Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οδού- Odou. Χωριό της επαρχίας Λάρνακας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, περί τα 58 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λάρνακας.

Η Οδού είναι κτισμένη σε ορεινή περιοχή, σε μέσο υψόμετρο 850 μέτρων. Το ανάγλυφο στην περιοχή της έχει μια αισθητή κλίση προς τα νότια, οι δε επικλινείς πλαγιές είναι διαμελισμένες από μικρά ρυάκια με ΒΔ-ΝΑ κατεύθυνση. Το υψόμετρο από τα 1.340 μέτρα, κοντά στα βόρεια σύνορα του χωριού, μειώνεται στα 850 μέτρα κοντά στον οικισμό και στα 700 μέτρα κοντά στα νότιά του σύνορα. Οι κοιλάδες των ρυακιών είναι στενές και βαθιές, με πολύ απότομες πλαγιές.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι διαβάσες και οι γάββροι του πυριγενούς συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη.

Η Οδού δέχεται μια ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση, που κυμαίνεται περί τα 750 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, τα εσπεριδοειδή, τα φρουτόδεντρα (μηλιές, κερασιές, μεσπιλιές, χρυσομηλιές και αχλαδιές), οι ελιές, οι χαρουπιές, οι αμυγδαλιές, καθώς και λίγα λαχανικά και όσπρια (κουκκιά και φασόλια). Η μεγαλύτερη ωστόσο έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και καταλαμβάνεται από ποικίλη φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, μαζ'ιές, ξισταρκές και αγριοτερατσ'ιές.

Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

Η Οδού συγκαταλέγεται μεταξύ των χωριών που έχουν ευεργετηθεί από το Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς, με τη βελτίωση και ασφαλτόστρωση δρόμων μέσα στο χωριό, τη βελτίωση αγροτικών και αμπελουργικών δρόμων, την εκτέλεση εγγειοβελτιωτικών έργων και τη βελτίωση αρδευτικών έργων.

Η οδική σύνδεση της Οδούς με τα γύρω χωριά γίνεται με ελικοειδείς δρόμους εξαιτίας του ορεινού και απότομου ανάγλυφου της περιοχής. Στα βορειοδυτικά συνδέεται με το χωριό Φαρμακάς (περί τα 5 χμ.) και στα νοτιοανατολικά με τον ασφαλτόστρωτο δρόμο Οράς - Μελίνης.

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ιστορικά στοιχεία

Η Οδού διατηρεί ως ένα αρκετά μεγάλο βαθμό στοιχεία της παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Το χωριό είναι πολύ γραφικό, μάλιστα ο R. Gunnis (1936) το θεωρεί ως ένα από τα ωραιότερα της Κύπρου. Βρίσκεται πράγματι σε ωραία τοποθεσία, αν και παλαιά παράδοση αναφέρει ότι δεν ήταν η τοποθεσία αυτή η αρχική του οικισμού· αναφέρεται συγκεκριμένα ότι ο αρχικός οικισμός βρισκόταν περί τα 2 χμ. νοτιότερα αλλά καταστράφηκε από άγνωστη αιτία (ίσως σεισμό ή πλημμύρα), σε απροσδιόριστο χρόνο, οπότε οι κάτοικοι μετακινήθηκαν σε νέο οικισμό που έκτισαν ψηλότερα. Δεν σώζονται ορατά ίχνη του προγενέστερου οικισμού αλλά η περιοχή στην οποία βρισκόταν είναι γνωστή με την ονομασία Τερραρήγα (τέρρα=γη και ρήγας=βασιλιάς), που παραπέμπει στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, οπότε πιθανώς αποτελούσε κτήμα της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου.

Ωστόσο η ονομασία του χωριού (Οδού, γενική της λέξης οδός) παραπέμπει στην ακόμη παλαιότερη εποχή των Βυζαντινών χρόνων (δεδομένου ότι στα χρόνια της Φραγκοκρατίας η ελληνική λέξη οδός αντικαταστάθηκε στο κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα με την ξένη λέξη στράτα). Γνωρίζουμε από τον Βίο του αγίου Ηρακλειδίου ότι από την περιοχή του χωριού περνούσε μια βασική οδική αρτηρία του ρωμαϊκού οδικού δικτύου της Κύπρου· την οδό αυτή ακολούθησε ο άγιος Ηρακλείδιος (1ος μ.Χ. αιώνας) για να επιστρέψει από το Κούριον στην Ταμασσό μέσω Μελίνης και Λίθου Κολώνης (Μαθικολώνης). Το χωριό, λοιπόν, βρισκόταν επί μιας βασικής οδού.  Έστω κι αν το χωριό ιδρύθηκε αργότερα, το τοπωνύμιο είχε παραμείνει και μετατραπεί σε όνομα του οικισμού.

Βλέπε λήμμα: Άγιος Ηρακλείδιος 

Η εκκλησία του χωριού, αφιερωμένη στην αγία Μαρίνα, εγκαινιάστηκε το 1777. Πρόκειται για μικρή ξυλόστεγη εκκλησία.

Βλέπε λήμμα: Αγία Μαρίνα Οδού

Το χωριό υφίστατο ως φέουδο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Μνημονεύει τούτο ο ιστορικός Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας), γράφοντας την ονομασία του ακριβώς ως Odu. Συγκεκριμένα ο Φλώριος, αναφερόμενος στην αναδιανομή των φέουδων στην οποία είχε προβεί ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ μετά την άνοδό του στο θρόνο το 1460, γράφει ότι τότε η Οδού είχε παραχωρηθεί στον αξιωματούχο του βασιλείου Ιωάννην Κιρκάσιον.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια