Νικολάου Ιωνάς

Image

Ήρωας του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959. Γεννήθηκε στο χωριό Γέρι της επαρχίας Λευκωσίας το 1936 και σκοτώθηκε σε Μάχη στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας στις 31 Αυγούστου 1956. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και σκόπευε να ακολουθήσει τη στρατιωτική σταδιοδρομία στην Ελλάδα. Με την έναρξη όμως του απελευθερωτικού αγώνα, εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και μαζί με τον ήρωα Κυριάκο Κολοκάση και άλλους, ίδρυσαν τη γνωστή ως «ομάδα κρούσεως Γερίου» με την κωδική ονομασία «Γεράκι».

 

Η «ομάδα Γερίου» διενήργησε διάφορες επιχειρήσεις, εκ των οποίων σοβαρότερες ήσαν: η επίθεση κι ανατίναξη στρατιωτικών αποθηκών των Άγγλων στην Αθαλάσσα τον Μάρτιο του 1956 (με τη συμμετοχή του Ιωνά Νικολάου), η προσπάθεια απελευθέρωσης των θανατοποινιτών Μιχαήλ Κουτσόφτα και Χοιροπούλη από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας στις 15 Αυγούστου 1956 και η προσπάθεια απελευθέρωσης του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη, και πάλι από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, στις 31 Αυγούστου 1956. Στην τελευταία αυτή επιχείρηση σκοτώθηκαν τόσο ο Ιωνάς Νικολάου όσο και ο συναγωνιστής και συγχωριανός του Κυριάκος Κολοκάσης.

 

Η επιχείρηση για απελευθέρωση του Γεωρκάτζη ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη και τολμηρή. Διεξήχθη στις 10 το πρωί, όταν ο Γεωρκάτζης μεταφερόταν από το νοσοκομείο πίσω στη φυλακή. Η «ομάδα Γερίου», ενισχυμένη και με το Νίκο Σαμψών, επετέθη αιφνιδιαστικά κατά της φρουράς και κατόρθωσε να απελευθερώσει τον σιδηροδέσμιο Γεωρκάτζη. Όμως κατά την ανταλλαγή των πυροβολισμών, σκοτώθηκαν οι Κολοκάσης και Νικολάου. Ο πρώτος βρήκε ακαριαίο το θάνατο. Ο δεύτερος, βαριά τραυματισμένος και χωρίς άλλα πυρομαχικά στο όπλο του, σκοτώθηκε με κτύπημα Άγγλου στρατιώτη με τον υποκόπανο του όπλου (βλέπε και λήμμα Κολοκάσης Κυριάκος).

 

Ως αντάρτης πόλεως, ο Ιωνάς Νικολάου διακρινόταν τόσο για την τόλμη όσο και για την ευφυία του. Αναφέρεται, χαρακτηριστικά, το ακόλουθο γεγονός: Όταν εκτέλεσε έναν Βρετανό στη Λευκωσία, ο στρατός απέκλεισε αμέσως την περιοχή κι άρχισε να διενεργεί έρευνες. Μεταξύ των αποκλεισθέντων στο μπλόκο ήταν και ο Ιωνάς Νικολάου που είχε φροντίσει να φορεί πολύχρωμο πουκάμισο και να κρατά φωτογραφική μηχανή, μεταμφιεσμένος σε τουρίστα. Άρχισε τότε να ομιλεί στους Άγγλους ιταλικά, κι οι στρατιώτες τον άφησαν να φύγει. Το πιστόλι του το είχε κρύψει στη θήκη της φωτογραφικής μηχανής!