Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Νικόκλεια- Nikokleia. Χωριό της επαρχίας Πάφου, περί τα 17 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης της Πάφου.

Η Νικόκλεια είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 80 μέτρων, κοντά στη δυτική όχθη του ποταμού Διαρίζου. Σε μικρή απόσταση στα δυτικά της βρίσκεται το φράγμα του Ασπρόκρεμμου, χωρητικότητας 51.000.000 μ³.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών), οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), και οι προσχώσεις των αναβαθμίδων. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη και τέρρα ρόζα.

Η Νικόκλεια δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 430 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, τα εσπεριδοειδή, τα όσπρια (ρεβίθια και φασόλια), τα φιστίκια, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, τα λαχανικά (πατάτες και κρεμμύδια), οι χαρουπιές και λίγες ελιές.

Όσον αφορά τη κτηνοτροφία, το 1985 εκτρέφονταν στο χωριό 258 κατσίκες, 142 πρόβατα, 40 αγελάδες, 4 χοίροι και 162 πουλερικά.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Νικόκλεια συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Φασούλα (περί τα 6 χμ.), και στα νοτιοδυτικά με τον κύριο δρόμο Λεμεσού - Πάφου (περί τα 3 χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ονομασία

Το χωριό, σύμφωνα προς μια εκδοχή, διασώζει το όνομα του Νικοκλή, τελευταίου βασιλιά του αρχαίου βασιλείου της Πάφου, είναι όμως πιθανό να πήρε το όνομα οποιουδήποτε άλλου Νικοκλή που είχε κτήματα στην περιοχή, ή κάποιας Νικόκλειας. Επισημαίνεται όμως το γεγονός ότι το χωριό βρίσκεται πολύ κοντά στον χώρο όπου υφίστατο κατά την Αρχαιότητα η πόλη της Παλαιπάφου κι ασφαλώς η περιοχή του υπαγόταν στο παφιακό αρχαίο βασίλειο. Μάλιστα από τον χώρο της Παλαιπάφου χρησιμοποιήθηκαν πέτρες και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη ερειπωμένων οικοδομημάτων, για κτίσιμο οικιών ή άλλων κτιρίων στη Νικόκλεια. Στην εκκλησία του χωριού, για παράδειγμα, βρέθηκαν αρχαίες επιγραφές.

Βλέπε λήμμα: Παλαίπαφος

Φυσικά υπάρχουν αρχαιότητες σ’ ολόκληρη την περιοχή που εκτείνεται από τα Κούκλια μέχρι τη Νικόκλεια και το γειτονικό χωριό Σουσκιού, όπου αποκαλύφθηκε το σημαντικότατο νεολιθικό νεκροταφείο με άθικτους λακκοειδείς φιαλόσχημους τάφους που εμπλούτισαν τις συλλογές του Κυπριακού Μουσείου με εκλεκτά δείγματα νεολιθικών αγγείων, σταυρόσχημων ειδωλίων, περιδεραίων και άλλων αντικειμένων.

Βλέπε λήμμα: Σουσκιού αρχαιολογικός χώρος

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον άγιο Δημήτριο και κτίστηκε το 1768, επί αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, όπως αναφέρεται στον κτηματικό κώδικα της Αρχιεπισκοπής. Ο R. Gunnis (1936) γράφει ότι είχε δει σ’ αυτήν εικόνες σύγχρονες προς το κτίριο, ενώ έξω από την εκκλησία είδε αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, όπως ένα κιονόκρανο κι ένα κίονα, προφανώς από τη γειτονική Παλαίπαφο.

Η Νικόκλεια δεν μνημονεύεται σε μεσαιωνικές πηγές. Πιθανόν, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, να ήταν τμήμα μόνο ενός μεγάλου φέουδου, ίσως του φέουδου των Κουκλιών που, όπως μαρτυρεί ο ντε Μας Λατρί, ήταν μεγάλο βασιλικό κτήμα όπου εκαλλιεργείτο βασικά το ζαχαροκάλαμο.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια