Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αγία Βαρβάρα- Agia Varvara. Χωριό 310 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται 22 περίπου χμ. στα νότια της Λευκωσίας, στα αριστερά του υπεραστικού δρόμου Λευκωσίας- Λεμεσού.

 

Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 380 χιλιοστόμετρα.Το χωριό χαρακτηρίζεται από αρκετές γυμνές και ακαλλιέργητες εκτάσεις. Στα καλλιεργούμενα κτήματα κυριαρχούν τα σιτηρά, ιδιαίτερα το σιτάρι και το κριθάρι. Καλλιεργούνται, επίσης, λίγα νομευτικά φυτά, καθώς και το αμπέλι σε πολύ μικρή κλίμακα, οι ελιές, οι αμυγδαλιές και λίγα εσπεριδοειδή. Στην Αγία Άννα εκτρέφονται  πρόβατα, κατσίκες, αγελάδες,  χοίροι και  κοτόπουλα.

 

Ιστορικά στοιχεία

Ο Ευρ. Ν. Φραγκούδης στο «Εγχειρίδιο Χωρογραφίας και Γενικής Ιστορίας της Κύπρου», που εκδόθηκε το 1885, αναφέρει πως η Αγία Βαρβάρα παρήγε άριστη σταφίδα.

 

Στην εκκλησία του χωριού, την αφιερωμένη στην αγία Βαρβάρα, χτίσμα του 19ου αιώνα, σώζονται δυο ενδιαφέρουσες εικόνες, που μεταφέρθηκαν εδώ το 1570 από γειτονικό χωριό, για να διασωθούν από τους Τούρκους.

 

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Πιθανότατα είχε ιδρυθεί κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Το χωριό βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες (της περιόδου της Βενετοκρατίας και αργότερα) ως S. Barbara.

 

Στην περιοχή του χωριού ανευρέθησαν αρχαία κατάλοιπα. Προφανώς η περιοχή του ανήκε στο βασίλειο του Ιδαλίου, όπου ανήκε και η γειτονική Αλάμπρα (Αλαμπρία) σύμφωνα προς αναφορά στη γνωστή αρχαία πινακίδα του Ιδαλίου.

 

Βλέπε λήμμα: Ιδάλιον

 

Το τοπίο

Το τοπίο του χωριού είναι λοφώδες και διαμελισμένο, το μεν βόρειο τμήμα του από τον ποταμό Γιαλιά και τον παραπόταμό του Αλυκό, το δε νότιο από τον ποταμό Τρέμιθο.

 

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), οι αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών), οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκωσίας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, κροκάλες και ψαμμιτικές μάργες), το σύναγμα (αποθέσεις άμμων και χαλικιών της Πλειστόκαινης περιόδου), οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου και οι λάβες του Οφιολιθικού Συμπλέγματος Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη, ερυθρογαίες, προσχωσιγενή εδάφη και φαιοχώματα.

 

Η Αγία Βαρβάρα συνδέεται οδικά στα ανατολικά με τον νέο δρόμο Λευκωσίας - Λεμεσού και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Μαθιάτης (περί τα 5 χμ.). Συνδέεται επίσης στα βορειοδυτικά με το χωριό Κοτσιάτης (περί τα 3 χμ.).

 

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

 

Χρονολογία	Κάτοικοι
1881	449
1891	477
1901	514
1911	558
1921	594
1931	612
1946	762
1960	829
1973	887
1976	1.120
1982	1.027
1992	1.304
2001	1.417
2011	2204
2021	2866

 

 

Ένα μεγάλο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του χωριού εργοδοτείται στην πόλη και τα προάστια της Λευκωσίας καθώς και στην πόλη της Λάρνακας.

 

Χώρος επεξεργασίας χαλκού στην αρχαιότητα

Στην περιοχή του χωριού αυτού της επαρχίας Λευκωσίας υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι. Στην τοποθεσία «Αλμυρός» (περί το 1 χιλιόμετρο νότια του χωριού) έγιναν ανασκαφές από ομάδες φοιτητών των Πανεπιστημίων της Γενεύης και του Σίδνεϊ, υπό τη διεύθυνση του δρα Walter Fasnacht του Εθνικού Ελβετικού Μουσείου. Αποτέλεσμα των ανασκαφών ήταν να έλθει στο φως ένας χώρος επεξεργασίας χαλκού που ευρισκόταν σε λειτουργία τόσο κατά την Αρχαϊκή όσο και κατά την Κλασική και Ελληνιστική ακόμη περίοδο, βάσει χρονολογήσεων με τη μέθοδο του Ανθρακα 14 αλλά και των δειγμάτων κεραμικής και μερικών ειδωλίων που βρέθηκαν.

 

Βλέπε λήμμα: Χαλκός

 

Ο χώρος ευρίσκεται σε ηφαιστειογενή στρώματα, και σύμφωνα προς τα ανασκαφικά δεδομένα, σ' αυτόν εγίνετο τόσο εξόρυξη μεταλλεύματος, κυρίως σε μορφή χαλκοπυρίτη, όσο και επεξεργασία του: σπάσιμο, ψήσιμο σε καμίνους και ψύξη του μεταλλεύματος, διαχωρισμός της σκουριάς και παραγωγή χαλκού. Ο παραγόμενος στον χώρο αυτό χαλκός ήταν δύο ειδών: πολύ καθαρός και κατεργασμένος, αλλά και ακατέργαστος, με προσμίξεις σιδήρου και θείου διαφόρων ποσοτήτων. Στον χώρο υπάρχουν μεγάλες ποσότητες σκουριάς, η οποία απερρίπτετο ως άχρηστο υλικό. Ο χώρος δεν υπήρξε ποτέ μεγάλο κέντρο παραγωγής χαλκού, αλλά προσφέρει τη δυνατότητα καλύτερης μελέτης και κατανόησης της όλης διαδικασίας παραγωγής χαλκού στην αρχαία Κύπρο.

 

Αύξηση πληθυσμού

Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός του χωριού σχεδόν διπλασιάστηκε. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με πολλές και διαφορετικές εργασίες. Πολλοί εργάζονται στη Λευκωσία ως ιδιωτικοί ή κυβερνητικοί υπάλληλοι, τεχνίτες, εργάτες σε εργοστάσια ή οικοδομικές εργασίες και άλλοι έχουν ιδιόκτητα καταστήματα ή εργαστήρια. Άλλοι μένουν στο χωριό και ασχολούνται με τη γεωργία, και την κτηνοτροφία. Τόσο τα εργοστάσια ραπτικής , που υπάρχουν μέσα στο χωριό, όσο και τα εργοστάσια της βιομηχανικής ζώνης και το κεραμείο έξω από το χωριό, απασχολούν αρκετούς κατοίκους.

Στο χωριό υπάρχουν 3 εξωκλήσια και η εκκλησία της Αγία Βαρβάρας. Επίσης το πάρκο γλυπτικής, το φράγμα, ο Αρχαιολογικός χώρος "Αλμύρας" και το Πρωτοβιομηχανικό Εργαστήρι που μετά από προσπάθειες του Κοινοτικού Συμβουλίου εντάχθηκε στα προγράμματα του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (Κ.Ο.Τ.) με αποτέλεσμα να το επισκέπτονται αρκετοί ξένοι περιηγητές. Το εργαστήριο συνδυάζει μια παραδοσιακή κατοικία με χώρο εργασίας, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα ενδιαφέρον μουσείο, στο οποίο παρουσιάζεται και αναδεικνύεται η καθημερινή ζωή των προηγούμενων ετών στο νησί.

Το εργαστήριο χρησιμοποιεί πρωτοβιομηχανικό εξοπλισμό της δεκαετίας του 1920: αλευρόμυλο, μύλο θρυμματισμού σιταριού και ελαιοτριβείο που λειτουργούσαν μ΄ ένα μόνο κινητήρα που διένειμε την κίνηση των μηχανημάτων ανάλογα με τις ανάγκες του ιδιοκτήτη μέσω ενός συνδυασμού αξόνων μετάδοσης της κίνησης, τροχών και ιμάντων.

 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίας Βαρβάρας