Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Νέο Χωριό- Neo Chorio. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στην πεδιάδα της Μεσαορίας, περί τα 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Λευκωσίας. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.

Βλέπε λήμμα: Αττίλας επιχείρηση

Το Νέο Χωριό είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 125 μέτρων, με τα βόρειά του σύνορα να αποτελούν μέρος των διοικητικών ορίων των επαρχιών Λευκωσιας- Κερύνειας. Το ανάγλυφο στην περιοχή του έχει μια κλίση προς τα νότια. Κοντά στα βόρειά του σύνορα το υψόμετρο φθάνει τα 200 περίπου μέτρα, μειώνεται στα 125 μέτρα κοντά στον οικισμό και στα 90 μέτρα κοντά στα νότιά του σύνορα. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από μικρά ρυάκια που πηγάζουν από τον Πενταδάκτυλο και συνεχίζονται νοτιότερα για να ενωθούν με τον ποταμό Πηδιά.

Από γεωλογικής απόψεως στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες και προσχωσιγενή εδάφη.

Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974 ένα σημαντικό μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του Νέου Χωριού εργοδοτείτο στην πόλη της Λευκωσίας και τη βιομηχανική περιοχή της Μιας Μηλιάς. Το υπόλοιπο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ασχολείτο με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Με μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 375 χιλιοστόμετρα καλλιεργούνταν στην περιοχή του χωριού τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές και τα εσπεριδοειδή. Ένα μικρό μέρος της διοικητικής του έκτασης, στα βόρεια, καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος Κυθρέα ή Λακκοβούναρον.

Σχετικά ανεπτυγμένη ήταν και η κτηνοτροφία. Το 1973 εκτρέφονταν 380 πρόβατα, 554 κατσίκες, 154 αγελάδες, 38 βόδια και 5.818 πουλερικά.

Από   συγκοινωνιακής  απόψεως, το Νέο Χωριό συνδέεται στα βόρεια με την κωμόπολη της Κυθρέας (περί τα 2 χμ.), στα νότια με το χωριό Τραχώνι (περί το 1 χμ.) και στα ανατολικά με το χωριό Μπέικιογιου (περί τα 2,5 χμ.). Συνδέεται επίσης στα νοτιοδυτικά με το χωριό Μια Μηλιά (περί τα 6 χμ.) και μέσω του με την πόλη της Λευκωσίας.

Το Νέο Χωριό, λόγω κυρίως της γειτνίασής του με το μεγάλο αστικό κέντρο της Λευκωσίας, γνώρισε αξιόλογη πληθυσμιακή αύξηση από το 1881 μέχρι το 1973. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά το 1964, εξαιτίας των διακοινοτικών ταραχών που ακολούθησαν την τουρκοκυπριακή ανταρσία, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του Νέου Χωριού εγκατέλειψαν το χωριό τους και μετακινήθηκαν σε γειτονικά αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά, στο πλαίσιο οδηγιών της  Άγκυρας για δημιουργία στο νησί ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό πιστεύεται ότι ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και, συγκεκριμένα, κατά τον 17ο ή αρχές του 18ου αιώνα. Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια υφίστατο στην περιοχή φέουδο που σημειώνεται σε παλαιούς χάρτες ως Gnogor(;). Πιθανόν το φέουδο αυτό να είχε κατασχεθεί από τους Τούρκους αργότερα, με αποτέλεσμα οι Έλληνες κάτοικοι του οικισμού να ιδρύσουν στην ίδια περιοχή νέο χωριό, που πήρε ακριβώς αυτή την ονομασία: Νέο Χωριό. Είναι όμως πιθανό την ονομασία αυτή να την πήρε όχι επειδή ιδρύθηκε σ' αντικατάσταση άλλου, αλλά όταν επανήλθαν στον παλαιό μεσαιωνικό οικισμό οι Έλληνες κάτοικοί του. Η τοπική παράδοση αναφέρει, εξάλλου, ότι στον αρχικά ελληνικό οικισμό (Gnogor;) είχαν υπερισχύσει οι Τούρκοι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αργότερα όμως υπερίσχυσαν πάλι οι Έλληνες κάτοικοί του.

Σχετική είναι και η παράδοση για το τζαμί του χωριού, το Χαλίλ Πασά τζαμί۬ αναφέρεται ότι τούτο ήταν αρχικά ελληνική εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο που μετετράπη σε τέμενος από τους Τούρκους, το πρώτο μάλιστα στο οποίο προσετέθη μιναρές στην Κύπρο۬ για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι ονόμαζαν το χωριό Μιναρελίκιογιου (Minareliköy), δηλαδή χωριό του μιναρέ. Την τουρκική αυτή ονομασία δίνουν στο χωριό και σήμερα. Αργότερα οι Έλληνες κάτοικοι του χωριού έκτισαν νέα εκκλησία, αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Σύμφωνα προς τις υπάρχουσες πληροφορίες, μετά την προσφυγοποίηση των Ελλήνων κατοίκων του Νέου Χωριού εξαιτίας της τουρκικής εισβολής του 1974, στο χωριό δεν επέστρεψαν μόνο οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του αλλά εγκαταστάθηκαν και Τούρκοι έποικοι που μεταφέρθηκαν από τη βόρεια Μικρά Ασία (ακτές Μαύρης Θάλασσας).

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια