Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το ξωκλήσι του Αγίου Ονουφρίου ανήκει στο μοναστήρι της Παναγίας του Μαχαιρά, και βρίσκεται στα βουνά του Μαχαιρά, στην αριστερή όχθη ωραίας και ειδυλλιακής κοιλάδας, στα ανατολικά του μοναστηριού και επί του δρόμου Καμπιών-Καπέδων-Μαχαιρά. Παρά το ότι ο σωζόμενος μικρός, πετρόκτιστος και μονότρουλλος ναός είναι νεότερο κτίσμα που μάλιστα υπέστη επανειλημμένες ανακαινίσεις (1966-1967 και υστερότερα), ωστόσο ο Άγιος Ονούφριος αναφέρεται ότι υπήρξε μικρό μοναστήρι από τα χρόνια, τουλάχιστον, της Φραγκοκρατίας. Στο γνωστό χειρόγραφο Λειμωνίδα, μνημονεύεται το μοναστήρι του Αγίου Ονουφρίου («Κυπριακά Χρονικά», ΙΓ, σ. 53). Μερικοί δε (όπως ο Rubert Gunnis) θεωρούν ότι ο αρχικός ναός του Αγίου Ονουφρίου είναι κτίσμα του 14ου αιώνα.

Το μικρό μοναστήρι του Αγίου Ονουφρίου (εάν πράγματι υπήρξε ποτέ μοναστήρι), θα πρέπει να διαλύθηκε ενωρίς μετά την Οθωμανική κατάκτηση της Κύπρου (1570-71), τοπική δε παράδοση αναφέρει ότι ο ναός του ανοικοδομήθηκε πολύ αργότερα, περί το 1740, από τον ηγούμενο Μαχαιρά Παρθένιον. Επιδιόρθωση του μικρού ναού μνημονεύεται σε χειρόγραφο σημείωμα επί βιβλίου του μοναστηριού του Αγίου Ηρακλειδίου ότι έγινε τον Μάρτιο του 1818 από τον Χατζησάββαν, συγγενή του εθνομάρτυρα αρχιεπισκόπου Κυπριανού (πιθανότατα κατόπιν εντολής του ιδίου του Κυπριανού). Αργότερα ο ναός παρέμεινε και πάλι σε κατάσταση εγκατάλειψης, και για αρκετά χρόνια εχρησιμοποιείτο ως καταφύγιο βοσκών της περιοχής, με αποτέλεσμα νέα ερήμωσή του. Πρόσφατα ο ναός ανακαινίσθηκε και πάλι και εφοδιάσθηκε με τέμπλο, αγίαν τράπεζα, εικόνες και επίπλωση και όλα τα απαραίτητα για την τέλεση λειτουργιών. Επίσης, εσωτερικά ο ναός κοσμήθηκε και με τοιχογραφίες, ενώ εξωτερικά ισοπεδώθηκε και δενδροφυτεύθηκε η περιοχή. Τις τοιχογραφίες και φορητές εικόνες έκανε ο ιεροδιάκονος του μοναστηριού του Μαχαιρά Ιγνάτιος.

Το εκκλησάκι είναι διαστάσεων 9,10X2,90 μέτρων, περιλαμβανομένης της κόγχης του ιερού, αλλά εκτός του νάρθηκα, ο οποίος είναι διαστάσεων 3,50X2,00 μέτρων.

Ο Άγιος Ονούφριος

Ο Άγιος Ονούφριος έζησε τον 4ο αιώνα πρώτα σε κοινόβιο κοντά στην Ερμούπολη των Θηβών της Αιγύπτου και αργότερα περιπλανήθηκε στην αιγυπτιακή έρημο. Εξήντα χρόνια μακριά από ανθρώπινο μάτι, μόνος με μόνο το Θεό αγωνίστηκε σκληρά ενάντια στα πάθη του και τους δαίμονες, καθαρίστηκε και καθαγιάστηκε. 

Ο Όσιος Παφνούτιος συνάντησε τον Άγιο Ονούφριο, κατόπιν οδηγιών των Αγγέλων του Θεού στην έρημο. Παρουσιάστηκε μπροστά του γυμνός και δασύτριχος, καλυμμένος με τρίχες σαν άγριο ζώο. Στη μέση ήταν ζωσμένος με βλαστούς δέντρων. Ο Όσιος Παφνούτιος τρόμαξε όταν τον είδε και ανέβηκε σε ένα ψηλό βράχο να κρυφτεί.  Εκείνος εξαντλημένος έπεσε κάτω και είπε: «Κατέβα. Δούλε του Κυρίου, Παφνούτιε, και μη φοβάσαι. Γιατί και εγώ είμαι άνθρωπος αμαρτωλός που ασκούμαι για τη σωτηρία της ψυχής μου σε αυτή την έρημο».

Η μνήμη του γιορτάζεται στις 12 Ιουνίου.