Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Σχέδιο του Νότιου Αγωγού είναι το μεγαλύτερο έργο υδατικής ανάπτυξης που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Κυπριακή Δημοκρατία. Βασικός σκοπός του Σχεδίου είναι η συλλογή και αποθήκευση πλεονασμάτων νερού που προηγουμένως έρρεαν προς τη θάλασσα και η μεταφορά τους, μέσω διαπεριφερειακού αγωγού, στις περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη ανάγκη νερού, κυρίως στο ανατολικό τμήμα της Κύπρου.

» Βλέπε διαχείριση υδάτων Κύπρος

Το Σχέδιο καλύπτει σχεδόν όλο το μήκος των νότιων περιοχών της Κύπρου, από τον ποταμό Διαρίζο της Πάφου, στα δυτικά, μέχρι και τα Κοκκινοχώρια, στα ανατολικά. Λόγω του μεγέθους του Σχεδίου και των ψηλών ετήσιων δαπανών, αποφασίστηκε όπως το έργο αυτό εκτελεστεί σε δύο φάσεις.

Η πρώτη φάση άρχισε το 1984 και περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, την κατασκευή του φράγματος του Κούρη, στον ποταμό Κούρη, χωρητικότητας 115 EKM. Είναι το μεγαλύτερο φράγμα που κατασκευάστηκε μέχρι τώρα στην Κύπρο και το μεγαλύτερο επί μέρους έργο του Νότιου Αγωγού. Έχει χωρητικότητα 115 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων και αποτελεί τον κύριο αποθηκευτικό χώρο του υδατικού έργου. Σ’ αυτό αποθηκεύονται τα πλεονάζοντα νερά των νοτιοδυτικών περιοχών της Κύπρου απ’ όπου μεταφέρονται με βαρύτητα μέσω ενός κεντρικού σωληναγωγού σε περιοχές προς τα ανατολικά, μέχρι τα Κοκκινοχώρια.

Η κατασκευή του φράγματος άρχισε το 1984 και συμπληρώθηκε το καλοκαίρι του 1988 με συνολική δαπάνη γύρω στα 20 εκατομμύρια λίρες. Το φράγμα είναι χωμάτινο με κεντρικό αργιλλικό πυρήνα. Έχει ύψος 110 μέτρα από τη θεμελίωση του, μήκος αναχώματος 550 μέτρα και όγκο 9,4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώματος. Η λίμνη του φράγματος έχει επιφάνεια 3,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μήκος 5 χιλιόμετρα. Η λεκάνη απορροής έχει έκταση 308 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η συλλογή νερού στο φράγμα άρχισε τον Νοέμβριο του 1987, όταν έκλεισε η θύρα του.

Η πρώτη φάση περιλάμβανε επίσης την κατασκευή του κεντρικού αγωγού. Ο αγωγός αυτός, μήκους 110 χιλιομέτρων και διαμέτρου μεταξύ 800 και 1.400 χιλιοστομέτρων, μεταφέρει νερό εξ ολοκλήρου με τη βαρύτητα από το φράγμα του Κούρη στο φράγμα της Άχνας που βρίσκεται στο τέλος του αγωγού. Καθ’ οδόν παρέχει νερό για άρδευση και ύδρευση.

Στο πλαίσιο της πρώτης φάσης κατασκευάστηκαν επίσης το φράγμα της 'Αχνας, χωρητικότητας 6,8 EKM, και τα αρδευτικά δίκτυα στα Κοκκινοχώρια, στην Αθηαίνου, στους Τρούλλους και στο Αβδελλερό, που καλύπτουν συνολική έκταση 9 767 εκτάρια και του συστήματος τηλεμετρίας. Η πρώτη φάση συμπληρώθηκε το 1994.

Η δεύτερη φάση, περιλαμβάνει τα έργα εκτροπής του ποταμού Διαρίζου με σήραγγα μήκους 14,5 χιλιομέτρων, τα έργα εκτροπής του ποταμού Χαποτάμι, τα Διυλιστήρια νερού στη Λεμεσό και Τερσεφάνου, τον αγωγό Τερσεφάνου-Λευκωσίας, μήκους 36,5 χιλιομέτρων, το περιφερειακό σχέδιο υδροδότησης 9 κοινοτήτων δυτικά της Λεμεσού, καθώς και τα αρδευτικά δίκτυα στις περιοχές Ακρωτηρίου, Παρεκκλησιάς, Μαζωτού, Κιτίου και Αραδίππου που καλύπτουν συνολική έκταση 4 159 εκτάρια.

Το έργο του Νότιου Αγωγού, που στοίχισε μέχρι την ολοκλήρωσή του 180 εκατομμύρια λίρες περίπου, προώθησε την ανάπτυξη της αρδευόμενης γεωργίας στις επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας και Αμμοχώστου σε μια έκταση 13.300 περίπου εκταρίων (100.000 περίπου σκαλών). Εκτός αυτού ικανοποίησε τις υδρευτικές ανάγκες των πόλεων Λεμεσού, Λάρνακας, Αμμοχώστου και Λευκωσίας, διαφόρων χωριών και των τουριστικών εγκαταστάσεων των νότιων και ανατολικών παραλιακών περιοχών της Κύπρου.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια