Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όβγορος- Ovgoros. Χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου της Καρπασίας, περί τα 34 χμ. στα βόρεια της πόλης της Αμμοχώστου. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου. Γειτονεύει με μερικά άλλα αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά, όπως η Αυγολίδα, τα Κρίδια, ο Άγιος Ευστάθιος και τα Λειβάδια.

Το Όβγορος είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 115 μέτρων. Το ανάγλυφο στην περιοχή του έχει μια αισθητή κλίση προς τα νότια, οι δε επικλινείς πλαγιές διαμελίζονται από ρυάκια που έχουν ΒΔ-ΝΑ κατεύθυνση. Το υψόμετρο από τα 630 μέτρα στο κάστρο της Καντάρας (κορφή Καβαλλαρόπετρα), μειώνεται στα 200 μέτρα στην τοποθεσία Τζιονιές και στα 70 μέτρα στα νότια του οικισμού.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι σκληροί ασβεστόλιθοι της Καντάρας, ο φλύσχης του σχηματισμού Καλογραίας -Αρδάνων, οι προσχώσεις των αναβαθμίδων και οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν χουμανθρακικά εδάφη (ρεντζίνες και ξερορεντζίνες).

Το  Όβγορος δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 460 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, κυρίως τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές και οι χαρουπιές. Ωστόσο ένα σημαντικό τμήμα του χωριού είναι ακαλλιέργητο και καταλαμβάνεται από άγρια φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, κυπαρίσσια, αντρουκλιές και σπαλαθκιές. Μέρος του δάσους της Καντάρας, στα βόρεια του χωριού, εμπίπτει στα διοικητικά του όρια.

Από κτηνοτροφικής απόψεως, το 1973 εκτρέφονταν στο χωριό από 82 κτηνοτρόφους 794 κατσίκες, 693 πρόβατα, 72 αγελάδες, 17 βόδια και 2.072 πουλερικά.

Η οδική σύνδεση με τα γύρω χωριά γίνεται με σκυρόστρωτους δρόμους. Στα βορειοανατολικά το  Όβγορος συνδέεται με το χωριό Κρίδια (περί τα 5 χμ.), στα νοτιοανατολικά με το χωριό Αυγολίδα (περί τα 2,5 χμ.) και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Γεράνι (περί το 1,5 χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η ονομασία του χωριού είναι καθαρά ελληνική, σχηματίστηκε δε από το εύορος, τοποθεσία που φαίνεται καλά, εξαιτίας της περίοπτης θέσης στην οποία βρίσκεται κτισμένο. Παρόμοιες ονομασίες, από την ίδια ρίζα, υπάρχουν και στην Ελλάδα (Κρήτη, Κύθηρα, Αντικύθηρα).

Η ονομασία του χωριού, μας κάνει να θεωρήσουμε ότι τούτο υφίστατο ήδη από τα Βυζαντινά χρόνια. Υπάρχουν πάντως μαρτυρίες ότι το χωριό υφίστατο κατά την ακολουθήσασα περίοδο της Φραγκοκρατίας. Ο ντε Μας Λατρί θεωρεί ότι επρόκειτο πιθανώς για το αναφερόμενο χωριό Avgoros (εάν αυτό δεν είναι η Αυγόρου). Στη γαλλική αναφέρεται ως Αvgore κι αποτελούσε ιδιωτικό φέουδο της οικογένειας ντε Γιβλέτ (de Giblet). Σε παλαιούς χάρτες το Όβγορος βρίσκεται σημειωμένο ως Avgoro και (με κάποια επιφύλαξη) ως Angone.

Κατά τον Νέαρχο Κληρίδη (Χωριά καί Πολιτεῖες τῆς Κύπρου, 1961, σ. 177), οι Τούρκοι υπερίσχυσαν των Ελλήνων κατοίκων του χωριού ύστερα από ένα διωγμό στις αρχές του 18ου αιώνα, που ανάγκασε τους κατοίκους τόσο του Οβγόρου όσο και άλλων χωριών της περιοχής που αρχικά ήσαν καθαρά ελληνικά (Αυγολίδα, Γαλάτεια, Γαληνόπορνη, Κρίδεια, Κορόβια, Άγιος Ευστάθιος, Άγιος Ανδρόνικος) να τα εγκαταλείψουν. Τότε οι Τούρκοι επεκράτησαν οριστικά και στο Όβγορος, που μετετράπη σε αμιγώς τουρκικό χωριό. Πιο πριν φαίνεται ότι ήταν μεικτό χωριό κι ακόμη πιο πριν (δηλαδή πριν από την τουρκική κατάκτηση της Κύπρου το 1570-71) ασφαλώς ήταν ελληνικό.

Βλέπε λήμμα: Τουρκοκρατία

Στην περιοχή του χωριού υπάρχει αρχαιολογικός χώρος των Προϊστορικών χρόνων, συγκεκριμένα δε της Μέσης εποχής του Χαλκού.

Οι Τούρκοι κάτοικοι του χωριού ήδη από το 1957 το είχαν μετονομάσει σε Ergazi, που σημαίνει βετεράνος (κάποιου πολέμου), παλαιός πολεμιστής.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια