Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κληρικός, αγωνιστής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1911 στο χωριό Αγία Βαρβάρα της επαρχίας Λευκωσίας. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο το 1931 και αργότερα (1949-1950) φοίτησε στη Σχολή Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο δημοτικό σχολείο του χωριού. Αργότερα, φοίτησε στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο και αποφοίτησε με άριστα στα 1931. Ο ίδιος, σε ομιλία του, περιέγραψε με συγκίνηση την πορεία του από το δημοτικό σχολείο στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο, με τα εξής:

«Σαν τέλειωσα το δημοτικό ο πόθος μου να υπηρετήσω κάποτε την Εκκλησία έπεισε τον σεβαστό μου πατέρα- ήταν πολύ φτωχός- να με στείλει στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο».

Αμέσως μετά την αποφοίτηση του, εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος και ιεροψάλτης. Στην συνέχεια, ως εκπαιδευτικός, αρχικά ως δάσκαλος και αργότερα ως καθηγητής θρησκευτικών. Ειδικότερα, από το 1933 έως το 1936, διετέλεσε διευθυντής της Ελληνικής Σχολής Αλεξανδρέττας. Από το προαναφερόμενο έτος ως το 1972, με εξαίρεση ένα χρονικό διάστημα τη δεκαετία του 50, δίδαξε σε διάφορα σχολεία, πρώτα της Δημοτικής και ύστερα της Μέσης Εκπαίδευσης. Ο Μαραθεύτης Ι. Μιχαλάκης, γράφει χαρακτηριστικά για το εκπαιδευτικό έργο του Παπασταύρου πως «ως εκπαιδευτικός συνδυάζει αρμονικά τη θεωρητική διδασκαλία με την ηθική και πνευματική αγωγή». Το 1939, χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος και έπειτα ιερέας. Ο  Παπασταύρος , γι’ αυτά τα χρόνια ανέφερε στην ομιλία του:

«Όταν το τελείωσα (το Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο), δούλεψα κανένα χρόνο σε παραγγελιοδοχικό γραφείο και ύστερα νεαρός διορίστηκα και πήγα διευθυντής της Ελληνικής Σχολής Αλεξανδρέττας. ….Ο πόθος να υπηρετήσω την Εκκλησία και των εν έσω μια και το ράσο μου ήταν όχι προσφιλές, αλλά προσφιλέστατο στη θωριά, αφού φορούσε ο αείμνηστος πατέρας μου, έσπευσα στην ηλικία των 27 χρονών να εισέλθω στις τάξεις του ιερού κλήρου».

Ως ιερέας, όπως αναφέρεται στην εργασία των παιδιών του δημοτικού της κοινότητας, «υπηρέτησε στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου Λευκωσίας, στον Ιερό Ναό Φανερωμένης, στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών και στο Ίδρυμα Άγιος Νεκτάριος».

Την ίδια χρονιά της χειροτόνησης του, το 1939, ίδρυσε τα Κατηχητικά Σχολεία Λευκωσίας, αρχικά τα Ανώτερα και ακολούθως τα Κατώτερα. Στην προαναφερόμενη του ομιλία αναφέρθηκε και στην ίδρυση των Κατηχητικών Σχολείων με τα πιο κάτω:

«Μαζί με τα εφημεριακά μου καθήκοντα φρόντισα κι εγώ να λειτουργήσουν τα πρώτα Κατηχητικά Σχολεία. Πίστευα πως τότες πως η λύση των μεγάλων προβλημάτων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με επιτυχία, μόνο αν υπήρχαν άνθρωποι φωτισμένοι και ενάρετοι…..Τα Κατηχητικά Σχολεία αυτόν τον σκοπόν επιδίωκαν και επιδιώκουν…».

Σχεδόν ταυτόχρονα, προέβη στην ίδρυση της ΟΧΕΝ. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της Παγκύπριας  Οργάνωσης Θρησκευτικών Ορθοδόξων Ιδρυμάτων (Π.Ο.Θ.Ο.Ι). Αργότερα, στα 1945 ίδρυσε τη Νυχτερινή Σχολή της ΟΧΕΝ και έπειτα την Απογευματινή Σχολή Εργαζομένου Κοριτσιού. Ένα χρόνο μετά, το 1946, οργανώνει με την βοήθεια των συνεργατών του, την Ά Φιλανθρωπική Αγορά Λευκωσίας, η οποία απευθυνόταν στα παιδιά των Κατηχητικών Σχολείων.

Προτού χειροτονηθεί νυμφεύτηκε την Ιωάννα Κωσταντίνου Ευτυχίου. Απέκτησαν πέντε παιδιά.  Ο Παπασταύρος χαρακτήρισε την σύζυγο του «την πιστή σύντροφό του στην ζωή και στην πνευματική του πορεία».

Από το 1949 έως και το 1950, φοίτησε στην Σχολή Ιεροκηρύκων, Εξομολόγων, Κατηχητών της Εκκλησίας της Ελλάδος.

 Έντονη δραστηριότητα ανέπτυξε ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου και ως ενωτικός αγωνιστής, τόσο κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο όσο και μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Ως ηγέτης της OXEN, μυήθηκε στον προετοιμαζόμενο αγώνα και ήλθε σε επαφή με τον στρατιωτικό αρχηγό του αγώνα Γεώργιο Γρίβα-Διγενή αρκετά πριν από την έναρξή του. Ο Γρίβας είχε χρησιμοποιήσει τις οργανώσεις νεολαίας OXEN και ΠΕΟΝ ως «βάσεις ἐκκινήσεως, διά μίαν μετέπειτα πληρεστέραν συγκρότησιν τῶν μαχητικῶν ὁμάδων», όπως αναφέρει ο ίδιος στα Απομνημονεύματά του, ερχόμενος έγκαιρα σε επαφή με τους ηγέτες των δυο οργανώσεων Παπαγαθαγγέλου και Ποσκώτη.

Ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου έγινε έτσι στρατολόγος της ΕΟΚΑ. Επίσης, συχνά περιόδευε την Κύπρο, μιλώντας και ξεσηκώνοντας τη νεολαία. Η δραστηριότητά του καλύπτει αρκετούς τομείς και συνεχίζεται εντονότερη μετά την έναρξη του αγώνα. Μεταξύ άλλων, υπήρξε συνεργάτης του Γρηγόρη Αυξεντίου κι ο ιερέας που τέλεσε κρυφά τον γάμο του καταζητούμενου ήρωα της ΕΟΚΑ στον Καραβά.

Εξαιτίας της δραστηριότητάς του, ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου συνελήφθη από τους Άγγλους στις 9 Μαρτίου του 1956 κι εστάλη εξορία στις Σευχέλλες, μαζί με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ', τον επίσκοπο Κυρηνείας Κυπριανό και τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη γραμματέα της Μητρόπολης Κερύνειας γνωστό και ως Αλατζένο ή Αλατζια.. Όλοι τους κρατήθηκαν εξόριστοι στις Σεϋχέλλες για 13 μήνες. Μετά την απελευθέρωσή τους, κι αφού δεν τους επιτρεπόταν να επιστρέψουν στην Κύπρο, πήγαν στην Αθήνα όπου τους επιφυλάχθηκε  υποδοχή ηρώων κι όπου ανακηρύχθηκαν επίτιμοι δημότες της πόλης.

 (Βλέπε συνέντευξη του για την ίδρυση της ΕΟΚΑ)

Στην Κύπρο επέστρεψαν αμέσως μετά το τέλος του αγώνα, το 1959. Παραμένοντας ανένδοτος υποστηρικτής της ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα, ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου ήλθε αργότερα σε διαφωνία και ρήξη με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Στην Εκκλησιαστική Κρίση του 1972-1973 ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου τάχθηκε με τους τρεις Μητροπολίτες οι οποίοι καθαίρεσαν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.  

Έγραψε μελέτες, ποιήματα και άρθρα, θρησκευτικού και πατριωτικού βασικά περιεχομένου, όπως και τραγούδια για παιδιά (Βλέπε Βίντεο). Δημοσίευσε πολλές εργασίες του σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ εξέδωσε και τα ακόλουθα βιβλία:

1. Ψαλμοί καί Μελωδίαι (1962)

2. Γιά τῆς Καρδιᾶς τό Πύρωμα  (τραγούδια, 1964)

3. Καί τώρα Προσευχή (παιδικές προσευχές, 1964)

4. Θεέ μου νά ξημέρωσεν (τραγούδια, 1965)

5.  Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ (ψαλμοί, μελωδίες, 1967)

6. Τό Προσευχητάριο τοῦ  παιδιοῦ (1969)

7. Γνωριμία μέ τίς γιορτές μας (1972)

8. Πιστοί μέχρι θανάτου (1974)

9. Συντροφιάμέ τους ῾Αγίους (τ. Α', 1976, τ. Β', 1979)

10. Μορφές πού ἅγιασαν τήν Κύπρο  (α' έκδοση, 1978, γ' έκδοση, 1988)

11.Ο άγιος Νεκτάριος Αιγίνης ο θαυματουργός (1986)

12. Σπυρίδων ο Τριμυθούντος (1988)

13. Παιδικά Φτερουγίσματα. Ποιήματα για παιδιά. Έκδοση Ιδρύματος Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου (1989)

14. Όμορφα χρόνια. Ποιήματα για παιδιά. Έκδοση Ιδρύματος Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου (1991)

15. Η Μαρτυρία μου. Πώς έζησα την προπαρασκευή και τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Έκδοση Ιδρύματος Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου (1995).

Ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου πέθανε στις 10 Μαΐου 2001.