Ορφεύς
Μυθικός προομηρικός ποιητής. Καταγόταν από τη Θράκη και εθεωρείτο γιος της Καλλιόπης ή κάποιας άλλης Μούσας. Κατά τον μύθο έπαιζε τόσο ωραία τη λύρα, ώστε τα άγρια θηρία δαμάζονταν από τη μουσική του. Ήταν ακόμη οπαδός του Διονύσου και της λατρείας του. Στον αρχαίο κόσμο πιστευόταν ότι ο Ορφεύς έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και με το τραγούδι του βοήθησε τους Αργοναύτες να αντισταθούν στο τραγούδι των Σειρήνων. Νυμφεύθηκε τη νύμφη Ευρυδίκη, την οποία, μετά τον θάνατό της, κατέβηκε στον Άδη για να επαναφέρει στη ζωή. Η Περσεφόνη του επέτρεψε να το κάμει με τον όρο να μη κοιτάξει την Ευρυδίκη στον δρόμο της επιστροφής. Όμως, όταν πλησίαζαν τον κόσμο των ζωντανών, ο Ορφεύς ξεχάστηκε και γύρισε να δει τη γυναίκα του, με αποτέλεσμα αυτή να εξαφανιστεί για πάντα. Αργότερα ο Ορφεύς διαμελίστηκε από τις Μαινάδες της Θράκης. Το κεφάλι του, πλέοντας τον Έβρο ποταμό, παρασύρθηκε στο Αιγαίο και έφθασε στην ακτή της Λέσβου, όπου τάφηκε από τους κατοίκους του νησιού. Ο Ορφεύς εθεωρείτο επίσης ο ιδρυτής των Ορφικών Μυστηρίων.
Στα έργα του Ἀργοναυτικά και Ὕμνοι συναντώνται αναφορές στην Κύπρο και σε θεότητες που σχετίζονται μ’ αυτήν. Στα Ἀργοναυτικά (1284-1290) μιλά για τη δημιουργία της Κύπρου. Κατά τον Ορφέα η Κύπρος γεννήθηκε στα παμπάλαια χρόνια εξαιτίας της οργής του Ποσειδώνος. Σύμφωνα με τον μύθο που παραδίδει ο ποιητής, ο Ζευς φιλονίκησε με τον Ποσειδώνα για τα γοργόποδα άλογα («ἀελλοπόδων ὑπέρ ἵππων»). Πάνω στην οργή του ο Ποσειδών χτύπησε τη γη της Λυκαονίας, χώρας στη νότια Μικρά Ασία, και την κομμάτιασε. Έτσι γεννήθηκαν τα νησιά Σαρδηνία, Εύβοια και η «ανεμόδαρτη» Κύπρος.
Εκτός από το επίθετο ανεμόδαρτη («ἠ νεμόεσσα») ο Ορφεύς, σε άλλο σημείο των Ἀργοναυτικῶν αποδίδει στην Κύπρο και το επίθετο απόκρημνη («αἰπεινή Κύπρος»). Στον 55ο Ὕμνο ο Ορφεύς, απευθυνόμενος στην Αφροδίτη, τονίζει την τεράστια, συμπαντική της δύναμη και την ονομάζει «Κυπρογενή» (γεννημένη στην Κύπρο). Προσθέτει ακόμη ότι η θεά κατοικεί στην «τροφό» της Κύπρο, όπου ωραίες παρθένες και νύμφες την υμνούν κάθε χρόνο μαζί με τον αθάνατο αγνό της Άδωνι. Σε επίκληση προς τον Αδωνι, στην αρχή του 56ου Ὕμνου, ο ποιητής αναφέρεται στις ιδιότητες του ωραίου θεού και τις περιπέτειές του και τον ονομάζει γλυκό βλαστάρι της Κύπριδος, δηλαδή παιδί της.
Συχνά επίσης ο Ορφεύς αναφέρει την Κύπριν Αφροδίτη, που την ονομάζει «ἐρωτοτρόφον Κύπριν» και «κούρην Παφίαν» (νεαρή Παφία). Την Κύπριν Αφροδίτη ονομάζει ακόμη και Νύχτα, γιατί η Νύχτα τα γεννά όλα όπως και η Κύπρις.
Τέλος, απευθυνόμενος ο Ορφεύς στον θεό του πολέμου Άρη (65.6-9) υπαινίσσεται τις σχέσεις του με την Κύπριν και τον καλεί να ριχτεί στην αγκάλη της για να σταματήσει τον πόλεμο και να φέρει την ειρήνη.
Ένα από τα ωραιότερα αρχαία ψηφιδωτά της Πάφου, κι από τα πιο σημαντικά της Κύπρου, είναι μεγάλη παράσταση που παρουσιάζει τον Ορφέα να παίζει την λύρα του ενώ γύρω του διάφορα άγρια ζώα ακούνε μαγεμένα. Το θαυμάσιας τέχνης αυτό ψηφιδωτό είναι διαστάσεων 4,25X5,10 μέτρα. Βρίσκεται στην Κάτω Πάφο, σε αποκαλυφθέντα κατάλοιπα οικοδομήματος των Ρωμαϊκών χρόνων που ονομάστηκε «Οικία του Ορφέως». Το ψηφιδωτό αποδεικνύει ότι η ιστορία του Ορφέως ήταν προσφιλές θέμα για τους καλλιτέχνες και στην αρχαία Κύπρο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια