Ξεπέζεμα
Ένα από τα πιο περίεργα έθιμα που είχαν οι κάτοικοι της Κύπρου τα παλαιότερα χρόνια. Συνέβαινε στην περίπτωση που ο γαμπρός ήταν «ξενομερίτης», οπότε έπρεπε να «ξεπεζέψει» από το άλογό του την ημέρα που κατέφθανε έφιππος για τον γάμο και να εισέλθει πεζός στο χωριό της νύμφης. Συνήθως στην είσοδο του χωριού τον προϋπαντούσαν οι συγγενείς της νύμφης, που αφού τον υποχρέωναν να «ξεπεζέψει» τον οδηγούσαν στην εκκλησία, όπου ετελείτο το μυστήριο.
Μερικές φορές, όμως, ο γαμπρός αρνιόταν να υπακούσει οπότε δημιουργούνταν διαπληκτισμοί και καυγάδες. Τέτοιες συγκρούσεις συγγενών και φίλων του γαμπρού και χωριανών της νύμφης έγιναν μεταξύ των κατοίκων των χωριών Αναβαργού και Μαραθούντας το 1904 και Δωρού και Μοναγρίου το 1907 και είχαν πολλούς σοβαρούς τραυματισμούς.
Το έθιμο του ξεπεζέματος διαδόθηκε ευρέως στα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Προηγουμένως εισέρχονταν έφιπποι στα χωριά μόνο οι Τούρκοι κατακτητές και για τον λόγο αυτό το γεγονός της εισόδου του γαμπρού έφιππου στο χωριό συνδεόταν άμεσα με το ιστορικό προηγούμενο των κατακτητών και εθεωρείτο προσβλητικό για τους κατοίκους. Μερικές φορές όμως οι συνοδοί του γαμπρού δεν αποδέχονταν το ξεπέζεμά του και ματαίωναν τον γάμο. Μία τέτοια περίπτωση συνέβη το 1912 όταν διαπληκτίσθηκαν οι κάτοικοι του χωριού Βώνη με αυτούς του Παλαικύθρου.
Αναφέρεται ότι πολλές φορές, για να αποφευχθεί η σύγκρουση ανάμεσα στους κατοίκους των χωριών από τα οποία κατάγονταν ο γαμπρός και η νύμφη, αναζητούνταν ενδιάμεσες λύσεις, όπως έγινε στις αρχές του 20ού αιώνα ανάμεσα στους κατοίκους των χωριών Άγιος Νικόλαος και Μάντρες.
Συγκεκριμένα όταν κάποιος νέος από τον Άγιο Νικόλαο μετέβη στις Μάντρες για να νυμφευθεί, οι Μαντρίτες δεν ζήτησαν εφαρμογή του εθίμου και ο γάμος έγινε χωρίς επεισόδια. Ύστερα όμως από λίγες μέρες οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου απαίτησαν το ξεπέζεμα ενός νέου από τις Μάντρες που μετέβη για να νυμφευθεί στο χωριό τους. Δημιουργήθηκε επεισόδιο που γρήγορα πήρε διαστάσεις, αλλά τελικά κάποιος πρότεινε να λυθεί το ζήτημα με διαγωνισμό πάλης ανάμεσα στα παλικάρια των δύο χωριών. Η πρόταση έγινε αποδεκτή από όλους και η νίκη ευνόησε τους Μαντρίτες, οι οποίοι προχώρησαν έφιπποι για το σπίτι της νύμφης.
Το έθιμο του ξεπεζέματος διατηρήθηκε μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Στην συνέχεια, εξ αιτίας της διαφοροποίησης του τρόπου ζωής των κατοίκων της Κύπρου, άρχισε βαθμιαία να υποχωρεί μέχρι που τελικά εξαφανίστηκε.