Παλαίπαφος
Ονομασία της αρχαίας Πάφου, που βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού χωριού Κούκλια. Η ονομασία αυτή δόθηκε για να ξεχωρίζει η πόλη από τη Νέαν Πάφον που είχε κτιστεί στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα στην τοποθεσία της σημερινής Κάτω Πάφου.
Ο αρχαιολογικός χώρος, που από το Σεπτέμβριο του 1980 έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, ήταν η έδρα του ομώνυμου βασιλείου της αρχαίας Κύπρου, που ξεκινούσε από τον Ακάμα και έφτανε μέχρι το Πισσούρι, μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. Στη συνέχεια, περιήλθε στους Πτολεμαίους της Αιγύπτου και το διοικητικό της κέντρο μεταφέρθηκε στη θέση που συναντάται σήμερα η σύγχρονη πόλη της Πάφου. Την πιο χαρακτηριστική εικόνα του σημερινού αρχαιολογικού χώρου συνέθεσε η γόνιμη Ρωμαϊκή περίοδος με το ιερό της Αφροδίτης να γίνεται το κέντρο για θρησκευτικά ζητήματα, ενώ παράλληλα κατείχε τον έλεγχο της κοπής χάλκινων νομισμάτων σ’ ολόκληρο το νησί. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να δει τον Ιερό Ναό Αφροδίτης, πολύχρωμα ψηφιδωτά που διηγούνται ιστορίες χιλετιών, νεκροπόλεις, όπως ο βασιλικός τάφος της Ύστερης Κλασσικής περιόδου, και προϊστορικές οχυρώσεις (ο Λόφος του Μάρκελλου με την βορειοδυτική πύλη της Παλαιπάφου). Στο χώρο συναντώνται επίσης τα ερείπια κτισμάτων Αρχαϊκής και Κλασσικής περιόδου, η οικία της Λήδας, η οικία με περιστύλιο στην τοποθεσία Ευρετή-Αρκάλου, η Μεσαιωνική Αγρέπαυλη, το ανάκτορο στη θέση Χατζή Απτουλάχ (έδρα του τότε βασιλιά της Παλαιπάφου), η εκκλησία της Παναγίας Καθολικής Κουκλιών, ο αρχαίος ζαχαρόμυλος των Λουζινιανών στην παράκτια πεδιάδα, και το ελαιοτριβείο (στην περιοχή Στυλλάρκα).