Αγαπητιτζή Παναγία
Δίδυμη φορητή εικόνα της Παναγίας, που βρίσκεται στην εκκλησία Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας στη Λευκωσία, στην οποία η Παρθένος εικονίζεται να κοιτάζει προς δυο κατευθύνσεις. Η μια απ' αυτές είναι η Παναγία η Αγαπητιτζ'ή ή Ενωτιτζ'ή, και η άλλη η Παναγία η Μισητιτζ'ή, ή Χωριστιτζ' ή. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ζητούν τη βοήθεια της Αγαπητιτζ΄ής, η γυναίκα για να κερδίσει ξανά την αγάπη του συζύγου ή του εραστή που την εγκατέλειψε και ο νέος που αγαπά χωρίς ανταπόκριση. Τούτο πετυχαίνεται με την πόση σκόνης από το ξύλο της εικόνας. Όσο για την άλλη Παναγία, τη Μισητιτζ'ή, που είναι στραμμένη στην αντίθετη, δεξιά κατεύθυνση, έχει τις αντίθετες ιδιότητες.
Για την εικόνα αυτή υπάρχει η αντίληψη από τις μανάδες, ότι απομακρύνει το κακό και τη διαφθορά από τις έφηβες κόρες τους. Γι' αυτή την ιδιότητα ειδικά n Μισητιτζ'ή λέγεται και Ποϋριστιτζ'ή. Για να δράσει ως Ποϋριστιτζ'ή η Παναγία, πρέπει να της ανάψουν κερί οι μανάδες και να την ικετεύσουν να επηρεάσει τις έφηβες θυγατέρες τους.
Η λατρεία της εικόνας αυτής θυμίζει τη λατρεία της Επιστροφίας Αφροδίτης (Μέγαρα, Ελλάδα) και της Αποστροφίας Αφροδίτης (Θήβα) και ίσως υπάρχει και εδώ κάποια λανθάνουσα επιβίωση του πανάρχαιου τύπου του θεού του καλού και του θεού του κακού, χαρακτηριστικό των αντιλήψεων της Αρείας φυλής. Υπενθυμίζεται εδώ και η ανάλογη προς τη δίδυμη εικόνα της Χρυσαλινιώτισσας δοξασία για τους αγίους Αγαπητικόν και Μισητικόν στο χωριό Πάνω Αρόδες, επαρχίας Πάφου.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια