Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άγιος Ευστάθιος- Agios Efstathios. Χωριό στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, στην περιφέρεια της Καρπασίας. Είναι χτισμένο σε ένα υψόμετρο 55μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και βρίσκεται σε απόσταση 3 χμ. νοτιοανατολικά της Κώμης Κεπίρ, ή 8 χμ. βορειοδυτικά του ακρωτηρίου Ελαίας.

Βλέπε λήμμα: Ακρωτήρι Ελαίας

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό μνημονεύεται σε παλαιό χειρόγραφο και φαίνεται ότι υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, ιδρυμένο μάλλον κατά την Βυζαντινή περίοδο. Είναι μεταξύ των κυπριακών χωριών που σταδιακά εκτουρκίστηκαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά διέσωσαν την αρχική ελληνική και αγιολογική ονομασία τους. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι σε μια προσπάθεια παραποίησης της ιστορίας και των γεωγραφικών δεδομένων, μετονόμασαν το χωριό σε Zeybekkoy (= χωριό των Ζεϊμπέκκηδων).

Η περιοχή του χωριού εκατοικείτο κατά την Αρχαιότητα, υφίσταται δε εκεί αρχαιολογικός χώρος.

Ο Άγιος Ευστάθιος βρίσκεται σχεδόν στο μέσο ενός συμπλέγματος τουρκοκυπριακών ή μεικτών χωριών. Τα τουρκοκυπριακά χωριά στα ανατολικά του είναι τα χωριά Κρίδια, Αυγολίδα και Όβγορος.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας, οι προσχώσεις των αναβαθμίδων και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες

Ο Άγιος Ευστάθιος, αν και βρίσκεται στο νότιο τμήμα της ασύμμετρης πτύχωσης της Καρπασίας, που είναι συνέχεια των πτυχώσεων του Πενταδάκτυλου, δεν παρουσιάζει τις γνωστές καμπυλότητες και τις άλλες ήπιες μορφολογικές εξάρσεις της χερσονήσου της Καρπασίας. Πάνω στα εδάφη των ξερορεντζίνων, με μια μέση ετήσια βροχόπτωση κάτω από 500 χιλιοστόμετρα, καλλιεργούνται κυρίως τα σιτηρά, με μερικές σκόρπιες ελιές και χαρουπιές. Η κτηνοτροφία ήταν περιορισμένη και διεξαγόταν πάνω σε οικιακή βάση. Το 1973 εκτρέφονταν από 13 κτηνοτρόφους 345 πρόβατα, 60 κατσίκες, 10 αγελάδες και 258 πουλερικά.

Αν και το οδικό δίκτυο γύρω από το χωριό δεν ήταν, πριν από την εισβολή, αρκετά βελτιωμένο, εντούτοις ο Άγιος Ευστάθιος βρίσκεται πολύ κοντά στην Κώμη Κεπίρ και έτσι υπάρχει ευχέρεια συγκοινωνίας με όλη τη βόρεια παράκτια πεδιάδα της Κύπρου, μέχρι την Κερύνεια και τη Λάπηθο. Πολύ κοντά, στα νότια, είναι ο Άγιος Θεόδωρος κι έτσι το χωριό συνδέεται με τον κύριο δρόμο Αμμοχώστου - Γιαλούσας.

Ο πληθυσμός του χωριού υπήρξε μάλλον σταθερός στα τελευταία εκατό χρόνια. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια