Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Νεοφύτου πρότερον μοναχοῦ καί Ἐγκλείστου, περί τῶν κατά τήν χώραν Κύπρον σκαιῶν.

Νεφέλη καλύπτει ἥλιον, καί ὀμίχλη ὄρη καί βουνούς, δι’ ὦν ἀπείργηται θάλψις καί φωταυγής ἡλίου ἀκτίς χρόνῳ τινί˙ εἴργει δέ καί ἡμᾶς δώδεκα χρόνους ἤδη νεφέλη καί ὀμίχλη ἀλλεπαλλήλων δεινῶν τῶν τῇ χώρᾳ συμβεβηκότων. Κρατηθείσης μέν γάρ τῆς Ἱερουσαλήμ ὑπό τοῦ  ἀθέου Σαλαχαντί, τῆς δέ Κύπρου ὑπό Ἰσαακίου τοῦ Κομνηνοῦ, μάχαι λοιπόν καί πόλεμοι, ταραχαί καί ἀκαταστασίαι, λαφυραγωγίαι καί δειναί συναντήσεις, τήν γῆν, ἐν ᾖ οἱ δηλωθέντες ἦρξαν, κατεκάλυψαν νεφέλης καί ὀμίχλης πλέον˙ ἰδού γάρ ὁ ζωηφόρος τοῦ Κυρίου ἡμῶν τάφος, καί τά λοιπά ἅγια ἐδόθησαν τοῖς κυσί Μουσουλμάνοις, διά τάς ἁμαρτίας ἡμῶν καί δακρύει ἐν τῇ τοιαύτῃ συμφορᾷ πᾶσα ψυχή φιλόθεος. Ταραχθέντα δέ καί τά ἔθνη, καί βασιλεῖαι κλιθεῖσαι, κατά τό γεγραμμένον, ὁ Α’λαμανίας φημί, καί ὁ  Ἐγκλινίας, καί πᾶν ἔθνος σχεδόν, κεκίνηνται ὑπέρ τῆς Ἱερουσαλήμ, καί ἤνυσαν οὐδέν˙ οὐδέ γάρ ηὐδόκησεν ἡ πρόνοια κύνας ἐξεῶσαι, καί λύκους ἀντεισάξαι.

Καί ἰδού ιβ΄ χρόνους ἐπί τό χεῖρον τά κύματα κορυφοῦνται˙ ἔτι τε καί αὐτός ὁ υἱός ἡμῶν ὁ πνευματικός, πρός ὅν δηλαδή ταῦτα ἐγράφομεν, τά δεινά μή ὑποφέρων βλέπειν τε καί ἀκούειν, καί ἐκ μέρους αὐτῶν πάσχειν, μετά πολλῆς περινοίας καί μηχανῆς, ἐξέφυγε χεῖρας μιαιφόνους σύν παντί τῷ λαῷ αὐτοῦ θείᾳ ροπῇ, καί προσφοιτήσας Ἀγγέλῳ τῷ βασιλεῖ Κωνσταντινουπόλεως, προσεδέχθη ἐντίμως, καί τό Σεβαστοῦ γέρας εἴληφεν ἐξ αὐτοῦ˙ ἐγώ δέ τήν ὑπόσχεσιν ἐκπληρῶν, ἰδού σύν Θεῷ γράφω καί τά ἐπίλοιπα ὡς ὑπεσχόμην, τοῖς ἐντυγχάνουσι παραδηλῶν τήν ἐνεστῶσαν δυσχέρειαν τῶν πραγμάτων, ἣτις ἄρα δυσχέρεια ποῦ δή καταλήξει, οἶδεν οὐδείς ἐν ἀνθρώποις, εἰ μή μόνος ὁ  ἐπιτιμῶν τῇ θαλάσσῃ καί τοῖς ἀνέμοις, καί γαληνιῶσιν. Ξένα τινά καί δησήκουστα τά τῇ χώρᾳ ταύτῃ συμβεβηκότα δεινά, καί τοιαῦτα, ὡς πάντας τούς αὐτῆς πλουσίους ἐπιλαθέσθαι πλούτου αὐτῶν, λαμπρῶν οἰκημάτων, συγγενῶν, οἰκετῶν, ἀνδραπόδων, πλήθους ποιμνίων, βουκολίων, λακινιῶν, βοσκημάτων παντοίων, χωρῶν σιτοφόρων, καί παμφόρων ἀμπέλων, καί παραδείσων ποικίλων, καί μετά πολλῆς σπουδῆς ἀποπλεῦσαι λάθρα πρός χώρας ἀλλοδαπάς, καί πρός τήν βασιλίδα τῶν πόλεων. Ὃσοι δέ διαφυγεῖν οὐκ ἴσχυσαν, τίς ἱκανός ἐκτραγῳδῆσαι τάς θλίψεις αὐτῶν; τούς ἐτασμούς, τούς δημοσίους φυλακισμούς, τήν ὀλκήν τῶν ἀπαιτουμένων χρημάτων, μέχρι χιλιάδων τόσων καί τόσων; Ταῦτα δέ συγκεχώρηται γενέσθαι, δι’ ἁμαρτίας ὄγκον, ψήφῳ Θεοῦ δικαίᾳ, ἳνα ταπεινωθέντες, καταξιωθῶμεν ἴσως συγγνώμης.

Χώρα ἐστίν Ἰγκλιτέρρα, πόρρω τῆς Ρωμανίας κατά βορρᾶν, ἐξ ἧς νέφος Ἰγκλίνων σύν τῷ  ἄρχοντι αὐτῶν, εἰς πλοῖα μεγάλα λεγόμενα νάκκας συνεισελθόντες τόν πλοῦν πρός Ἱεροσόλυμα ἔδρων˙ τότε γάρ καί ὁ  Ἀλαμάνων ἄρχων μετά ἐννεακοσίων χιλιάδων, ὣς φασι, στρατοπέδων, πρός Ἱεροσόλυμα καί αὐτός τήν ὁρμήν ἐποιεῖτο˙ παρελθών δέ τήν χώραν τοῦ  Ἰκονίου, καί τά ἀνατολικά μέρη διερχόμενος, διεφθάρησαν τά στρατόπεδα τῷ μήκει τῆς ὁδοῦ, καί τῷ λιμῷ καί τῷ δίψει˙ ὁ δέ αὐτῶν βασιλεύς ἔν τινι ποταμῷ  ἀπεπνίγη ἐποχούμενος ἳππῳ˙  Ι’γκλίτερ δέ τῇ Κύπρῳ παραβαλών, εὗρεν αὐτήν ὁ πανάθλιος ὡς τιθηνοῦσαν μητέρα˙ καί εἰ μή γέγονε τοῦτο, τά τοῦ  Ἀλαμάνου ἴσως ἔμελλε πείσεσθαι καί αὐτός. Πῶς δέ Κύπρον ἐάλω, ἐπιδρομάδην λέξω καί τοῦτο.

Ὡς ἐγένετο ἐν χρήσει ὁ  ἐν μακαρίᾳ τῇ λήξει εὐσεβέστατος βασιλεύς Μανουήλ ὁ Κομνηνός φρουρόν στεῖλαί τινα πρός τά βασιλικά φρούρια τῆς Ἀρμενίας, στέλλει τινά τῶν αὐτοῦ συγγενῶν κομιδῇ νέον, Ἰσαάκιον τοὒνομα˙ ὅς χρόνους τινάς τά κάστρα περιφυλάξας, συνάπτει πόλεμον μετά τῶν Ἀρμενίων καί παρ’ αὐτῶν ἀλωθείς, πιπράσκεται τοῖς Λατίνοις, οἱ δέ σιδηροδέσμιον αὐτόν κατεῖχον χρόνοις ἱκανοῖς˙ ἧν γάρ τελευτήσας ὁ βασιλεύς Μανουήλ ὁ θεῖος αὐτοῦ, ἐάσας τήν βασιλείαν Α΄λεξίῳ τῷ υἱῷ αὐτοῦ, παιδαρίῳ  ὄντι καί αὐτῷ, δι’ ἧν αἰτίαν συμβασιλεύσας αὐτῷ  Ἀνδρόνικος, ὁ θεῖος αὐτοῦ, ἀναιρεῖ τό παιδάριον, κρατήσας τῆς βασιλείας˙ δυσωπηθείς δέ παρά τῆς συγκλήτου βουλῆς στέλλει πάμπολλα λύτρα, καί ἐξωνεῖται ἐκ Λατίνων τόν ρηθέντα Ἰσαάκιον. Ὅς ἐλθών ἐν τῇ Κύπρῳ κρατεῖ αὐτήν, καί φημίζεται βασιλεύς, καί κρατεῖ αὐτήν ἐπί χρόνοις ζ΄˙ ἐκάκωσε δέ οὐ τήν χώραν ἁπλῶς, καί τῶν πλουσίων τούς βίους καθόλου διήρπασεν, ἀλλά καί τούς ἰδίους ἄρχοντας αὐτοῦ ποινηλατῶν καθεκάστην καί θλίβων, ὣστε πάντας ἐν ἀμηχανίᾳ διάγειν, καί τρόπον τινά ἐπιζητοῦντας φεύξασθαι ἀπ’ αὐτοῦ.

Τούτων δέ οὓτως ἐχόντων, ἰδού καί Ἰγκλίτερ προσβάλλει τῇ Κύπρῳ, καί θᾶττον πρός αὐτόν ἔδραμον πάντες. Τότε ὁ βασιλεύς ἔρημος ἐναπομείνας λαοῦ, προὒδωκε καί αὐτός χερσί τοῦ  Ἰγκλιτέρρων, ὅν καί δήσας σιδήροις, καί τούς αὐτοῦ θησαυρούς διαρπάσας σφόδρα πολλούς, καί τήν χώραν σκυλεύσας δεινῶς, ἀποπλεῖ πρός Ἱερουσαλήμ πλοῖα καταλείψας τοῦ  σχιδεύειν τήν χώραν καί στέλλειν ὄπισθεν αὐτοῦ˙ τῷ δέ βασιλεῖ Ι΄σαακίῳ κατακλείει σιδηροδεσμίῳ  ἐν καστελλίῳ καλουμένῳ Μαρκάππω. Κατά δέ τοῦ ὁμοίου αὐτῷ Σαλαχαντίνου ἀνύσας μηδέν ὁ  ἀλιτήριος, ἤνυσε τοῦτο καί μόνον, διαπράσας τήν χώραν Λατίνοις, χρυσίου χιλιάδων λιτρῶν διακοσίων˙ διό καί πολύς ὁ  ὁλολυγμός, καί ἀφόρητος ὁ καπνός, ὡς προείρηται, ὁ  ἐλθών ἐκ τοῦ βορρᾶ, περί ὦν ὁ θέλων δηλῶσαι κατά μέρος καί ὁ χρόνος ἐπιλείψει.

Μαινομένης θαλάσσης ἐκ πολλῆς τρικυμίας καί πολλῆς καταιγίδας, οὐδέν ἀποδέει νῦν τά τῆς χώρας ἡμῶν˙ μᾶλλον δέ καί χεῖρον ἀγρίας θαλάσσης˙ ἐκείνης γάρ τήν ἀγριότητα διαδέχεται γαλήνη˙ ἐνθάδε δέ ὁ κλύδων καθεκάστην ἐπαύξει, καί τό ραγδαῖον αὐτοῦ τέλος οὐκ ἔχει˙ εἰ μή που ἀκούσειε: μέχρι τούτου ἐλεύσῃ, καί οὐχ ὑπερβήσῃ, ἀλλ’ ἐν σεαυτῇ συντριβήσετά σου τά κύματα. Ἐν τῇ Λευιτικῇ βίβλῳ γέγραπται διαρρήδην τά ἐν τῇ γῇ  ἡμῶν συναντήσαντα πήματα, ἤτοι πόλεμοι, ἧτται, σποραί διακενῆς, ὑπεναντίων ἐδωδή καμάτων ἡμῶν˙ καί ἡ  ἰσχύς ἡμῶν ἐγένετο εἰς οὐδέν˙ καί ἐγενόμεθα ὀλιγοστοί˙ καί λαός ἀλλότριος ἐπληθύνθη ἐν τῇ γῇ  ἡμῶν˙ ἐπορεύθητε πρός μέ πλάγιοι, λέγει ὁ Θεός, κᾲγώ πορεύσομαι πρός ὑμᾶς ἐν θυμῷ πλαγίῳ. Καί γάρ οὓτως ἔχει˙ εἰ μή πω γάρ τις νοσήσας χολανεῖ, οὐδ’ ὁ ἰατρός ἐπάγει τομήν μετά πικρίας καί καύσεως˙ δῆλον ὃτι καί ἡμεῖς, εἰ μή που πολλά τόν πανάγαθον ἱατρόν ἡμῶν παρεπικράναμεν, καί πλαγίως πρός αὐτόν ἐπορεύθημεν, οὐκ ἄν καί αὐτός πλαγίως πρός ἡμᾶς διετέθη, σωτηριωδῶς καταπικραίνων ἡμᾶς.