Μπράσκα Σάντο
Ο Ιταλός Σάντο Μπράσκα υπήρξε μέλος μιας μεγάλης ομάδας προσκυνητών που το 1480 έτυχε να κάνουν μαζί το δύσκολο προσκυνηματικό ταξίδι στους Αγίους Τόπους, παίρνοντας από τη Βενετία την ίδια γαλέρα της γραμμής, εκείνην του Αγκοστίνο Κονταρίνι. Αρκετά από τα μέλη της ομάδας αυτής, που πέρασε και από την Κύπρο τον Ιούλιο του 1480 (καθ’ οδόν προς την Παλαιστίνη) και τον Αύγουστο του ιδίου χρόνου (επιστρέφοντας στη Βενετία), έγραψαν τις ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις στις οποίες περιέλαβαν και τις εντυπώσεις τους από την Κύπρο: ο ίδιος ο Σάντο Μπράσκα, ο Φέλιξ Φέιμπερ (που ξαναταξίδευσε τρία χρόνια αργότερα), ο Πιέρ Μπαρμπάτρ ένας άλλος Γάλλος που το όνομά του δεν σώθηκε. Ωστόσο μόνο το κείμενο του Μπράσκα έτυχε να δημοσιευθεί ενόσω ο ίδιος ευρισκόταν στη ζωή, και μάλιστα τέσσερις φορές μεταξύ του 1481 και του 1519. Τούτο φαίνεται ότι οφείλετο, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι ο Μπράσκα, μετά το ταξίδι του, είχε αναλάβει ως υπεύθυνος καθοδηγητής διαφόρων πρεσβειών της πατρίδας του στην Ανατολή.
Πάντως όλων των πιο πάνω τα κείμενο σώθηκαν, εις δε την ελληνική γλώσσα παρατέθηκαν τα περί Κύπρου αποσπάσματά τους από τον Άντρο Παυλίδη στο έργο του «Η Κύπρος Ανά τους Αιώνες, μέσα από τα κείμενα Ξένων Επισκεπτών της».
Ο Σάντο Μπράσκα καταγόταν από το Μιλάνο. Γεννήθηκε το 1444/5 και πέθανε το 1522. Υπηρέτησε σε διάφορες διοικητικές θέσεις του οίκου των Σφόρτζα, ηγεμονικής οικογένειας του Μιλάνου, μάλιστα επί ημερών του Λουδοβίκου Σφόρτζα, του επιλεγόμενου Μαύρου (1452-1508), ο οποίος είχε αναδείξει το Μιλάνο σε μία από τις ισχυρότερες πόλεις της Ιταλίας. Όταν δε επεσκέφθη την Κύπρο, ήδη το νησί ευρισκόταν υπό την κατοχή των Βενετών, αν και βασίλισσα ήταν ακόμη η Αικατερίνη Κορνάρο, που επισήμως εκχώρησε την Κύπρο στη Βενετία λίγα χρόνια αργότερα, το 1489. Έτσι στο κείμενό του ο Μπράσκα κάνει αναφορά σε πολεμικά πλοία της Βενετίας που είδε να φρουρούν την Κύπρο. Η Λεμεσός, στην οποία έφθασε, λέγει ότι ήταν τότε (1480) ερειπωμένη και σχεδόν εγκαταλειμμένη λόγω επιδημίας πανώλους (άλλοι επισκέπτες κάνουν λόγο και για σεισμούς αλλά και για πολεμικές επιδρομές εναντίον της πόλης).
Κατά την επιστροφή, ο Μπράσκα πέρασε από τις Αλυκές (Λάρνακα), φιλοξενήθηκε για πέντε ημέρες στη Λευκωσία, όπου έγινε δεκτός και από τη βασίλισσα Αικατερίνη. Περιγράφει τη Λευκωσία, μερικά μνημεία της, τις καλλιέργειες ολόγυρα, κάνει λόγο για εξαίρετα προϊόντα της Λευκωσίας, όπως τα πολυτελή καμηλωτά λεγόμενα υφάσματα και τα περίφημα μαντήλια με σταμπωτή διακόσμηση. Στις Αλυκές είδε και περιγράφει την αλυκή και την παραγωγή άλατος από αυτήν, ενώ μερικές πληροφορίες δίνει και για την Πάφο. Δίνει επίσης κάποιες γενικές πληροφορίες για την Κύπρο και κάνει αναφορά στον πλούσιο τρόπο διαβίωσης των ανθρώπων της άρχουσας τάξης.