Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο γνωστότατος Ομηρικός ήρωας, βασιλιάς της Ιθάκης κι ένας από τους Έλληνες αρχηγούς κατά τον Τρωικό πόλεμο, σχετίστηκε άμεσα και με την Κύπρο όπως αναφέρει αρχαία παράδοση. Ο ήρωας της Οδύσσειας, γιος του Λαέρτη, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλεμάχου, γενναίος, σοφός και πανούργος, ο κατασκευαστής του Δουρείου Ίππου που οδήγησε στην πτώση της Τροίας, αναφέρεται ότι είχε επισκεφθεί και την Κύπρο.

Την αρχαία παράδοση διασώζει ο Απολλόδωρος (Επιτομή, 3.9) που τοποθετεί την επίσκεψη του Οδυσσέως στην Κύπρο πριν από την πανελλήνια εκστρατεία κατά της Τροίας κι ακριβώς στις παραμονές του μακρόχρονου πολέμου. Γράφει ο Απολλόδωρος ότι τότε ο Οδυσσεύς, μαζί με τον Μενέλαο (τον απατημένο σύζυγο της ωραίας Ελένης) και τον Ταλθύβιο, ήλθαν στην Κύπρο όπου συνάντησαν τον βασιλιά Κινύρα* τον οποίο προσπάθησαν να πείσουν να συμμαχήσει με τους υπό την αρχηγία του Αγαμέμνονος Έλληνες (... Μενέλαος σύν Ὀδυσσεῖ καί Ταλθυβίῳ πρός [Κινύραν εις] Κύπρον ἐλθόντες συμμαχεῖν ἔπειθον...).

Αμέσως πιο κάτω αναφέρεται ότι ο ίδιος ο Αγαμέμνων δεν ήταν παρών στη συνάντηση με τον Κινύρα στην Κύπρο. Ο Κινύρας δώρισε τότε στον Αγαμέμνονα (μέσω του Οδυσσέως και των άλλων δυο) θώρακες. Ταυτόχρονα ορκίστηκε ότι θα βοηθούσε στην πολεμική προσπάθεια των Ελλήνων, ενισχύοντάς τους με αποστολή 50 πλοίων.

Εδώ ο Απολλόδωρος ομιλεί για θώρακες που έστειλε ο Κινύρας ως δώρο στον Αγαμέμνονα. Έναν θαυμάσιας τέχνης θώρακα, δώρο του Κινύρα προς τον αρχηγό των Ελλήνων, περιγράφει και ο Όμηρος ( Ἰλιάς, Λ, 15-28).  Όσο για τα 50 πλοία, ο Απολλόδωρος γράφει ότι τελικά ο Κινύρας έστειλε ένα κανονικό πλοίο με κυβερνήτη τον γιο κάποιου Μυγδαλίωνος, μαζί δε έστειλε και 49 μικρά μοντέλα κατασκευασμένα από πηλό, που τα έρριξε κι αυτά στη θάλασσα (... καί τάς λοιπάς ἐκ γῆς πλάσαςμεθῆκεν εἰς τό πέλαγος...).

Ο Οδυσσεύς και οι άπειρες περιπέτειές του απετέλεσαν πηγή έμπνευσης πολλών καλλιτεχνών όλων των εποχών. Από την Αρχαιότητα σώθηκε στην Κύπρο ένα ωραίο ψηφιδωτό που βρίσκεται στη λεγόμενη «Οικία του Αχιλλέως» στο Κούριον. Η παράσταση δείχνει την αποκάλυψη του Αχιλλέως από τον πολυμήχανο Οδυσσέα: προκειμένου ν' αποφευχθεί συμμετοχή του Αχιλλέως στον Τρωικό πόλεμο, αυτός εστάλη από τη μητέρα του στο παλάτι του Λυκομήδη στην Σκύρο, όπου διέμενε μαζί με τις κόρες του, ντυμένος κι αυτός γυναικεία· ο Οδυσσεύς μεταμφιεσμένος σε έμπορο, πήγε εκεί και μεταξύ των εμπορευμάτων του παρουσίασε και μερικά θαυμάσια όπλα που ο Αχιλλεύς επέλεξε αμέσως με αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί. Η παράσταση του Κουρίου αποτυπώνει ακριβώς τη στιγμή που ο Αχιλλεύς επιλέγει τα όπλα αντί των λοιπών γυναικείων ειδών, ενώ ο «έμπορος» Οδυσσεύς παρακολουθεί με ικανοποίηση. Πίσω από τον Αχιλλέα παρακολουθεί επίσης, αλλά με αγωνία, την επιλογή του, η Διηδάμεια (μια από τις κόρες του Λυκομήδη).

Και άλλες παραστάσεις του Οδυσσέως βρέθηκαν στην Κύπρο. Αναφέρουμε έναν λύχνο των Ρωμαϊκών χρόνων με ωραία παράσταση του Οδυσσέως ενώ διέρχεται κοντά στις Σειρήνες.