Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Λάρνακας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, περί τα 51 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λάρνακας. Στα διοικητικά του όρια περιλαμβάνονται σήμερα και οι οικισμοί Παρσάτα και Δράπεια, που βρίσκονται στα νοτιοανατολικά του.

Η Ορά είναι κτισμένη σε ημιορεινή περιοχή, σε μέσο υψόμετρο 520 μέτρων. Το ανάγλυφο στην περιοχή της έχει μια αισθητή κλίση προς τα νότια, οι δε επικλινείς πλαγιές είναι διαμελισμένες από αρκετά ρυάκια που πηγάζουν βορειότερα και τροφοδοτούν με νερό τον ποταμό Βασιλικό.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν τα πυριγενή πετρώματα (κυρίως διαβάσες, γάββροι, σερπεντινίτες, πλαγιογρανίτες και λάβες) και οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη, φαιοχώματα και ασβεστούχα εδάφη.

Η Ορά δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση που φθάνει τα 614 χιλιοστόμετρα (μέσος όρος περιόδου 1951-1980). Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα εσπεριδοειδή, οι ελιές, οι χαρουπιές, τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, οι αμυγδαλιές, λίγα φρουτόδεντρα (δαμασκηνιές, ροδιές και συκιές) και ελάχιστα νομευτικά φυτά, όσπρια (λουβιά και ρεβίθια) και λαχανικά. Η μεγαλύτερη ωστόσο έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και καταλαμβάνεται από ποικίλη φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, ξισταρκές, τριμιθιές και αγριοτερατσιές.

Η Ορά συγκαταλέγεται μεταξύ των χωριών που έχουν ευεργετηθεί από το Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς, με την κατασκευή χωμάτινης υδατοδεξαμενής χωρητικότητας 62.000 μ³ για την άρδευση έκτασης γης του χωριού, τη βελτίωση και ασφαλτόστρωση δρόμων μέσα στο χωριό, τη βελτίωση διαφόρων αγροτικών δρόμων, την εκτέλεση υδρευτικού σχεδίου και την κατασκευή αναβαθμίδων.

Η οδική σύνδεση της Οράς με τα γύρω χωριά γίνεται με ελικοειδείς δρόμους εξαιτίας του απότομου ανάγλυφου της περιοχής. Στα δυτικά συνδέεται με το χωριό Μελίνη (περί τα 4 χμ.), στα βόρεια με το χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς (περί τα 3 χμ.), και στα νοτιοανατολικά με το χωριό Λάγεια (περί τα 7χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας οπότε, κατά τον ντε Μας Λατρί, περιλαμβανόταν στα βασιλικά κτήματα. Μάλιστα υφίστατο με την ίδια ακριβώς ονομασία, παρά το ότι παλαιότεροι ερευνητές (όπως ο Ν. Κληρίδης) γράφουν ότι δεν απαντάται σε παλαιές πηγές. Για παράδειγμα στον χάρτη του Abraham Ortelius (1573), το χωριό βρίσκεται σημειωμένο ως φέουδο με την ονομασία: Ora. Συνεπώς το χωριό δεν ιδρύθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως υπέθεσαν μερικοί, αλλά είναι αρχαιότερο. Η ονομασία του, ωστόσο, είναι δύσκολο να ετυμολογηθεί και πιθανώς δεν ήταν η αρχική αλλά αποτελεί παραφθορά της κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας.

Ο G. Jeffery (1918) μνημονεύει την εκκλησία του χωριού την αφιερωμένη στην αγία Μαρίνα, που την θεωρεί όμως ξανακτισμένη στη θέση παλαιότερης.

Η Ορά ήταν από τις πρώτες κοινότητες της Κύπρου που απέκτησαν σχολείο, όταν ακόμη και πόλεις του νησιού στερούνταν εκπαιδευτηρίων. Σύμφωνα προς τις υπάρχουσες πληροφορίες, αρχικά δίδασκαν λίγα γράμματα οι ιερείς του χωριού στον περίβολο της εκκλησίας. Από το 1840 περίπου, άρχισε να λειτουργεί κοινοτικό σχολείο με πρώτο δάσκαλο τον Χατζηχριστοφήν Χατζηγιάννη (Χατζηκουτούαν) και δεύτερο τον Χατζηπαυλήν Χατζηιωάννου, γνωστόν ως Χατζηδασκαλούδιν. Και οι δυο αμείβονταν με «σαββαδκιάτικα» (=δώρα σε τρόφιμα κ.α. είδη, που έπαιρναν κάθε Σάββατο). Το 1860 ιδρύθηκε νέο σχολείο με δαπάνη του συγχωριανού Ευθυμίου Α. Οράτη. Αυτός είχε φύγει από την Ορά σε νεαρή ηλικία κι ορφανός, εργάστηκε αρχικά στη Λεμεσό κι ύστερα αναζήτησε την τύχη του στην Αίγυπτο. Εκεί, κατόρθωσε με σκληρή εργασία να προοδεύσει και να πλουτίσει, οπότε ανέλαβε όλη την οικονομική δαπάνη για την ίδρυση και συντήρηση σχολείου στο χωριό του. Το σχολείο, που κτίστηκε στη μέση του χωριού, δυτικά της εκκλησίας, ονομάστηκε Οράτειον. Ο Ευθύμιος Α. Οράτης συνέχισε να συντηρεί το σχολείο μέχρι τον θάνατό του το 1886. Αλλά και με τη διαθήκη του άφησε στο χωριό του, και ιδίως υπέρ του σχολείου, σημαντικότατο για την εποχή κληροδότημα, με το οποίο το σχολείο συντηρείτο τουλάχιστον μέχρι το 1918. Οι δάσκαλοι διορίζονταν από τον ίδιο και αργότερα από τους κληρονόμους του.

Ο πρώτος Άγγλος επιθεωρητής Ιερεμίας Σπένσερ έγραψε (στην αρχή της Αγγλοκρατίας) ότι στη σχολή της Οράς φοιτούσαν τότε 25 παιδιά που διδάσκονταν «πολύ ωραία». Πρόσθεσε δε ότι το χωριό είχε 334 κατοίκους που όλοι ήταν Χριστιανοί και φαίνονταν άνθρωποι με καλές διαθέσεις.

Στην Ορά έπεσε μαχόμενος κατά των Άγγλων στις 21.3.1957, ο ήρωας του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ Πετράκης Κυπριανού*.

Το χωριό διατηρεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό πολλά στοιχεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής του.

Οράς υδατοδεξαμενή: Χωμάτινη υδατοδεξαμενή, χωρητικότητας 62.000 μ³, που κατασκευάστηκε το 1983 στα βορειοδυτικά του χωριού Ορά στα πλαίσια του Σχεδίου Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς. Έχει ύψος 10 μ., μήκος 504 μ., όγκο 28.000 μ³ και επιφάνεια 12.000 μ². Το νερό της υδατοδεξαμενής αρδεύει έκταση γης του χωριού Ορά.