Πεντάνευρον
Αυτοφυές στην Κύπρο αγριόχορτο. Επιστημονική ονομασία: Plantago major. Οικογένεια: Plantaginaceae (Πλανταγινιδών/Αρνογλωσσωδών).
Πρόκειται για φυτό του οποίου το γένος περιλαμβάνει περί τα 200 είδη, φυτά ποώδη, ετήσια ή πολυετή, επιγειόφυλλα, με άνθηση σταχυόμορφη. Της ιδίας οικογένειας των Αρνογλωσσωδών απαντώνται στην Κύπρο, εκτός από το Plantago major, και άλλα 13 είδη.
Το πεντάνευρον είναι φυτό που φθάνει σε ύψος μέχρι και μισό μέτρο. Τα φύλλα του, σε σχήμα ελλειψοειδές, φέρουν λευκό τρίχωμα. Ανθίζει κατά το καλοκαίρι. Απαντάται συνήθως στις πλευρές αγροτικών δρόμων, από τις ακτές μέχρι και σε υψόμετρο περίπου 1.370 μέτρων. Περιλαμβάνεται μεταξύ των ειδών της οικογενείας του που ήσαν γνωστά από τα αρχαία χρόνια. Αναφέρεται ως αρνόγλωσσον από τον Θεόφραστο κι ως αρνόγλωσσον μείζον από τον Διοσκουρίδη. Στην Ελλάδα είναι γνωστό ως πεντάνευρο και επτάνευρο. Είναι φυτό πολυετές και φαρμακευτικό.
Άλλο γνωστό είδος της ίδιας οικογένειας που απαντάται στην Κύπρο είναι το Plantago lanceolata. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαΐου. Έχει σπαθωτά φύλλα που βγαίνουν από τη γη, από το μέσον τους δε ξεπετάγεται μακρύς μίσχος που δίνει στην κορφή του άνθος χρώματος καφέ και φθάνει σε ύψος μέχρι και 30 εκατοστόμετρα. Απαντάται σ’ όλη σχεδόν την Κύπρο, ακόμη και στις πόλεις. Είναι επίσης φυτό πολυετές και φαρμακευτικό.
Άλλα είδη της ίδιας οικογένειας που αυτοφύονται στην Κύπρο είναι:
03. Plantago coronopus: Απαντάται σε πολλά μέρη της Κύπρου, όπως και το υποείδος P. coronopus ssp. commulata.
04. Plantago maritima: Απαντάται κυρίως στις περιοχές των αλυκών Λάρνακας και Λεμεσού. Υποείδος του, που επίσης απαντάται στην Κύπρο, είναι το P. maritima ssp. crassifolia.
05. Plantago amplexicaulis: Απαντάται κυρίως στην περιοχή της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, μέχρι και τον Απόστολο Ανδρέα.
06. Plantago lagopus: Απαντάται στον Ακάμα, στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, σε περιοχές της Λάρνακας και αλλού.
07. Plantago albicans: Απαντάται κατά μήκος του δρόμου Λευκωσίας-Λεμεσού, στην Αθαλάσσα και γύρω από τη Λάρνακα.
08. Plantago ovata: Απαντάται κυρίως κοντά στη Λευκωσία, περιοχή Μιας Μηλιάς.
09. Plantago loeflingii: Απαντάται στην περιοχή του μοναστηριού του Αγίου Νεοφύτου (Πάφος).
10. Plantago notata: Απαντάται σε περιοχές της Λάρνακας, της Λευκωσίας, της Κυθρέας και του Λευκονοίκου.
11. Plantago cretica: Απαντάται στις περιοχές Πλατρών, Σκαρίνου, Αθαλάσσας, Λάρνακας, Πενταδάκτυλου κ.α.
12. Plantago bellardii: Απαντάται κυρίως στις περιοχές Αθαλάσσας και Γαστριών.
13. Plantago squarrosa: Απαντάται στον Ακάμα, στις περιοχές Ακρωτηρίου (Λεμεσού), Δεκέλειας, Σαλαμίνος κ.α.
14. Plantago afra: Απαντάται στις περιοχές Σταυροβουνιού, Λάρνακας, Βατιλής, Αποστόλου Ανδρέα, Λάρνακας, Γεράσας κ.α.
Όλα τα πιο πάνω είδη, σύμφωνα προς τον R.D. Meikle (Flora of Cyprus, vol. II, 1985, pp. 1347-1361). Επιπρόσθετα, σε άλλες πηγές, αναφέρεται ως αυτοφυές στην Κύπρο και το είδος Plantago psyllium.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια