Ξενάκιος Θεοφάνης
Λόγιος και κληρικός του 16ου -17ου αιώνα, κυπριακής καταγωγής, γόνος της κυπριακής οικογένειας των Ξενακίων. Γεννήθηκε γύρω στο 1570 (ο ακριβής χρόνος γέννησής του είναι άγνωστος) στην Πόλα κοντά στην Τεργέστη. Σπούδασε στη Βενετία όπου μεταξύ των δασκάλων του ήσαν ο Θεόφιλος Κορυδαλλεύς και ο Γαβριήλ Σεβήρος. Το 1611 διορίστηκε εφημέριος του ναού των Ορθοδόξων στη Βενετία, όπου για λίγο εργάστηκε και ως ιεροκήρυκας. Για κάποιο διάστημα εργάστηκε και ως δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή της Βενετίας.
Τον Απρίλιο του 1617 ο Θεοφάνης Ξενάκιος εξελέγη μητροπολίτης Φιλαδελφείας, σε διαδοχή του Γαβριήλ Σεβήρου. Η εκλογή του επικυρώθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και από τις αρχές της Βενετίας. Στο αξίωμα αυτό φαίνεται ότι υπηρέτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου 1632.
Ο Θεοφάνης Ξενάκιος εξέδωσε στη Βενετία πολλά εκκλησιαστικά συγγράμματα που τα υπογράφει ως Θεοφάνης Ἱερομόναχος Ξενάκιος ὁ Κύπριος. Τα εκδομένα έργα του είναι:
1. Παρακλητική (1604 και ανατύπωση 1610).
2. Εὐαγγελιστάριον (1606 και ανατυπώσεις 1614, 1624, 1637).
3. Βιβλίον τοῦ Μαΐου μηνός (1607).
4. Βιβλίον τοῦ Ἰουλίου μηνός (1607).
5. Βιβλίον τοῦ Αὐγούστου μηνός (1607).
6. Βιβλίον ὀνομαζόμενον Νέος Θησαυρός (1608 και ανατυπώσεις 1610 και 1628).
7. Εὐχολόγιον (1609 και ανατύπωση 1613).
8. Βιβλίον τοῦ Νοεμβρίου μηνός (1609).
9. Βιβλίον τοῦ Μαρτίου μηνός (1609 και ανατύπωση 1624).
10. Βιβλίον τοῦ Σεπτεμβρίου μηνός (1610).
11. Βιβλίον τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός (1610).
12. Βιβλίον τοῦ Ἰουνίου μηνός (1610).
13. Ὡρολόγιον (1611).
14. Βιβλίον τοῦ Δεκεμβρίου μηνός (1612).
15. Βιβλίον τοῦ Ἰανουαρίου μηνός (1612).
16. Θεῖον καί Ἱερόν Εὐαγγέλιον (1614).
17. Βιβλίον τοῦ Ἀπριλίου μηνός (1614).
Συνολικά τα μηναία που εξέδωσε καλύπτουν τις εκκλησιαστικές εορτές σχεδόν ολόκληρου του χρόνου (υπολείπεται το μηναίον Φεβρουαρίου).
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια