Παπανδρέου Ανδρέας
Έλληνας πολιτικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας από το τέλος του 1981, γιος του πολιτικού Γεωργίου Παπανδρέου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχετίστηκε στενά με την Κύπρο και τον αγώνα της. Ήταν δε ο πρώτος αρχηγός ελληνικής κυβέρνησης που επισκέφθηκε την Κύπρο.
Βλέπε Ντοκιμαντέρ
Γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1919 στη Χίο (όπου ο πατέρας του υπηρετούσε τότε ως νομάρχης, αν και η οικογένειά του κατάγεται από την Αχαΐα της Πελοποννήσου). Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Κατά την περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά συνελήφθη για αντιδικτατορική δραστηριότητα. Μετά την αποφυλάκισή του, το καλοκαίρι του 1939, πήγε στις ΗΠΑ όπου συνέχισε τις σπουδές του με ειδίκευση στα οικονομικά. Για ένα διάστημα, στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, υπηρέτησε στο αμερικανικό ναυτικό. Υφηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (1943), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μιννεσότα (1947-1956) και κοσμήτορας της Οικονομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϋ (1956). Δίδαξε επίσης σε Πανεπιστήμια στη Σουηδία και στον Καναδά.
Την πολιτική του σταδιοδρομία στην Ελλάδα άρχισε με το κόμμα της Ένωσης Κέντρου, του οποίου ηγείτο ο πατέρας του. Εξελέγη βουλευτής τον Φεβρουάριο του 1964 κι έγινε υπουργός Προεδρίας και αργότερα υπουργός Συντονισμού. Μετά τη ρήξη της κυβέρνησης με το παλάτι και την αποπομπή της, τον Ιούλιο του 1965, ο Ανδρέας Παπανδρέου αναδείχθηκε σε λαϊκό ηγέτη προβάλλοντας θέσεις όπως η Ελλάδα στους Έλληνες (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ) , ο λαός κυρίαρχος, ο στρατός στο Έθνος. Τότε στήθηκε εναντίον του η σκευωρία του ΑΣΠΙΔΑ, που ξεκίνησε από την Κύπρο κι εμφάνισε τον Παπανδρέου ως αρχηγό μυστικής οργάνωσης αξιωματικών του στρατού. Στη δίκη που έγινε, μεταξύ των μαρτύρων κατηγορίας ήσαν από την Κύπρο ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας (αρχηγός τότε της Εθνικής Φρουράς) και ο Νικόλαος Σαμψών.
Με την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα (21.4.1967), ο Ανδρέας Παπανδρέου συνελήφθη και φυλακίστηκε. Κρατήθηκε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1967, οπότε του επετράπη να εγκαταλείψει τη χώρα. Στο εξωτερικό ίδρυσε τότε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ) που στρεφόταν κατά του καθεστώτος των Αθηνών και, μεταξύ άλλων, είχε στελέχη και Κυπρίους, όπως και κάποια χρηματοδότηση από την Κύπρο.
Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974, μετά την τραγωδία της Κύπρου και την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος των Αθηνών. Ίδρυσε τότε το ΠΑΣΟΚ (Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα) στις 3 Σεπτεμβρίου 1974. Το κόμμα εξασφάλισε ποσοστό 13,5% στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1974. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1977 αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα (ποσοστό 25,33%) και κατέλαβε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στις εκλογές της 18 Νοεμβρίου 1981 το ΠΑΣΟΚ εξασφάλισε ποσοστό 48% των ψήφων και σχημάτισε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον αρχηγό του, Ανδρέα Παπανδρέου. Κέρδισε επίσης τις επόμενες εκλογές, του 1985, και διατηρήθηκε στην εξουσία και την επόμενη τετραετία.
Στις 23 Ιουνίου 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη. Κηδεύτηκε στις 26 Ιουνίου 1996 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους, κάτι που τελευταία φορά στην Ελλάδα είχε συμβεί το 1964, όταν είχε πεθάνει ο τότε βασιλέας Παύλος. Ο θάνατός του προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα, και πλήθη κόσμου, που κυμαίνονταν από «εκατοντάδες χιλιάδες» έως «εκατομμύρια» παρευρέθησαν στη κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Εκφωνήθηκαν συνολικά 12 επικήδειοι λόγοι από Έλληνες και ξένους αξιωματούχους, με πρώτο αυτόν του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και τελευταίο αυτόν του γιου του Ανδρέα Παπανδρέου και τότε υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Γιώργου Παπανδρέου, ενώ παρευρέθησαν σχεδόν 100 πολιτικές προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, πρωτοφανές για Έλληνα πολιτικό.
Φώτο Γκάλερι
