Οθέλλος
Ποιος ήταν ο ήρωας του Σέξπιρ;
Αναφορά για τις «σχέσεις» του γνωστού αυτού θεατρικού ήρωα του Σαίξπηρ προς την Κύπρο, βλέπε στο λήμμα Μόρο Κριστόφορο. Πιθανότατα ο καθορισμός του Οθέλλου ως μαύρου προήλθε από το επώνυμο του Κριστόφορο Μόρο, και τούτο επειδή το Μόρο σημαίνει μουριά αλλά και μαύρος και Μαυριτανός. Το οικογενειακό επώνυμο της βενετσιάνικης οικογένειας Μόρο δεν είναι άσχετο προς το οικόσημό της, που είχε ως σύμβολο τρία μαύρα μούρα.
» Επίσης βλέπε λήμμα Δεισδεμόνα.
Μύθος
Ο ονομαζόμενος “πύργος του Οθέλλου” στις μεσαιωνικές οχυρώσεις της Αμμοχώστου εμφανίζεται για πρώτη φορά από τότε που η Κύπρος πέρασε στην εξουσία των Βρετανών. Φαίνεται ότι οι Άγγλοι θέλησαν με αυτό τον τρόπο να προσδώσουν περισσότερη αίγλη στη νέα τους αποικία, Κύπρο, με τη συσχέτιση ενός σημαντικού μνημείου της μεγαλονήσου με τον παγκοσμίου φήμης δραματουργό τους. Το έργο του Σαίξπηρ “Οθέλλος”, όπως μπορεί ο κάθε αναγνώστης να διαπιστώσει, δεν διαδραματίζεται στο φρούριο της Αμμοχώστου. Η μόνη αναφορά η οποία γίνεται στο έργο είναι ότι σχετίζεται απλώς και μόνο με ένα φρούριο στην Κύπρο παράκτιο. Επίσης το φρούριο της Αμμοχώστου δεν υπήρξε ποτέ κατοικία ενός διοικητή (capitano), αφού από τα χρόνια των Lusignan υπήρχε πάντοτε ένα μέγαρο είτε για τους βασιλείς, είτε αργότερα επί Βενετοκρατίας για τον Βενετό διοικητή της πόλης. Εξάλλου, η έδρα του Βενετού τοποτηρητή δεν υπήρξε ποτέ η Αμμόχωστος αλλά η πρωτεύουσα Λευκωσία.
Ο Σαίξπηρ είχε εμπνευστεί το έργο του “Οθέλλος” από ένα διήγημα το οποίο περιλαμβάνεται στο έργο “Hecatomithi” του Βενετού μυθιστοριογράφου Giraldo Cinthio, το οποίο γράφτηκε το 1580. Το διήγημα αυτό λέγεται ότι σχετίζεται με τη ζωή του Βενετού Χριστόφορου Moro, που υπηρέτησε στην Κύπρο ως τοποτηρητής και όταν επέστρεψε πίσω στην πατρίδα του, μετά τη λήξη της διετούς θητείας του, γύρισε χωρίς τη σύζυγό του. Η σύζυγος του τοποτηρητή ταυτίστηκε με τη Δεισδεμόνα ενώ ο Βενετός τοποτηρητής με Μαυριτανό με μελαψό δέρμα, αφού Moro σημαίνει Μαυριτανός ή και μαύρος ή μαυριδερός. Ο Moro είχε διοριστεί στην Κύπρο ως τοποτηρητής τον Μάιο του 1505. Το συγκεκριμένο έργο του Σαίξπηρ γράφτηκε το 1604. Είναι πρόδηλο ότι η ταύτιση του συγκεκριμένο πύργου της οχύρωσης της Αμμοχώστου με το όνομα “πύργος του Οθέλλου” δεν είναι παρά ένας γνήσιος μύθος, που όμως πέρασε και καθιερώθηκε τόσο γιατί αρχικά οι αποικιοκράτες Άγγλοι επεδίωξαν τον συσχετισμό αυτό, όπως προαναφέρθηκε, και στη συνέχεια το όνομα αυτό επικράτησε για πολλούς και ευνόητους λόγους.
Πηγές:
- Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
- Νάσα Παταπίου. Σαίξπηρ-Θερβάντες και Κύπρος