Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ζωγράφος. Γεννήθηκε στο χωριό Αναφωτία της επαρχίας Λάρνακας το 1933. Εγακαταστάθηκε στη Λάρνακα το 1945 και φοίτησε στο Παγκύπριο Εμπορικό Λύκειο της Λάρνακας. Σπόυδασε στο Leeds College of Art της Αγγλίας. Μετανάστευσε το 1955 στην Αγγλία όπου ήταν εγκατεστημένος για αρκετά χρόνια. Δίδαξε ως καθηγητής τέχνης για 30 περίπου χρόνια σε διάφορα πανεπιστημιακά κολλέγια, μεταξύ των οποίων το Πολυτεχνείο του Λέστερ και το Πολυτεχνείο του Λιντς. Από το 1969 εργάστηκε ως ανώτερος λέκτωρ (senior lecturer in Art) στο Κάντερμπουρυ Κόλλετζ οφ Αρτ και ήταν επισκέπτης καθηγητής άλλων αγγλικών πανεπιστημιακών σχολών.

Το 1966 ο Παράσκος τράβηξε το ενδιαφέρον του διεθνούς τύπου όταν η αστυνομία της Αγγλίας έκλεισε μια έκθεσή του στην Γκαλερύ Ίνστιτουτ και κατηγόρησε τον Κύπριο ζωγράφο ότι εξέθεσε πορνογραφικά έργα. Ακολούθησε μακρά δίκη στην οποία παρουσιάστηκαν ως μάρτυρες υπεράσπισης μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων και τεχνών της Αγγλίας, μεταξύ των οποίων οι σερ Χέρμπερτ Ριντ, Κουέντιν Μπελλ και Νόρμπερτ Λίντον. Στο τέλος της δίκης ο Παράσκος καταδικάστηκε σε πρόστιμο 5 λιρών. Όμως η δίκη του δημιούργησε σάλο και συνέβαλε στην αλλαγή του νομού περί λογοκρισίας στην Αγγλία.

Στην Κύπρο ο Παράσκος το 1969 ίδρυσε το Κυπριακό Κολλέγιο Τέχνης στην Αμμόχωστο. Στη συνέχεια υπήρξε ο ιδρυτής του Cyprus College of Art στην Κάτω Πάφο και του Summer School που λειτούργησε στο χωριό Λέμπα της Πάφου από το 1970 προσελκύοντας καλλιτέχνες και φοιτητές από πολλές χώρες.Η θερινή Σχολή Τέχνης στη Λέμπα είναι αναγνωρισμένη ως κολέγιο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ)

Άργότερα  ο καλλιτέχνης ίδρυσε  παρόμοια Σχολή και στη Λάρνακα.

Ο Στας Παράσκος έχει χαρακτηρισθεί ως «αιώνιος επαναστάτης» και ως «συνειδητοποιημένος αντικομφορμιστής». Ανήκει στη γενιά των καλλιτεχνών που γεννήθηκαν στα χρόνια του Μεσοπολέμου, στους δημιουργούς εκείνους οι οποίοι «με το έργο τους γεφύρωσαν τις παρακαταθήκες των σκαπανέων της κυπριακής τέχνης, όπως ο Διαμαντής και ο Κάνθος, με τις αναζητήσεις της δικής τους εποχής. Μέσα στις γόνιμες ζυμώσεις και διεργασίες εκείνης της περιόδου, η οποία φαίνεται να κλίνει τελικά προς τον κονστρουκτιβισμό και τη γεωμετρική αφαίρεση, ο Στας επιλέγει να πορευθεί τον δικό του, προσωπικό δρόμο δημιουργίας, που θα τον φέρει σε επαφή με τις κατακτήσεις κυρίως του φωβισμού. Μέσω του φωβισμού, και ειδικότερα της χρήσης του χρώματος ως δομικού στοιχείου των ζωγραφικών συνθέσεων, καθώς και της συνακόλουθης κατάργησης της έννοιας του βάθους, ο Στας θα ανακαλύψει και θα επαναφέρει στο προσκήνιο την αρχέγονη δυνατότητα της τέχνης να αποτελέσει την κατ’ εξοχήν λυτρωτική δύναμη απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα κάθε είδους δεσμά που επιβάλλουν οι κοινωνικές, ή άλλες, επιταγές».

Παρουσίασε το έργο του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό (Βρετανία, Ινδία, Βραζιλία). Έργα του βρίσκονται στις συλλογές της Tate Gallery, και σε άλλες μεγάλες γκαλερί της Αγγλίας και αλλού. Το 2005 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βραβεύθηκε επίσης με ανώτατες διακρίσεις ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού. (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ)

Ο Στας Παράσκος έχει γράψει και δυο βιβλία: To Cyprus of Copper (εξεδόθη το 1969 στην αγγλική) και το The Mythology of Cyprus (εξεδόθη το 1981 στην αγγλική και γερμανική). Και τα δυο εξεδόθησαν με δική του εικονογράφηση. Επίσης εικονογράφησε το βιβλίο Cyprus Legends Stories Poems (εξεδόθη το 1978).

Εκτός από τη ζωγραφική, ο Στας Παράσκος ασχολήθηκε και με τη γλυπτική. Το 2019 η Κυβέρνηση αποφάσισε να υλοποιήσει το όραμα του για τη δημιουργία Πολιτιστικού Χωριού στη Λέμπα σε συνεργασία με τις αρχές της περιοχής.

Ποιητής 

Λιγότερο γνωστή όπως αναφέρει ο Λούης Περεντός είναι η ενασχόληση του με την ποίηση. 

Το τραγούδι μου (περ. Κυπριακά Γράμματα, ΙΣΤ΄ 1951, σ. 230)

Θέλω κι’ εγώ να διαβάσω βιβλία, / θέλω κι’ εγώ μια δουλειά να δουλέψω, / θέλω κι’ εγώ να μπω σε σχολεία / κι’ άλλες ημέρες να μη ζητιανέψω. // Θέλω ταξίδια, να βλέπω τοπία, / θάλασσες νέες, καινούργια μια φύση, / θέλω να νοιώσω τι είν’ ευτυχία, / θέλω να φύγει από μένα η φθίση. // Θέλω κι’ εγώ σαν τους λίγους να ζήσω, / θέλω να φύγουνε οι αγωνίες, / θέλω κ’ εγώ σαν αυτούς να κυλήσω / μες σε θερμές αγκαλιές γυναικείες… // Μια κι’ όμως δεν έχω εκείνο που θέλω, / δίνω τη λίγη ζωή που κατέχω / για των ανθρώπων των άλλων το μέλλο. / Τίποτα άλλο να δώσω δεν έχω.

Η Γιαλλούρα και η Κλεοπάτρα (περ. Άνευ, τχ. 62, 2017)

Πολυώροφα κτίσματα / υποχωρούν και ανασυντάσσονται / σε στοιβάδες μπετόν. // Μέσα σε γρίζα συμφορά / απομεινάρια άλλων εποχών / ξεπροβάλλουν σαν κυκλάμινα / σε ρωγμή πεζοδρομίου. // Στον Αϊ Λάζαρο / προσεύχονται προσκυνητές / που δεν γνώρισαν ποτέ ζωή / και φοβούνται τον θάνατο. / Η οδός Νερού* άλλαξε ονομασία / απόκτησε αστική αξιοπρέπεια / και οι τιμές περιουσίας ανέβηκαν. // Τους παλιούς / εδώ πωλούσανε αγάπη / η Γιαλλούρα και η Κλεοπάτρα / κυκλοφορούν σαν φαντάσματα / μέσα στην εξαντλημένη μνήμη.

*Η οδός Νερού κοντά στην περιοχή του Αγίου Λαζάρου ήταν ο δρόμος όπου είχαν τα σπίτια τους γυναίκες ελευθερίων ηθών.

Ο Στας Παράσχος πέθανε στις 5 Μαρτίου 2014.