Μορένο Χοσέ
Ισπανός αρχιτέκτονας και συγγραφέας του 18ου αιώνα (1748-1792), καθηγητής στην Ακαδημία του Αγίου Φερδινάνδου της Μαδρίτης και, για σύντομο χρονικό διάστημα, επίτιμος γραμματέας του βασιλιά της Ισπανίας (από το 1789).
Το 1790 εξεδόθη στη Μαδρίτη ένα βιβλίο του, με τίτλο «Viage à Constantinopla en el ano 1784» («Ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη το έτος 1784») το οποίο έχει σχέση και με την Κύπρο.
Το εκ 360 σελίδων αυτό βιβλίο τυπώθηκε στο Βασιλικό Ισπανικό Τυπογραφείο της Μαδρίτης, και αποτελεί ωραιότατο δείγμα τυπογραφικής τέχνης. Στο δεύτερο παράρτημα του βιβλίου, που έχει τίτλο: «Περίληψη και άλλου ταξιδιού στην Κύπρο και στις ακτές της Συρίας το έτος 1788», υπάρχει σχετική αναφορά στην Κύπρο.
Η αναφορά σχετίζεται με απρόσμενη επίσκεψη δύο ισπανικών πλοίων στη Λάρνακα, την 21η Μαΐου 1788, της φρεγάδας «Santa Cecilia» και του μπρικιού «Ardilla». Τα καράβια προέρχονταν από την Κωνσταντινούπολη, με σκοπό να συναντήσουν τον πρίγκιπα Μουλέν Αμπντ αλ-Μελέκ, ξάδελφο του βασιλιά του Μαρόκου, που επρόκειτο να επιστρέψει από ταξίδι του στη Μέκκα. Η αποστολή ανετέθη στα δύο καράβια από τον Ισπανό βασιλιά ύστερα από παράκληση του βασιλιά του Μαρόκου.
Το σχετικό κείμενο δίνει διάφορες πληροφορίες ιδίως για τη Λάρνακα. Κάνει αναφορά στο φρούριο της πόλης που «είχε ξανακτιστεί», αναφέρεται στην ύπαρξη προξένων, κλπ. Δίνεται η πληροφορία ότι οι κάτοικοι της Κύπρου ήσαν τότε 160.000 και περιγράφεται ο τρόπος υποδοχής των Ισπανών, τόσο από τις οθωμανικές αρχές όσο και από τους προξένους και τον ίδιο τον λαό.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια