Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ήρωας του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959. Γεννήθηκε στο χωριό Γαληνή της Τηλλυρίας (επαρχία Λευκωσίας) στις 9 Φεβρουαρίου 1935. Εκτελέστηκε από τους Άγγλους στη Λευκωσία με απαγχονισμό στις 9 Αυγούστου 1956 (σε ηλικία 20 μόλις χρόνων), μαζί με άλλους δυο συναγωνιστές του, τον Ανδρέα Ζάκο  και τον Ιάκωβο Πατάτσο.

Ο Χαρίλαος Μιχαήλ (γνωστός ως Χαριλλής) είχε μόρφωση δημοτικού σχολείου. Ανώτερες σπουδές δεν μπόρεσε να κάμει και από νεαρή ηλικία ρίχθηκε στη βιοπάλη. Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία. Παρά το νεαρό της ηλικίας του εντάχθηκε από τους πρώτους στις τάξεις της ΕΟΚΑ και μάλιστα σε ομάδα κρούσεως υπό τον Μάρκο Δράκο.

Ήταν αχώριστος φίλος και στενός συνεργάτης του Ανδρέα Ζάκου με τον οποίο κατέφυγε στο αντάρτικο στις 17 Νοεμβρίου 1955, επανδρώνοντας ανταρτική ομάδα στην περιοχή Γαληνής, αφού είχαν στο μεταξύ κατασκευάσει κρησφύγετα και λημέρια στην ορεινή αυτή περιοχή. Σε ένα μήνα, στις 15 Δεκεμβρίου 1955, η ομάδα τους συνενώθηκε με την ομάδα του Μάρκου Δράκου για την ενέδρα στο Μερσινάκι, στο 38ο μίλι του δρόμου Λευκωσίας-Κάτω Πύργου.

Στο Μερσινάκι (τοποθεσία κοντά στους αρχαίους Σόλους) στήθηκε ενέδρα κατά Άγγλων στρατιωτών.  Στη μάχη που ακολούθησε, σκοτώθηκε ο ήρωας Χαράλαμπος Μούσκος (ο πρώτος νεκρός του αγώνα σε μάχη). Τραυματίστηκαν επίσης ο αρχηγός της επιχειρήσεως Μάρκος Δράκος (που κατόρθωσε ωστόσο να διαφύγει) και άλλα μέλη της αντάρτικης ομάδας του, εκ των οποίων συνελήφθησαν δυο: ο Ανδρέας Ζάκος βαριά τραυματισμένος και ο Χαρίλαος Μιχαήλ ο οποίος έμεινε δίπλα του γιατί δεν ήθελε να τον εγκαταλείψει.  Αργότερα οι Ζάκος και Μιχαήλ δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Στο κελί του μελλοθανάτου, κι ενώ πλησίαζε η ημέρα της εκτέλεσής του, ο Χαρίλαος Μιχαήλ αναφέρεται ότι χόρευε κυπριακούς χορούς, φωνάζοντας στους Άγγλους φρουρούς του ότι «οι Έλληνες πεθαίνουν χορεύοντας!» 

Το βράδυ της Τετάρτης, 8 Αυγούστου, λίγες μόνο ώρες πριν από την εκτέλεσή του, καλοδέχτηκε τη μάνα και τον πατέρα του στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας με το τραγούδι “Ξύπνα καημένε μου Ραγιά” και τους αποχαιρέτησε με αυτά τα λόγια:

«Έχω το θάρρος να πατήσω την αγχόνη, πατέρα. Εσύ, μάνα, να το έχεις ευχαρίστηση και να το κρατείς καύχημα που πεθαίνω για την πατρίδα.»

Αντιμετώπισε το θάνατο με εκπληκτική ανδρεία. Αναφέρεται επίσης ότι την ώρα της εκτέλεσής του, όταν ένας Άγγλος αξιωματικός δοκίμασε κάτι να του πει, τον σταμάτησε λέγοντάς του: «Έννοια σας, οι Έλληνες ξέρουν πώς να πεθαίνουν...».

Μετά την εκτέλεσή του, οι Άγγλοι δεν επέτρεψαν δημόσια κηδεία του. Ετάφη στο προαύλιο των Κεντρικών Φυλακών της Λευκωσίας.

Πηγή:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Ιδρυμα Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ: Χαρίλαος Μιχαήλ