

Ε) Satyridae

20. Hipparchia syriaca cypriaca- . Eastern Rock Grayling : Είναι ενδημικό υποείδος της Κύπρου. Στις πεδιάδες την συναντούμε από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο. Αρέσκεται να ξεκουράζεται στις σκιές και σε κορμούς των δέντρων, σε μικρές σκιερές σπηλιές, σε ακαλλιέργητες και ερημικές περιοχές κατά ομάδες.

 

21. Hipparchia pellucida cypriensis- Cyprus Grayling : Είναι ενδημική πεταλούδα της Κύπρου, αποτελεί ενδημικό είδος της Κύπρου δηλαδή υπάρχει μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Την συναντούμε σε περιοχές ακαλλιέργητες και σε τόπους ερημικούς, συνήθως να κάθεται σε σκιερά μέρη κάτω από δέντρα ή μέσα σε σπηλιές. Στα ορεινά την βρίσκουμε σε μεγάλους πληθυσμούς σε τόπους όπου υπάρχει δροσιά και τρεχούμενο νερό. Πετά από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Βρίσκεται στη λίστα με τα είδη που κινδυνεύουν της IUCN Red List of Threatened Species.

 

22. Chazara briseis larnacana: Άλλο ένα ενδημικό υποείδος της Κύπρου. Είναι μεγάλη πεταλούδα με διμορφισμό. Πετά σε ακαλλιέργητες και βραχώδεις περιοχές σε σχετικά μεγάλο αριθμό και κάθεται με κλειστές πτέρυγες. Την συναντούμε από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.

 

23. Pseudochazara anthelea acamanthis: Ενδημικό υποείδος της Κύπρου. Την συναντούμε στην οροσειρά του Τροόδους σε υψόμετρο γύρω στα 900 μ. Πετά από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο σε λοφώδεις και πετρώδεις περιοχές. Δύσκολα πιάνεται γιατί πετά πολύ γρήγορα.

 

24. Maniola cypricola: Ενδημικό είδος της Κύπρου. To type της πεταλούδας ευρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο (ΝΗ). Εμφανίζεται από νωρίς τον Απρίλιο και απαντάται σε μεγάλο αριθμό από τα παράλια μέχρι και τα βουνά του Τροόδους κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο. Από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο είναι πιο σπάνια. Τις ώρες της ζέστης του καλοκαιριού την βρίσκουμε στις σκιές των δέντρων, ιδίως της χαρουπιάς. Παρουσιάζει διμορφισμό.

 

25. Hyponephele lupinus cypriaca: Είναι κυπριακό υποείδος. Έχει μια γενεά τον χρόνο. Πετά από τον Απρίλιο μέχρι τον Αύγουστο. Είναι εξαπλωμένη σε όλη την Κύπρο. Αρέσκεται στη σκιά. Το σκουλήκι της τρέφεται με χόρτα.

 

26. Speckled wood – Parargeaegeria (Linnaeus, 1758) – Παράργη η αιγερία .H Speckled wood είναι πεταλούδα μέτριου μεγέθους και ανήκει στην οικογένεια Νυμφαλίδες (Nymphalidae). Πρόκειται για κοινό είδος του τόπου μας και την συναντάμε, κυρίως, Τσε περιοχές όπου υπάρχει νερό και σκιά, ιδίως μέσα σε περιβόλια εσπεριδοειδών. Είναι πολύ κοινή και την βρίσκουμε τους καλοκαιρινούς μήνες και στο Τρόοδος. Έχει τρεις γενεές τον χρόνο.  Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας Poaceae (Αγρωστώδη). Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική. Η οικογένεια Νυμφαλίδες (Nymphalidae) περιλαμβάνει περισσότερα από 6.000 είδη σε ολόκληρο τον πλανήτη.

 

 

27. Lasiommata megera: Στο ίδιο μέγεθος με την προηγούμενη και συχνά συγχέονται μεταξύ τους. Έχει τρεις γενεές τον χρόνο. Πετά από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο και είναι πολύ εξαπλωμένη στην Κύπρο. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω στα χόρτα.

 

28. Lasiommata maera: Ομοιάζει πολύ με την προηγούμενη τόσο στο μέγεθος όσο και στον χρωματισμό. Την συναντούμε στις πεδιάδες και στα ορεινά. Έχει δυο γενεές τον χρόνο. Πετά από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω σε διάφορα χόρτα.

 

29. Kirinia roxelana: Είναι μεγάλη πεταλούδα με πολύ διακριτικά σημεία στο κάτω μέρος των κάτω πτερύγων. Μάλλον σπάνιο είδος και απαντάται σε ορισμένα μόνο μέρη. Πιο κοινή στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, από τη Λάπηθο μέχρι την Ακανθού. Έχει μια μόνο γενεά τον χρόνο. Πετά από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο. Κρύβεται στα χαρουπόδεντρα και στους θάμνους.

 

30. Ypthima asterope: Μικρή πεταλούδα με χρώμα ωχρό καφέ με δυο μεγάλα στίγματα, ένα σε κάθε άνω πτέρυγα. Έχει δυο γενεές τον χρόνο. Την συναντούμε από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο σε ορισμένα μόνο μέρη όπως τον Κόρνο, τη Σκαρίνου, τη Χοιροκοιτία κ.ά. Είναι κάπως σπάνια.

 

31. Satyrus hermione: Μεγάλη πεταλούδα με σκούρο καφέ χρωματισμό. Όλα τα specimens της αναφέρονται με τοποθεσίες και ημερομηνίες της επαρχίας Κερύνειας (Λάπηθος κ.ά.). Αρέσκεται σε ακαλλιέργητες και βραχώδεις περιοχές.

 

32. Satyrus hermione var. cobhami: Είναι μορφή μεταξύ κυπριακής και συριακής πεταλούδας. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας υπάρχει μόνο ένα specimen χωρίς να αναφέρεται τοποθεσία και ημερομηνία συλλογής του.

 

 

Στ) Lycaenidae

33. Apharitis acamas cypriaca: To type-specimen της μικρής, κιτρινωπής αυτής πεταλούδας ευρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο (Ν.Η.). Στην Κύπρο είναι πολύ σπάνια και πολύ τοπική. Πετά από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Περιοχές που αναφέρονται ότι υπάρχει είναι η οροσειρά του Πενταδάκτυλου, η Λεύκα, οι Πλάτρες, η Επισκοπή.

 

34. Ouercusia quercus: Έχει χρώμα καφέ με γαλάζιο. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω στον δρυ. Την συναντούμε σε υψόμετρο 600-900 μ. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας έχουμε πέντε specimens, τα τρία από την Κακοπετριά με ημερομηνία τον Ιούνιο του 1939 και τα δυο από τον Κύκκο και με ημερομηνία 26.7.1940. Είναι σπάνιο είδος.

 

35. Common copper Lycaena phlaeas (Linnaeus, 1761) λύκαινα η φλαιάς: Η λύκαινα η φλαιάς είναι μικρού μεγέθους πεταλούδα της οικογένειας Λυκαινίδες (Lycaenidae) Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας των Πολυγονατοειδών (Polygonaceae) Τη συναντάμε σε μια ποικιλία βιότοπων και εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε επίσης στην Ευρώπη, Ασία, Αμερική και Αφρική. Είναι μικρή, ωραία πεταλούδα με πορτοκαλί και καφέ χρώμα, με μαύρα στίγματα στο άνω μέρος των πτερύγων. Την συναντούμε από τα παράλια μέχρι την κορυφή του Τροόδους από τον Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο. Έχει 2-3 γενεές τον χρόνο. Το σκουλήκι της τρέφεται με φυτά της οικογένειας Polygonaceae.

 

36. Lycaena thersamon: Έχει πορτοκαλί χρώμα και η θηλυκή διαφέρει από την αρσενική. Την συναντούμε στις χαμηλές περιοχές. Έχει 2-3 γενεές τον χρόνο και πετά από τον Μάρτιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο.

 

37. Lampides boeticus: Μικρή πεταλούδα με γαλάζιο και καφέ χρώμα και με δυο στίγματα στο άκρο του άνω μέρους της κάτω πτέρυγας. Την συναντούμε από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο σε τρεις γενεές. Το σκουλήκι της προσβάλλει τον καρπό των λουβιών και προξενεί σημαντικές ζημιές όταν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα καταπολέμησης.

 

38. Little Tiger Blue – Tarucusbalkanicus (Freyer, 1885): Πολύ μικρή πεταλούδα με ωχρό γαλάζιο χρώμα στο άνω μέρος των πτερύγων και λευκό χρώμα με πολλά καφέ στίγματα στο κάτω μέρος των πτερύγων. Ανήκει στην οικογένεια Λυκαινίδες (Lycaenidae). Είναι κοινό είδος για τον τόπο μας και την συναντάμε, κυρίως, σε πεδινές περιοχές όπου υπάρχει το γνωστό μας φυτό παλλούρα ή κονναρκά (ziziphuslotus) που είναι και το φυτό ξενιστής αυτής της πεταλούδας. Εκτός από την Κύπρο, τη συναντάμε στη Ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή, Αφρική και Ασία.

 

 

39. Syntarucus telicanus: Συγγενικό είδος με το προηγούμενο και συχνά συγχέονται μεταξύ τους. Είναι πολύ τοπικό σε σύγκριση με το πιο πάνω που είναι πολύ εξαπλωμένο.

 

40. Holly blue – Celastrinaargiolus (Linnaeus, 1758):  Έχει χρώμα γαλάζιο στο άνω μέρος των πτερύγων, ενώ στο κάτω μέρος έχει χρώμα λευκό. Κυρίως την συναντούμε σε ψηλά μέρη γύρω στα 900 μ. Η Holly blue είναι μικρή πεταλούδα και ανήκει στην οικογένεια Λυκαινίδες (Lycaenidae) και τη συναντάμε μόνο σε ορεινές περιοχές του Τροόδους. Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, Βόρεια Αμερική, Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία. Έχει ως ξενιστή αρκετά είδη φυτών διαφορετικών οικογενειών. Τη συναντάμε σε σκιερά και υγρά μέρη κοντά σε πηγές και ποταμούς (ποταμοσιές). Η οικογένεια Λυκαινίδες (Lycaenidae) περιλαμβάνει περισσότερα από 6.000 είδη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Στη συλλογή του Τμήματος Γεωργίας όλα τα specimens προέρχονται από τις περιοχές Μηλικουρίου, Κύκκου και Κάμπου και φέρουν ημερομηνία 26 Ιουλίου 1940.

 

41. Glaucopsyche paphos: Είναι ενδημικό είδος της Κύπρου. Η θηλυκή πεταλούδα έχει χρώμα σκούρο καφέ στο πάνω μέρος των πτερύγων ενώ η αρσενική έχει χρώμα έντονο γαλάζιο. Είναι πολύ εξαπλωμένη στην Κύπρο και σε μεγάλο πληθυσμό. Ο γράφων την έχει βρει σε μεγάλο αριθμό στην περιοχή Κοφίνου μέσα στον Απρίλιο, στην περιοχή Πλατύ Μηλικουρίου μέσα στον Μάιο και στο Τρόοδος μέσα στον Ιούνιο. Πεταλούδα με διμορφισμό.

 

42. Chilades galba: Είναι μικρή πεταλούδα. Έχει χρώμα έντονο γαλάζιο η αρσενική και καφέ η θηλυκή με στίγματα στο άκρο του άνω μέρους της κάτω πτέρυγας. Στην Κύπρο είναι πολύ σπάνια και πολύ τοπική.

 

43. Freyeria trochylus: Μικρή, καφέ πεταλούδα με πορτοκαλί χρώμα και τρία στίγματα μαύρα στο άκρο του άνω μέρους της κάτω πτέρυγας. Απαντάται σε μέρη άγονα όπου αυτοφύεται ο ξενιστής της που είναι το φυτό Helichrysum. Σαν μέρη συλλογής της αναφέρονται ο Λάρνακας Λαπήθου, ο Γερόλακκος, το Παλαιομέτοχο κ.ά. και με ημερομηνίες από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο.

 

44. Azanus jesous: Είναι είδος το οποίο δυστυχώς δεν αντιπροσωπεύεται στην εντομολογική συλλογή του Τμήματος Γεωργίας. Αναφέρεται ότι υπάρχει στην Κύπρο αλλά είναι πολύ σπάνιο.

 

45. Aricia agestis: Μικρή, ωραία καφέ πεταλούδα με πορτοκαλί χρώμα στα άκρα των πτερύγων. Το κάτω μέρος των πτερύγων είναι ωχρό άσπρο με πολλά μαύρα στίγματα και στα άκρα φέρει χρώμα πορτοκαλί. Είναι κοινή τόσο στις πεδιάδες όσο και στα ορεινά μέρη. Αναφέρονται περιοχές συλλογής της η Τρικουκκιά, ο Κύκκος, η Λάρνακα κ.α., από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο.

 

46. Polyommatus icarus: Κοινή πεταλούδα στις πεδιάδες, ιδίως σε μέρη όπου καλλιεργείται τριφύλλι. Την συναντούμε και σε ακαλλιέργητα εδάφη στους λόφους και στα ορεινά. Έχει ωραίο γαλάζιο χρώμα η αρσενική και καφέ χρώμα με πορτοκαλί στα άκρα των πτερύγων η θηλυκή. Πετά από τον Μάρτιο μέχρι τον Νοέμβριο.

 

47. Turanana vicrama actabene: Μικρή, ωραία γαλάζια πεταλούδα με λευκό οδοντωτό σχήμα στο τελευταίο άκρο των άνω πτερύγων, ενώ το κάτω μέρος των πτερύγων έχει ωχρό λευκό χρώμα με πολλά καφέ στίγματα. Αναφέρονται μέρη συλλογής της η Αμμόχωστος με ημερομηνία 13 Απριλίου 1929 και η Άχνα με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1932.

 

48. Klugia (Thecla) spini: Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα specimen του είδους αυτού στην εντομολογική συλλογή του Τμήματος Γεωργίας. Αναφέρεται μόνο η ονομασία τους, γεγονός που σημαίνει ότι κρατήθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο (Ν.Η.) όπου εστάλησαν για προσδιορισμό.

 

49. Zizeeria lysiman: Μικρή πεταλούδα με διμορφισμό. Η αρσενική έχει χρώμα γαλάζιο και η θηλυκή καφέ. Πολύ εξαπλωμένη σε όλη την Κύπρο, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου καλλιεργείται το τριφύλλι που είναι και ο ξενιστής της. Την συναντούμε από τον Μάρτιο μέχρι τον Νοέμβριο.

 

Ζ) Hesperiidae

50. Mallow Skipper – Carcharodus alceae (Esper, 1780): Η Mallow Skipper είναι μικρού μεγέθους πεταλούδα της οικογένειας Εσπερίδες Hesperiidae (Skippers). με καφέ χρώμα φτερών.

Οι άκρες των πτερύγων με οδοντωτό σχήμα. Έχει ως ξενιστή τα είδη φυτών της οικογένειας Malvaceae Μαλαχοειδή (Mallows). Τη συναντάμε από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι και τα 1.100 μέτρα ύψος. Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στην Ευρώπη, Αφρική, Μέση Ανατολή και Ασία.Πετά από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο. Σε μεγάλο αριθμό πετά τον Μάιο.

 

51. Thymelicus acteon: Την συναντούμε σε όλη σχεδόν την Κύπρο, όμως σε μικρούς αριθμούς. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω σε διάφορα είδη χόρτου. Έχει μια γενεά τον χρόνο και είναι πιο εύκολο να την συναντήσει κάποιος τον Μάιο.

 

52. Thymelicus lineola: Είναι κοινή πεταλούδα. Έχει μια γενεά τον χρόνο. Την συναντούμε από τον Ιούνιο μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Τρέφεται πάνω σε διάφορα είδη χόρτου όταν είναι σκουλήκι.

 

53. Gegenes pumilio: Μικρή πεταλούδα με σκούρο καφέ χρώμα. Πετά από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο. Απαντάται στις παραλιακές περιοχές, ιδιαίτερα τον Σεπτέμβριο, και το σκουλήκι της τρέφεται με χόρτα.

 

54. Parnara thrax (mathias): Πεταλούδα με σκούρο καφέ χρώμα. Αρέσκεται σε παραλιακές περιοχές. Το σκουλήκι της τρέφεται πάνω στα χόρτα, κυρίως πάνω στα καλλιεργούμενα σιτηρά. Την συναντούμε από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο.

 

Οι φυσικοί εχθροί των πεταλούδων

Οι κυριότεροι φυσικοί εχθροί των πεταλούδων είναι οι ακραίες καιρικές συνθήκες, τα εντομοφάγα πουλιά, οι σαύρες, οι παρασιτικές σφήκες, οι αράχνες και τα έντομα που καραδοκούν πάνω σε λουλούδια για να τις αρπάξουν όταν πάνε να τραφούν. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι και ο πιο καταστροφικός από όλους τους άλλους φυσικούς εχθρούς των πεταλούδων. Οι αλόγιστοι ψεκασμοί αποδεκατίζουν χιλιάδες κάμπιες και πεταλούδες, η καταστροφή των βιοτόπων, οι μονοκαλλιέργειες, οι πυρκαγιές και πάρα πολλές άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες συμβάλλουν στον αποδεκατισμό τους. Χιλιάδες μανιώδεις συλλέκτες πεταλούδων υπάρχουν ανά τον κόσμο που τις μαζεύουν, και μάλιστα σπάνια είδη τα οποία κινδυνεύουν με εξαφάνιση, για σκοπούς συλλογής και εμπορίας, κάτι που σε πολλές χώρες απαγορεύεται αυστηρά από τη νομοθεσία.

 

Εκδόσεις

«Οι πεταλούδες της Κύπρου», Μακρής Χριστόδουλος, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 2011