Ουμ Χαράμ
Στενή συνεργάτιδα του προφήτη Μωάμεθ που πέθανε κι ετάφη στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της πρώτης μεγάλης αραβικής επιδρομής υπό τον εμίρη της Συρίας Μωαβία το 649 μ.Χ., ή το έτος 27 από Εγίρας. (Βλέπε λήμμα Αραβικές Επιδρομές). Μετά την πρώτη αυτή αραβική επιδρομή (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος - Αρχείο ΡΙΚ) εγκαινιάζονται και οι πρώτες σχέσεις και επαφές του Ισλάμ με την Κύπρο.
Υπάρχει η εντύπωση ότι η Ουμ Χαράμ ήταν συγγενής ή νονά ή παραμάνα του προφήτη Μωάμεθ. Όμως τέτοιες σχέσεις δεν μαρτυρούνται, και η εσφαλμένη αναφορά πολλών συγγραφέων περί συγγενείας της με τον Μωάμεθ προέκυψε από το γεγονός ότι αυτή ήταν θεία του Ανάς Ιμπντ Μαλίκ που ήταν ο ιδιαίτερος γραμματέας κι ο πιστός υπηρέτης του προφήτη. Αναφέρεται πάντως ότι ο Μωάμεθ αγαπούσε κι εκτιμούσε πολύ την Ουμ Χαράμ, την οποία κι επισκεπτόταν συχνά στο σπίτι της στη Μέκκα. Η Ουμ Χαράμ ήταν από τους πρώτους πιστούς του Μωάμεθ και μια απ’ εκείνους που τον βοήθησαν στη φυγή του (εγίρα) από τη Μέκκα στη Μεδίνα, γεγονός που συνέβη τον Σεπτέμβριο του 622 μ.Χ. και που καθιερώθηκε σαν η αρχή της μουσουλμανικής χρονολόγησης.
Το πλήρες όνομά της ήταν Ουμ Χαράμ Μιλχάν Χαλίτ Ζαΐτ Χαράμ Γιενούπ. Ήταν κόρη του Μιλχάν Ανσαρί κι αδελφή της Ουμ Σουλεϊμ (μητέρας του Ανάς, του γραμματικού του Μωάμεθ). Πολλοί υποστήριξαν ότι το Ουμ Χαράμ είναι επώνυμο, ενώ το όνομά της παραμένει άγνωστο. Η Ουμ Χαράμ παντρεύτηκε αρχικά τον Αμρ-μπιν-Κεΐς που είχε πολεμήσει το 623 μ.Χ. στο Βαδρ και στο Οχώδ όπου και σκοτώθηκε. Από τον γάμο της αυτό απέκτησε δυο γιους, τον Αβδουλλάχ και τον Κεΐς. Σε δεύτερο γάμο παντρεύτηκε τον Ουβάδα Ιμπντ-ας-Σαμίτ με τον οποίο απέκτησε έναν ακόμη γιο, τον οποίο κι ονόμασε Μωάμεθ. Ο Ουβάδα είχε πολεμήσει στο Βαδρ, είχε διδάξει το Κοράνι στη Μεδίνα, είχε υπηρετήσει ως δάσκαλος στο Χιμς και τελικά είχε γίνει πρώτος καδής της Παλαιστίνης, πέθανε δε στα Ιεροσόλυμα το έτος 34 από Εγίρας (=655 μ.Χ.) σε ηλικία 72 χρόνων.
Ο Ουβάδα Ιμπντ-ας-Σαμίτ είχε πάρει μέρος στη μεγάλη αραβική επίθεση κατά της Κύπρου την άνοιξη του 647 μ.Χ. Ο αρχηγός της εκστρατείας, εμίρης της Συρίας Μωαβίας, συνοδευόταν από τη σύζυγό του Φακχιτάχ, σύμφωνα προς εντολή του χαλίφη Οθμάν που είχε επιτρέψει την επιχείρηση αυτή. Ακολουθώντας το παράδειγμά του, οι αξιωματούχοι του πήραν επίσης μαζί τις συζύγους τους, κι έτσι η Ουμ Χαράμ ακολούθησε τον Ουβάδα στην Κύπρο.
Η αποβίβασή τους έγινε κάπου κοντά στην πόλη του Κιτίου (σημερινή Λάρνακα). Όταν αποβιβάστηκε στη ξηρά, η Ουμ Χαράμ ανέβηκε σε μια μούλα (ημίονο) για την μετάβασή της στα ενδότερα του νησιού. Βαδίζοντας όμως, πολύ σύντομα έπεσε από το ζώο και σκοτώθηκε. Ετάφη αμέσως στο ίδιο μέρος, στη νοτιοδυτική ακτή της αλυκής της Λάρνακας, όπου αργότερα κτίστηκε το τέμενός της, ο γνωστός τεκκές Χαλά Σουλτάν (για τον οποίο βλέπε χωριστό λήμμα Χαλά Σουλτάν τεκκές).
Σύμφωνα προς ένα από τους βιογράφους της, η Ουμ Χαράμ έπεσε από το ζώο της και πέθανε σπάζοντας τον λαιμό της, κατά τη διάρκεια επιθέσεως "Γενουατών απίστων". Βέβαια δεν υπήρχαν τότε Γενουάτες κι αν έγινε πράγματι κάποια μάχη εκεί, θα επρόκειτο για αντίσταση κυπριακών (βυζαντινών) δυνάμεων κατά των εισβολέων Αράβων που είχαν αποβιβαστεί.
Η Ουμ Χαράμ θεωρείται άγια γυναίκα και θαυματουργός από τους Μωαμεθανούς από τους οποίους τιμάται ιδιαίτερα. Μάλιστα το τέμενός της στην Κύπρο θεωρείται το τρίτο σημαντικότερο για τους Μωαμεθανούς, μετά την Καάβα στη Μέκκα και το τέμενος του Μωάμεθ στη Μεδίνα. Σε παλαιότερες εποχές τα παραπλέοντα την κοντινή ακτή οθωμανικά καράβια το χαιρετούσαν με κανονιοβολισμούς. Το τέμενος της Ουμ Χαράμ είναι γνωστό και με την ονομασία Τάφος της Αγίας Γυναίκας. Ο καθ’ αυτό τάφος της Ουμ Χαράμ, μέσα στο τέμενος, είναι σκεπασμένος με πράσινο βελούδο (το πράσινο είναι το χρώμα του Παραδείσου) και αποτελείται από τρεις ογκόλιθους. Οι ογκόλιθοι λέγεται ότι είχαν μεταφερθεί με θαύμα από μόνοι τους, από την Παλαιστίνη, ο δε ένας ορθώνεται στο κεφάλι της ενταφιασμένης, ο δεύτερος στα πόδια της και ο τρίτος αιωρείται πάνω από τους άλλους δυο. Πιθανότατα πρόκειται για προϋπάρχον προϊστορικό μνημείο που βρισκόταν στην περιοχή εκείνη (όπου υπάρχουν κατάλοιπα μεγάλης προϊστορικής πόλης) που χρησιμοποιήθηκε ως τάφος της Ουμ Χαράμ.
Το τέμενος σήμερα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους χώρους λατρείας των Τουρκοκυπρίων (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ) αλλά και σημαντικός τουριστικός προορισμός.
Και τραγούδι
Το 1999, ο Άλκης Αλκαίος εμπνευσμένος από την ιστορία της «μωαμεθανής αγίας γυναίκας», έγραψε το Ουμ Χαράμ. Ο Δημήτρης Μητροπάνος το ερμήνευσε σε μουσική Μάριου Τόκα και συμπεριλαμβάνεται στον δίσκο "Έντελβάις".
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια