Η επισκοπή Μόρφου είναι μια από τις νεότερες της Κύπρου. Μαζί με την επισκοπή Λεμεσού, αποτελούν εκκλησιαστικές περιφέρειες που ιδρύθηκαν με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, ημερομηνίας 13 Αυγούστου 1973.
Η ίδρυση των δύο αυτών νέων εκκλησιαστικών περιφερειών, οι οποίες αύξησαν τότε τον αριθμό των περιφερειών σε έξι (μαζί με την Αρχιεπισκοπή και τις επισκοπές Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας) αποφασίστηκε μετά την εκκλησιαστική κρίση που προέκυψε στις τάξεις της Κυπριακής Εκκλησίας το 1972, όταν οι επίσκοποι Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας (Γενναδίου, Ανθίμου και Κυπριανού αντιστοίχως) ως μέλη της Συνόδου ζήτησαν και προχώρησαν στην καθαίρεση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συγκάλεσε στη συνέχεια άλλη μείζονα και υπερτελή σύνοδο, όπως αποκλήθηκε, διά της οποίας οι τρεις μητροπολίτες καθαιρέθηκαν και απομακρύνθηκαν από τις Μητροπόλεις τους. Τότε αποφασίστηκε η δημιουργία νέων μητροπόλεων.
Η επισκοπή Μόρφου απέσπασε μεγάλο τμήμα της επισκοπής Κυρηνείας καθώς και τμήμα της αρχιεπισκοπικής περιφέρειας.
Στην Μητρόπολη Μόρφου σήμερα σε τρεις περιφέρειες υπάγονται συνολικά 45 χωριά στις Ελεύθερες Περιοχές. Στην περιοχή πεδινής και βορείου Πιτσιλιάς υπάγονται 19 χωριά, στη Σολέα 15 και στην Μαραθάσα 11 χωριά.
Ένα μεγάλο μέρος της επικράτειας της Μητρόπολης είναι κατεχόμενη όπως και η έδρα της Μητρόπολης που είναι η Κωμόπολη της Μόρφου. Συνολικά 25 κατεχόμενα χωριά υπάγονται στη Μητροπολιτική Περιφέρεια Μόρφου.
Πρώτος επίσκοπος
Πρώτος επίσκοπος Μόρφου εξελέγη στις 17 Νοεμβρίου 1973 ο τότε χωρεπίσκοπος Λήδρας Χρύσανθος, που εγκαθιδρύθηκε την επομένη. Πλήρης τίτλος του: Μητροπολίτης Μόρφου και Πρόεδρος Σολέας (Βλέπε Βίντεο Ψηφιακος Ηρόδοτος Αρχείου ΡΙΚ).
Ο μητροπολίτης Χρύσανθος πέθανε τον Ιανουάριο του 1996. Ο θρόνος παρέμεινε κενός μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 1998, καθώς δημιουργήθηκε σοβαρή κρίση ως προς το άτομο που θα εκλεγόταν ως νέος μητροπολίτης. Η κρίση προήλθε από το ότι το άτομο (Αρχιμανδρίτης Παγκράτιος) το οποίο υποστήριζαν οι περισσότεροι κάτοικοι της περιφέρειας δεν γινόταν αποδεκτό από τον αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Α΄ . Τελικά ο θρόνος πληρώθηκε με την εκλογή στις 22 Αυγούστου 1998 και ενθρόνιση στις 13 Σεπτεμβρίου 1998 του επισκόπου Νεοφύτου.
» Βλέπε Βίντεο: Εσπερινός στον Άγιο Μάμα
Η επισκοπή Μόρφου στεγαζόταν στο μητροπολιτικό κτίριο κοντά στην εκκλησία (πρώην μοναστήρι) του Αγίου Μάμα. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατοχή της Μόρφου από τους Τούρκους, η επισκοπή (βλέπε επίσημη ιστοσελίδα) μεταφέρθηκε στην Ευρύχου.
Πηγή: